یادداشتی بر تولید و پخش تله تئاتر در سیما

تله تئاتر در سیما؛ ضرورت یک بازنگری

کد خبر: ۲۷۳۸

از میان تولیدات تلویزیونی بدون شک تله تئاتر یکی از جذابترین نمونه هاست اما تمایزهای بسیاری با دیگر تولیدات دارد؛ به نحوی که ساخت تله تئاتر را یکی از فنی ترین و دشوارترین نوع تولید تلویزیونی به شمار می آورند در مفهوم عام و ساده پسند، تله تئاتر، برنامه ای است شامل یک اجرای تئاتری که از تلویزیون پخش می شود لیکن در مفهوم نوع بازیگری و کارگردانی ، و حتی فیلمبرداری و نورپردازی در آن با دیگر تولیدات تلویزیونی تفاوتهای بسیار آشکاری دارد هنگامی که یک اجرا روی سن صورت می پذیرد، نزدیکی بازیگران با تماشاگران صحنه ، نوعی پویایی خاص در بین بازیگر و تماشاگر به وجود می آورد نوع فیزیک حرکت بازیگر و بیان و گفتار وی باید به گونه ای صورت پذیرد که پویایی ذکر شده تا انتها ادامه یابد و هر لحظه بر قوام آن افزوده شود در تلویزیون فاصله از این هم کمتر می شود، بنابراین بازیگر ناچار است تمامی مهارت ها و تجربه های خود را به کار گیرد تا فیزیک حرکتی اش که با بیننده تلویزیونی کمتر از یک یا دو متر فاصله دارد، خدشه دار نشود از این لحاظ است که در تله تئاتر اکثر بازیگران باتجربه و خاک صحنه خورده موفق ترند کارگردانی تله تئاتر نیز به کاری ریاضی شباهت دارد لزوم به کارگیری 3 یا4 دوربین در حین اجرا این ادعا را ثابت می کند کارگردان با توجیه فیلمبرداران ، نوع فیزیک حرکتی یا هر بازیگر و روبه روشدن با دوربین ها و ادای کلمات و گفتار، نقش را پی ریزی می کند و مسلم است که یک اشتباه در "عدم درک موقعیت " می تواند کل اجرا را به هم بریزد. از این رو اجرای نهایی تله تئاتر برای ضبط و پخش از آنتن، به تمرینهای فراوانی نیاز دارد.در حال حاضر در شبکه های سیما بجز شبکه 4 ، تله تئاتر پخش نمی شود. سابق بر این شبکه دو متولی ساخت و پخش تله تئاتر به حساب می آمد، اما اکنون مدتهاست که این وظیفه به کانال علمی - آموزشی سیما سپرده شده است و این خود می تواند مفهوم خاصی داشته باشد. اصولا چون تله تئاترها از میان نمایشنامه های خارجی برجسته انتخاب می شوند و تجملی بودن ساخت و درونمایه فرنگی مستتر در آن ، این امکان را فراهم آورده است تا شبکه 4 متولی تله تئاتر در سیما باشد.اما دلیل هرچه باشد، کارنامه تله تئاتر در سالهای اخیر چشمگیر نبوده و رکود موجود در آن بشدت آشکار است . آنچه در حال حاضر وجود دارد، دلخوشی به یادآوری چند تله تئاتر قدیمی است که سالها پیش از سیما پخش شده اند. در میان تله تئاتر استثنایی "سوزنبانان " و "دو مرغابی در مه " در راس این کارنامه گرد و غباری گرفته ، جای میگیرند.ساخته های جدید مانند "دکتر کنوک " در فرم و محتوا و ذات و درونمایه خود هرگز به پای ساخته های قدیمی نمی رسند. شاید یکی دیگر از دلایل تولید بسیار کند تله تئاتر در سیما، به ساخت سراسر حرفه ای آن برگردد، زیرا برای ساخت این گونه تولیدات ، از کارگردان گرفته تا کوچکترین جزء امور فنی ، باید حرفه ای عمل کنند. چهره پردازی ، دکور، نورپردازی ، صدابرداری ، کارگردان تلویزیونی ، کارگردان هنری و بالاخره بازیگری در تله تئاتر، باید صد در صد حرفه ای باشد. در غیر این صورت به مثابه یک کت بسیار خوش دوخت ، با پارچه گرانقیمت و دکمه های برلیانی است که یا به تن صاحبش زار بزند و یا این که برای وی تنگ و خفه دوخته شده باشد؛ زیرا اشتباه در حین تولید و ساخت تله تئاتر اگر رفع نشود، دقیقا به چشم می آید. تمرین های مداوم چند ماهه ، کار سخت و خسته کننده ، نبود امکانات کافی ، نوع کار حرفه ای و در آخر اعتقاد کمرنگ به تولید و بخش تله تئاتر، از دلایلی است که در سالهای اخیر شاید به نوعی سد راه ساخت تله تئاتر در سیما بوده اند. بسیار بجاست که یک بازنگری کلی در تولید و پخش تله تئاتر در سیما صورت گیرد و آن مجموعه معدود و انگشت شماری که در تله تئاتر موفق بوده اند، مورد نظرخواهی و مشورت قرار گیرند.در اینجاست که اگر تولید و پخش تله تئاتر بصورت یک ضرورت در سیما به حساب آید، می توان در یک روند یکساله زمینه مناسب فرهنگی آن را در جذب مخاطب و بیننده به عیان مشاهده کرد در تله تئاترها می توان از آشنایی با فرهنگ و ادبیات و نوع زندگی اجتماعی سایر مردم باخبر شد و تله تئاتر با وزنی که دارد، می تواند در بسترسازی فرهنگ عامه به سمت تکامل و خودشناسی ، بیننده را رهنمون باشد تله تئاتر سوزنبانان را به یاد بیاورید این اثر یک ورسیون عام از نوع زندگی مردم بدون توجه به ملیت آنهاست ؛ در خاتمه امیدواریم شبکه موقر و با اعتباری مثل شبکه چهار سیما، تولید و پخش برنامه ای سنگین و موقر مانند تله تئاتر را - که دست بر قضا خود متولی آن است - جدیتر بگیرد و با انتخاب متنهای قابل توجه و معتبر و گردآوری یک گروه حرفه ای تام و تمام ، یک دوره جدید ساخت تله تئاتر را با همت عالی آغاز کند؛ دوره ای که همواره از آن بتوان به عنوان نقطه عطف تله تئاتر نام برد