به افتخار فامیل دور...

فامیل دور چند سال است در طول سال طی چند نوبت به دیدن مردم می‌آید. برای همین شخصیتی نیست که در موقعیت و زمانی تب‌اش اوج بگیرد و بعد فروکش کند. فامیل دور در تلویزیون زنده است و نفس می‌کشد و تا زمانی‌ که سازندگان مجموعه کلاه‌قرمزی برای او داستان بنویسند و بازی‌‌اش دهند، به حیات خود ادامه می‌دهد.

عروسک فامیل دور در جشنواره عروسک‌ها رتبه اول را گرفته است، اما واقعیت این است که این رتبه اول را ابتدا باید به تلویزیون داد و بعد به سازندگان مجموعه کلاه‌قرمزی. تاکنون تلویزیون عروسک‌های زیادی را به نشانه و برَند تبدیل کرده است؛ از عروسک‌های مدرسه موش‌ها بگیر تا همین حالا که عروسک «جناب خان» به شخصیتی محبوب بین مردم تبدیل شده است.

صنعت عروسک‌سازی در کشور ما چندان پیشرفته نیست. وقتی عروسک فامیل دور یا هر عروسک دیگر در تلویزیون دیده می‌شود، مردم زیادی را به خود جلب می‌کند و آنها را به این فکر می‌اندازد که اگر این عروسک به بازار بیاید، آن را خواهند خرید تا در آینده بتوانند با آن خاطره‌بازی کنند. برخی از این عروسک‌ها به بازار می‌آید، اما در طراحی، لوازم ساخت و دوخت چندان از ظرافت برخوردار نیست که خریدار را راضی کند. عروسک فقط شمایلی است از آنچه مردم در تلویزیون دیده‌اند و به آن دل بسته‌اند، شاید به همین دلیل است که بیشتر این عروسک‌ها در گنجه‌ها جای داده می‌شوند و کمتر در دسترس قرار می‌گیرند. آنچه نفس می‌کشد و محبوب است همچنان در پشت شیشه تلویزیون می‌ماند، صحبت می‌کند، به‌روز می‌شود، واکنش نشان می‌دهد و محبوب می‌ماند.

سال‌هاست کارشناسان به این نکته اشاره می‌کنند که تلویزیون می‌تواند از نام، نشان و محبوبیت عروسک‌هایش بیشتر استفاده کند و علاوه بر ارائه عروسک‌هایی که خودش تولید می‌کند به بازار، از این ستاره‌های پارچه‌ای در سینما هم استفاده کند و با استفاده از آنها فیلم‌هایی تولید کند که در اکران حتما موفق خواهند شد.

اما تاکنون تلویزیون از این ظرفیت استفاده نکرده و حق ساخت عروسک و فیلم‌سینمایی از این عروسک‌ها را به تهیه‌کننده‌ها واگذار کرده است و آنها هم از این ظرفیت بخوبی برای سود مالی استفاده کرده‌اند.

چند سال قبل شبکه دو طرح استفاده از شخصیت‌های محبوب تلویزیونی و عروسک‌ها را برای تهیه نوشت‌افزار ایرانی ارائه کرد. این طرح با استقبال خوبی هم روبه‌رو شد و اکنون هم ادامه دارد، اما آنچه اهمیت دارد، نحوه ارائه این عروسک‌ها به بازار تجاری است و این ‌که در عرضه آنها آن‌قدر سلیقه و خلاقیت به کار گرفته شده باشد که مردم را از عروسک‌های بازاری دلزده نکند. البته باز هم می‌توان روی این نکته تاکید کرد که بهتر است سازمان صداوسیما انحصار تولید عروسک و حتی نوشت‌‌افزارهایی را که با استفاده از نشانه‌‌ها و برَند‌‌های این سازمان تولید می‌شود، خود به دست بگیرد که هم محصولات باکیفیت‌تری را ارائه دهد و هم از سود آن بهره ببرد.

طاهره آشیانی

دبیر گروه

رادیو و تلویزیون