نرخ‌های جدید برای معاینه؛ هم مردم ناراضی‌اند هم پزشکان

نارضایتی پزشک‌ها، بیش از همه از قیمت ویزیت هاست. ویزیتی که هر سال همین موقع‌ها، از سوی دولت تعیین می‌شود و یک سالِشان را تعیین تکلیف می‌کند. آن‌ها این قیمت‌ها را قبول ندارند، می‌گویند کم است، واقعی نیست و با نرخ تورم جور در نمی‌آید؛ اما بیماران در طرف مقابل قرار می‌گیرند. آن‌ها هم ناراضی‌اند و در عین حال معترض. آن‌ها از گرانی ویزیت‌ها در بخش خصوصی، از تعرفه‌های که به دلخواه برخی پزشکان بالا می‌رود، از خطاهای پزشکی، از تشخیص‌های نادرست و... ناراضی‌اند و اعتراض دارند. در کنارشان، گروهی هستند که شاید بیمار نباشند، بیمارستان نروند، با مراکز درمانی و مطب پزشکان، درگیری مالی و... نداشته باشند، اما بدبین شده‌اند. بددلی آن‌ها به قشری است که تا پیش از این، دردشان را درمان بودند و گرفتاری جسمی و روحیشان را مداوا می‌کردند اما حالا همین گروه را بشدت به باد انتقاد می‌گیرند و اعتراض می‌کنند؛ آن‌ها بی‌کیفیت بودن تجهیزات پزشکی چینی، تقلبی بودن برخی از دارو‌ها، عوارض دارویی و... را هم به پای پزشکان می‌نویسند. حالا فضاهای مجازی بیش از گذشته فضا را برای اعتراض این گروه باز کرده است.
اردیبهشت ماه هر سال، وزارت بهداشت، تعرفه‌های پزشکی را اعلام می‌کند. امسال هم به رسم سال‌های قبل، محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت از افزایش ١۵ درصدی تعرفه‌ها خبر داد. اعتراض مردم و پزشکان به همین تعرفه‌ها، تا جایی رفت که به موضوع گفت‌و‌گوی ویژه خبری پنجشنبه شب گذشته تلویزیون تبدیل شد. معاون درمان وزارت بهداشت، علی نوبخت، دبیر مجمع انجمن‌های علمی پزشکی کشور به صورت حضوری و محمد جهانگیری، معاون سازمان نظام پزشکی نیز به صورت تلفنی در بحث شرکت کردند.
معاون درمان وزارت بهداشت در این گفت‌وگوی تلویزیونی، بر کار‌شناسی بودن تعرفه‌ها تأکید کرد و گفت که تصمیم دولت مناسب بوده. او ویرایش کتاب ارزش‌های سلامت را قدم بزرگی برای درست کردن تعرفه‌ها دانست.
پاییز‌ سال گذشته بود که وزارت بهداشت برای واقعی کردن تعرفه‌های پزشکی، کتاب ارزش‌گذاری خدمات سلامت را اجرا کرد، آن زمان مسئولان وزارت بهداشت خط بطلانی بر تعرفه‌های نامتعارف کشیدند و در راستای از میان برداشتن زیر می‌زی‌ها و تخلفات برخی گروه‌های پزشکی، بر اجرای این کتاب تأکید کردند.
نزدیک به ۵ ماه گذشت، این بار با تعیین تعرفه‌های جدید، پزشکان باز هم راضی نشدند. این درحالی بود که دو بار افزایش تعرفه‌ها در‌ سال گذشته، قیمت خدمات درمانی را بالا برد. معاون درمان وزارت بهداشت اما این اعتراض‌ها را نپذیرفت: «این تعرفه‌گذاری براساس توازن است، ادعا نیست. قیمت‌ها واقعی است.»
محمد جهانگیری معاون سازمان نظام پزشکی هم در این میزگرد اظهارنظر کرد. او تأکید کرد که به شورای عالی بیمه، افزایش تعرفه از ١۵ تا بالای ۴٠‌درصد پیشنهاد داده شد که متوسط افزایش در بخش خصوصی ١۴‌درصد بود.
در این میان بیشتر از همه مردم نگران هستند، نگرانند که تعرفه‌های بیشتری پرداخت نکنند؛ اما معاون درمان وزارت بهداشت این اطمینان خاطر را داد که «در طراحی تعرفه‌ها، هیأت وزیران تعادل بین منابع بیمه و تعرفه‌ها را به وجود آورده و رشد منابع بیمه ١۴‌درصد و رشد تعرفه‌ها ٩‌درصد است. مردم در بیمارستان‌های دولتی شهر‌ها، ۶‌درصد و در روستا‌ها ٣‌درصد پرداخت می‌کنند مابقی را بیمه می‌دهد.»
او اما اشاره‌ای به وضع تعرفه‌های بخش خصوصی نکرد.‌‌ همان بخشی که مردم حالا پس از مواجهه با صف‌های طولانی بیمارستان‌های دولتی به بخش خصوصی رفته‌اند اما آنجا توانایی پرداخت ندارند.
معاون سازمان نظام پزشکی به این موضوع اشاره کرد و گفت: «با این تعرفه‌های جدید هنوز فاصله بین تعرفه بخش دولتی و خصوصی باقی مانده. در بخش خصوصی، بیماران از جیب خود پرداختی زیادی دارند و هنوز تعیین تکلیف نشده‌اند.»

مردم چه می‌گویند

اما این‌ها حرف‌های پزشکان است، آن‌ها در میزگرد‌ها، گزارش‌ها و مصاحبه‌های تلویزیونی حرف‌هایشان را می‌زنند، مردم اما، این روز‌ها، در فضای مجازی حرف‌هایشان را می‌زنند. هر کجا محلی برای نظردهی داشته باشد، آن‌ها از گلایه‌هایشان می‌نویسند.
علی یکی از آنهاست. او در بخش نظردهی سایت خبرآنلاین در واکنش به صحبت‌هایی که در این میزگرد تلویزیونی شد، می‌نویسد: «متاسفانه پزشکی در ایران به یک تجارت تبدیل شده، پزشکان بیش از آنکه نگران سلامت بیماران خود باشند نگران پروژه‌های ساخت‌وساز و... هستند.»
یکی دیگر به نقش بیمه‌ها اشاره می‌کند: «وقتی دولت ٨٠‌درصد بیمه را می‌دهد دیگر چه لزومی دارد تعرفه بالا برود.»
او این را هم می‌نویسد که: «در درمانگاه‌ها پزشکان عمومی و متخصص با کمترین توقع به بیماران خدمات می‌دهند، حق ویزیت هم متناسب با معیشت مردم است.»
یکی دیگر هم که نامش را ننوشته، به مقایسه درآمد‌ها اشاره می‌کند: «درحالی‌که دریافتی متوسط کارمندان دولت یک و نیم تا دو تومان است پزشکان متخصص بالای صد‌میلیون تومن می‌گیرند و ناراضی‌اند. چرا یک پزشک متخصص ده برابر یک قاضی عالیرتبه و استاد تمام دانشگاه حقوق می‌گیرد؟»
شخص دیگری که به نظر می‌رسد پزشک است، نوشته: «نمی‌دانم این چه کینه‌ای است که مردم به پزشکان پیدا کرده‌اند و فقط به حقوق این قشر اعتراض می‌کنند، همه شغل‌ها چه مستقیم چه غیرمستقیم به گونه‌ای با جان مردم سر و کار دارند.»
البته گروهی هم در دفاع از پزشکان نوشته‌اند که این تعرفه‌ها با توجه به تورم بسیار ناعادلانه است و مردم به راحتی برای سیگار و قلیان و فست‌فود پول می‌دهند اما نوبت به ویزیت پزشک می‌شود، زورشان می‌آید. با این همه محمد صاحب‌الزمانی، دبیر شورای عالی سازمان نظام پزشکی یک راه‌حل را برای از میان بردن نارضایتی مردم و پزشک پیشنهاد می‌کند؛ آن هم برداشتن ارتباط مالی میان این دو گروه است.
او می‌گوید: «مردم مالیات می‌دهند، بنابراین دیگر برای بخش سلامت هم نباید پول بیشتری از جیبشان بدهند، دولت باید این اختلاف‌ها را پرداخت کند.» او نارضایتی پزشکان را محدود به گروه خاصی می‌داند. «برخی پزشکان هر کاری کنید، راضی نمی‌شوند، این‌ها جزو حداقل‌ها هستند، راه پزشکان زیاده طلب از بقیه جداست.»

نگرشی که باید ترمیم شود

اما ماجرای این اعتراض‌ها و نارضایتی‌ها چیست. مردم در سال‌های اخیر، اظهار نظرهای صریح و شفاف تری درباره جامعه پزشکی می‌کنند، انتقاد‌هایشان تند است و بیش از همه هم به درآمد‌ها اعتراض دارند. مقایسه درآمد یک تا دو‌میلیون تومانی خودشان با چند ده میلیونی پزشکان، بیش از همه گلایه‌مندی را افزایش داده. آن‌ها افزایش ویزیت را حق پزشکان نمی‌دانند.
اردشیر گراوند، جامعه‌شناس، به همین موضوع اشاره می‌کند. او با این‌که معتقد است که مردم هنوز به جامعه پزشکی اعتماد دارند، می‌گوید: «گاهی شرایطی پیش می‌آید که خودآگاه یا ناخودآگاه یک قشر در مقابل مردم قرار می‌گیرند، این شرایط گاهی به مسأله غذا و معیشت، گاهی به امنیت و گاهی هم به سلامت مردم مربوط می‌شود، پزشکان قشری هستند که همیشه تأمین‌کننده سلامت مردم بوده و مردم هم به آن‌ها احترام گذاشته‌اند.» به اعتقاد او، قشر پزشک هم مانند خیلی از قشر‌ها که دچار فساد می‌شوند، با این موضوع مواجه شده و باعث شده تا اعتماد مردم نسبت به آن‌ها کم شود، این موضوع هم به دلیل ارتباط مستقیم بیمار و پزشک است.
او در توضیح این موضوع ادامه می‌دهد: «گرفتن زیرمیزی، خطاهای پزشکی و... منجر شده تا چنین دیدگاهی در میان مردم ایجاد شود، به‌هرحال پزشکان همیشه گروه تحصیلکرده پولداری بودند که حالا به خاطر فسادی که در میان بخشی از آن‌ها ایجاد شده، مردم در مقابلشان قرار گرفته‌اند.»
این جامعه‌شناس، دفاع‌های نابجا از پزشکان در پی پخش برنامه طنز یا تکذیب مکرر برخی خبر‌ها را در ایجاد واکنش تند از سوی مردم بی‌تأثیر نمی‌داند: «زمانی که تعداد یک قشر زیاد می‌شود، احتمال وجود افراد ضعیف و ناتوان در میانشان بالا می‌رود، به همین خاطر هم ممکن است خطاهای پزشکی روند صعودی بگیرد و با انتشار این خبر‌ها که بازتاب‌های زیادی هم دارد، بدبینی نسبت به آن‌ها ایجاد شود.»
گراوند معتقد است که اگر مردم به سیستم بهداشت و درمان جامعه بی‌اعتماد شوند، سلامت آن جامعه به خطر می‌افتد: «مردم این روز‌ها هر خطای پزشکی را به پای پزشکان می‌نویسند، اگر این نگرش مردم هرچه سریع‌تر ترمیم نشود، باید نگران وضع بهداشت و درمان کشور شد.»
با این حال او تأکید می‌کند که مردم وجدان جمعی جامعه هستند و قضاوتشان دروغ نیست. اگر آن‌ها به قشر خاصی بدبین شده‌اند، اظهار نظرهای تند می‌کنند و معترضند، باید اطمینان داشت که اتفاقی در جامعه پزشکی رخ داده. به همین خاطر نظام مدیریت سلامت کشور باید به این موضوع رسیدگی کند.

جامعه نظام گفت‌و‌گو ندارد

اسماعیل قدیمی، استاد ارتباطات، اما معتقد است که بدبینی مردم از آنجایی نشأت می‌گیرد که جامعه فاقد یک نظام گفت‌و‌گوست.
او می‌گوید: «به خاطر نبود همین نظام گفت‌وگو، مردم به قشرهای مختلف دچار بدبینی شده‌اند، چون ارتباطی برای حل مسائل وجود ندارد، خودخواهی و نبود فضای انتقاد به این بدبینی و بی‌اعتمادی دامن می‌زند. زمانی که این موضوع به قشری مربوط می‌شود که تحصیلکرده هستند، واکنش‌ها شدت بیشتری به خود می‌گیرد.»
او بر این نظر است که: «واکنش مردم به قشر خاصی مانند پزشکان، حلقه مفقوده روابط اجتماعی در کشور است.»
این استاد ارتباطات به موضوع کلان‌تری اشاره می‌کند. به اعتقاد او، روابط اجتماعی در جامعه ما از پایه دچار مشکل است، نظام کار، حقوق و مزایا و دستمزد‌ها همه ایراد دارد، همین هم می‌شود تا مردم نسبت به گروهی که حقوق بیشتری می‌گیرد، واکنش نشان دهند و اعتراض کنند.
او می‌گوید: «جامعه ما تحول عمیقی را پشت سر گذاشته، اما نتوانسته این موضوع را مدیریت کند.»
قدیمی، یکی از ایرادهای نظام سلامت را بکارگیری پزشکان در پست‌های مدیریتی می‌داند: «پزشک، پزشک است، نباید در جایگاه مدیریت حضور داشته باشد، رئیس بیمارستان و معاون و... باید در زمینه مدیریت تخصص داشته باشد، این موضوع هم تنها به وزارت بهداشت محدود نمی‌شود، همه سیستم‌ها با این مشکل مواجهند». (شهروند)

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.