به کجا چنین پریشان

اوضاع این روزهای بازار بلاتکلیف خودرو در حالی بدتر می‌شود که قرار بود خودروسازانی که مجوز افزایش قیمت را دریافت کرده‌اند، عرضه خودرو را به بازار آغاز کرده و مانع دلال‌بازی‌ها و افزایش بی‌منطق قیمت‌ها شوند، اما متأسفانه با وجود افزایش قیمت‌ها هنوز عرضه خودرو به بازار اتفاق نیفتاده و خودرو هر روز گران‌تر از دیروز می‌شود.
فعالان بازار دلیل افزایش اخیر قیمت را فروش خودرو آن هم مطابق با حاشیه بازار توسط خودروسازان می‌دانند به اعتقاد آنها افزایش قابل توجه قیمت‌ها باعث شده تا هیچ معامله‌ای در بازار انجام نشود و اکثر خریداران خودرو با توجه به قیمت‌ها دست از خرید کشیده و منتظر ثبات بازار هستند. فروشندگان خودرو معتقدند خودروسازان چند بار درخواست قیمت‌گذاری خودرو متناسب با حاشیه بازار را اعلام کرده بودند که امروز به هدف خود دست پیدا کرده و با وجود فروش خودرو با حاشیه بازار هیچ عرضه‌ای ندارند.
در حال حاضر هیچ خودرویی وارد بازار نمی‌شود و حتی کسانی که خودرو پیش خریده کرده‌اند هم با وعده تحویل محصولات خود آن‌هم در ماه‌های آینده روبه‌رو هستند. از طرفی وزیر صنعت و دستگاه‌های نظارتی هم واکنشی به بازار افسارگسیخته قیمت‌ها در بازار خودرو ندارند.

کاهش قیمت خودرو با حمایت مالی از قطعه‌سازان
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی درباره علت گرانی خودرو گفت: اگر مکانیسمی برقرار شود که پول قطعه‌سازان پرداخت شود و آنها بتوانند قطعه تولید و به تبع آن خودرو تولید شود به طور مسلم قیمت خودرو پایین می‌آید. وی افزود: دلیل اصلی افت تولید و به تبع آن افزایش قیمت خودرو، کاهش تولید قطعه است، چون قطعه‌ساز پولی برای خریدن مواد اولیه ندارد، به همین دلیل دولت قرار بود از دو ماه پیش 4000 میلیارد تومان به قطعه‌سازان پول پرداخت کند اما هنوز پرداخت نکرده است. رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی اظهار کرد: اگر این پول به قطعه‌سازان پرداخت شود، قطعه‌سازان نفسی تازه می‌کنند و به تبع آن قیمت خودروها با افت محسوسی روبه‌رو خواهد شد.
نجفی‌منش با بیان این‌که در حال حاضر می‌توان قطعات خودروهای وارداتی را نیز بومی‌سازی کنیم، گفت: خودروسازان با تثبیت قیمت‌های خودروهای پیش‌فروش‌شده که توسط دولت اعمال شد حدود دو تا سه هزار میلیارد تومان زیان دیدند. این در حالی است که طبق ماده 101 قانون برنامه پنجم دولت موظف است در صورت قیمت‌گذاری بر تولیدکنندگان ضرر ناشی از این امر را به شرکت‌های تولیدکننده بپردازد. وی ادامه داد: قیمت حاشیه بازار بسیار افزایش یافته است زیرا به خاطر فشاری که دولت با تثبیت قیمت خودرو بر خودروسازان و قطعه‌سازان تحمیل کرد، میزان تولید کاهش یافت.
بازی دوسر برد تعیین قیمت خودرو
سعید مدنی، مدیرعامل سابق سایپا در این باره گفت: در رابطه با تعیین قیمت خودرو در حاشیه بازار باید توجه داشت که از چند سال قبل نیز این طرح در حال پیگیری بود تا قیمت خودرو در بازار به تعادل برسد.
وی افزود: قیمت‌های مصوبی که معمولا سازمان حمایت و شورای رقابت تعیین می‌کردند واقعی نبوده و معمولا با یک حاشیه زیان همراه بودند که این حاشیه زیان طی زمان انباشته‌شده و خودروسازان را به این حال و روز انداخت.
مدیرعامل سابق سایپا اذعان کرد: ما تنها کشوری هستیم که به بهانه‌ها و برای مقاصد مختلف از قیمت‌گذاری خودرو، استفاده ابزاری می‌کنیم، این در حالی است که دولت‌ها برای کالاهای اساسی معمولا قیمت تعیین می‌کنند.
وی با تاکید بر این نکته که خودروساز با قیمت تکلیفی که 30 تا 40 درصد به زیانش است نمی‌تواند به کار خود ادامه دهد، گفت: سال 91 نیز با معضل افزایش قیمت خودرو روبرو بودیم؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد که قیمت‌ها به حاشیه بازار برود، این تصمیم به این دلیل اتخاذ شد که وقتی شما وارد مرحله حاشیه بازار می‌شوید اگر روند تولیدات روند معمولی باشد، نه‌تنها قیمت بازار بالا نمی‌رود، بلکه قیمت بازار آزاد نیز پایین خواهد آمد. مدنی افزود: مثلا سال 91 قیمت پراید در بازار آزاد 22 میلیون تومان بوده و در کارخانه‌ها 12 میلیون تومان، به همین دلیل تعداد زیادی دلال به دلیل سودده بودن وارد این بازار شدند ولی با اعلام نرخ 18 میلیون تومانی قیمت خودرو، قیمت حاشیه بازار پراید به 18 میلیون تومان رسید که طی آن هم دست دلال‌ها کوتاه شد و هم مردم سود بردند، البته ما تضمین داده بودیم حتما در کنار قیمت حاشیه بازار، تولید را نیز افزایش بدهیم.
مدیرعامل سابق سایپا اظهار کرد: اگر خودروسازان خودرو را طبق حاشیه بازار به فروش برسانند، قطعا سود خواهند کرد و دلال‌ها از این صنعت به جای دیگری می‌روند ولی یک شرط دارد اگر خودروساز نتواند خودروهای کافی را به بازار عرضه کند، این افزایش قیمت روزبه‌روز بیشتر خواهد شد. وی گفت: در شرایط فعلی باید دولت کمک‌های ویژه‌ای به شرکت‌های خودروسازی بکند تا این شرکت‌ها روی ریل قبلی‌شان برگردند و شرکت‌ها هم عرضه را بیشتر کنند تا قیمت‌ها افزایش نیابند. مدنی افزود: افزایش قیمت خودروها در سال جاری ناشی از کاهش تولید است، قیمت همه کالاها در سال‌های اخیر افزایش یافته ولی قیمت خودروها آن‌چنان که باید افزایش نیافته است.
عرضه کم، سبب گرانی خودروست
سعید موتمنی، رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه و فروشندگان خودرو نیز گفت: دو ماه پیش بنده گرانی خودرو را پیش‌بینی کرده بودم؛ چون زمانی که شورای رقابت بر قیمت خودروها و شرکت‌ها نظارت داشت آنها به گرانی روی آورده بودند، در حال حاضر هم هیچ نهادی به صورت مشخص عهده‌دار نظارت بر شرکت‌های خودروساز نیست، بنابراین طبیعی است که شرکت‌های خودروساز به صورت افسارگسیخته قیمت‌ها را افزایش دهند.
وی افزود: خودروسازان طی هفته‌های اخیر سه بار قیمت‌های جدید اعلام کردند و در آخرین مرحله نیز قیمت‌های فروش فوری را 5 درصد زیر قیمت بازار اعلام کردند، اما این قیمت در حالی اعلام شد که باید پس از آن خودرو به بازار عرضه می‌شد، اما وقتی این اتفاق نیفتاد، لذا با افزایش قیمت خودرو در بازار مواجه شدیم.

وعده های وزیر صنعت چه بود؟
در حالی که رضا رحمانی، وزیر صنعت بارها وعده داده بود که با تعیین قیمت خودرو ۵ درصد زیر نرخ حاشیه بازار، به تدریج قیمت‌ها در بازار پایین خواهد آمد، اکنون نادرست بودن وعده‌های رحمانی مشخص شده است.
پس از آن‌که وزارت صنعت در آذرماه امسال مجوز افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو تا ۵ درصد زیر قیمت بازار را صادر کرد، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مصاحبه‌های مختلف خود اصرار داشت که این وزارتخانه یک بسته جامع برای خودرو تهیه کرده که شاه‌بیت آن افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت‌هاست.
۲۰ آذر وزیر صنعت با اشاره به این‌که قیمت‌گذاری خودرو شامل دو بخش می‌شود، گفت: اول خودروهایی که مشمول قیمت‌گذاری شورای رقابت هستند و دیگر آنهایی که مشمول این قیمت‌گذاری نمی‌شوند. این در شرایطی است که خودروسازان عرضه خودرو با نرخ 5 درصد پایین‌تر از قیمت بازار را شروع کرده‌اند و اگر عرضه این‌گونه ادامه داشته باشد، می‌تواند با ادامه این روند موجب تعدیل قیمت‌ها در بازار آزاد شود؛ به‌طوری که در مرحله بعد نیز بار دیگر خودروسازان قیمت را 5 درصد پایین‌تر از نرخ بازار تعیین می‌کنند که در این حالت هم دلالی در بازار کمتر شده و هم این‌که قیمت‌ها در بازار آزاد متعادل خواهد شد.
۲۵ آذر، رحمانی در جلسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس که با موضوع بررسی مسائل مربوط به خودرو برگزار شد، اظهار کرد: برای تعیین قیمت خودرو بر اساس فرمولی پیش‌بینی شده خودروها با ۵ درصد زیر قیمت بازار عرضه شود و هفته بعد دوباره ۵ درصد کاهش مجدد قیمت خواهیم داشت تا درنهایت به یک قیمت متعادل بین کارخانه و بازار برسیم.
رحمانی در ۱۲ دی‌ نیز مجددا درباره طرح خودروسازان برای عرضه محصولات تا ۵ درصد زیر قیمت خاطرنشان کرد: لازمه این کار افزایش تولید است. در حال حاضر روند نزولی تولید خودرو متوقف شده و تولید هر روز بهتر می‌شود.
افزایش تیراژ تولید، عرضه را بیشتر کرده و موجب کاهش قیمت می‌شود. تولید در حال حاضر در حال افزایش است و عرضه که بیشتر شود خودروسازان هم می‌توانند تعهدات خود را اجرایی کنند. رحمانی در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت خودرو کاهش می‌یابد، تاکید کرد: قیمت خودرو حتما باید نسبت به قیمت بازار پایین بیاید. ما پیگیر این مسأله هستیم و خودروسازان هم قول دادند با افزایش تولید قیمت خودرو را پایین بیاورند.