درسی که باید آموخت

این یکی دارد سر کار می‌رود. دیرش شده به همین دلیل خیلی تند راه می‌رود. آن یکی با خانمش دعوا کرده و خلقش تنگ است. دارد با مردم دعوا می‌کند. آن دختر دارد برای مادر بزرگش گل می‌گیرد تا خوشحالش کند... اما هیچ کس دنبال خوشحال کردن او نیست.

سالمندان تنها بخشی از سرمایه انسانی جامعه به حساب می‌آیند که با انبوهی از تجربه تلخ و شیرین روزهای جوانی خود را پشت سر گذاشته‌اند و در هر مرحله از زندگی که باشند نیاز به حمایت دارند.

مهارت جلب حمایت

ساجده، بانوی سالمند 80 ساله‌ای است که دو پسر دارد اما پسرهایش خود مراحل سالمندی را طی می‌کنند و بیماری‌هایی دارند. این بانوی سالخورده در بسیاری از مسائل نیاز به کمک دارد، اما می‌گوید: نمی‌خواهم مزاحم فرزندانم شوم. آنها برای خودشان هزار مشکل دارند.

این بانوی سالخورده چندی پیش به خاطر بیماری به پزشک مراجعه کرده بود و به فرزندانش خبر نداده بود. به خاطر بیماری لازم بود دو روز بستری شود اما نه آدرسی و نه شماره تلفنی داشت که بتوانند با خانواده‌اش تماس بگیرند. او فراموش کرده بود شماره تلفن و آدرس خود و فرزندان خود را به همراه ببرد.

فرزندان این بانوی سالخورده جستجویی توام با نگرانی و اضطراب را گذراندند تا این‌که بالاخره توانستند او را بیابند. این بانو در جلب حمایت فرزندانش مهارت لازم را ندارد.

متخصصان روانشناسی سالمندی اعتقاد دارند سالمندان باید برای جلب حمایت عاطفی و هیجانی دیگران مهارت داشته باشند. بدانند چه وقت باید به دیگران خبر بدهند نیاز به کمک دارند و بدانند چگونه باید این کار را بکنند.

غرور و تعصب‏‌، ملاحظات بیش از اندازه و رنجش و افسردگی از عواملی است که سبب می‌شود سالمندان در مواقع ضروری از گرفتن کمک و جلب حمایت خودداری کنند. وقتی که سالمند نیاز به توجه عاطفی دارد و از نظر روانی در فشار قرار گرفته است مشمول این کمک‌ها می‌شود.

حمایت هیجانی که مهارت در کسب کمک از دیگران به هنگام شدت یافتن فشار روانی را شامل می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی

امروز امکاناتی که در اختیار سالمند قرار دارد محدود به فرزندان او نمی‌شود. شبکه‌های اجتماعی، ‌کانون‌های سالمندی، مساجد، مراکز خیریه و بسیاری دیگر از نهادهای اجتماعی کم‌کم متوجه نیاز فزاینده جامعه به حمایت از سالمندان شده‌اند.

عضویت در یک یا چند تا از این شبکه‌ها به خوبی می‌تواند احساس تنهایی و جدا افتادگی سالمند را کاهش دهد و در بسیاری موارد به او کمک کند. این حمایت‌ها می‌تواند به سالمند کمک کند تا با دیگران ارتباط برقرار کرده مشکلات خود را فراموش کند.

همیشه می‌توانم

همیشه می‌توانم جمله‌ای است که سالمند نباید فراموش کند. نعیم پدر 68 ساله‌ای است که به دلیل سکته مغزی نیمی از بدنش فلج شده است. او به بیماری به راحتی تسلیم شد و به خود قبولاند که دیگر نمی‌تواند راه برود و باید همیشه بچه‌ها دور و برش باشند. او کم‌کم انعطاف‌پذیری عضلات خود را از دست داد و به خاطر تن ندادن به تمرین‌های فیزیو تراپی حالا دیگر واقعا نمی‌تواند راه برود.

اولین چیزی که به عنوان یک سالمند نیاز داریم عزت نفس و حمایت از خود در مقابل اندیشه‌های بد خودمان است. باید همیشه به خود بگوییم من ‌همیشه می‌توانم. اگر بخشی از فعالیت‌ها از این گستره دور شدند معنی‌اش این نیست که دیگر هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم. دیگران نیز برای نشان دادن قابلیت‌های ویژه سالمند باید او را متقاعد کنند و به او کمک کنند.

راهکارهایی برای حمایت از سالمندان

سالمندان محله خود را شناسایی کنید و سعی کنید دریابید چه نیازهایی دارند. با کمک مسجد محل یک گروه خیریه تشکیل دهید و با گرفتن عضو خدمات و کمک‌های عاطفی و نقدی که می‌توانید در اختیار سالمندان قرار دهید مدیریت کنید.

آموزش را به عنوان یک اصل برای رفاه بیشتر سالمندان در برنامه‌های این تشکل خیریه بگنجانید.

حمایت وسیله‌ای که دسترسی به منابع مالی و خدماتی به هنگام مواجهه با رویدادهای فشار زای روانی را برای سالمند تسهیل می‌کند و به درک رویدادهای فشارزای روانی سالمند کمک می‌کند.

این اولین قدم بهتر است وقتی در میانسالی به سر می‌بریم اتفاق بیفتد. اگر در این مقطع سنی قرار دارید با توافق تعدادی از دوستان یک زنجیره اجتماعی تشکیل دهید و از هم اکنون برای سالمندی بهتر تلاش کنید.

هر چند بطور کلی دسترسی به حمایت اجتماعی حائز اهمیت فراوان است ولی برخورداری از حمایت عزت نفس به مراتب سودمندتر است علی‌الخصوص اگر منشا این حمایت خارج از خانواده باشد.

>> جام جم/ ضمیمه چاردیواری/ماندانا ملا علی