6 سایت تالابی کشور در فهرست قرمز کنوانسیون رامسر

به گزارش ایسنا، در حالی که ارزش اکولوژیک تالاب‌ها ده برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی است، تالاب‌های 27 کشور در قالب 48 سایت تالابی در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفته‌ است که به ترتیب یونان با هفت تالاب، ایران شش تالاب، جمهوری چک با چهار تالاب، بیشترین مونترو تالاب‌ها را دارد. همچنین نام 32 تالاب 20 کشور جهان نیز به دلیل بهبود شرایط اکولوژیکی از این فهرست خارج شده است.

بر اساس برآورد مرکز نظارت و پایش محیط زیست جهانی در ایران بیش از 84 تالاب بااهمیت بین‌المللی شناسایی شده است.

 مسعود باقرزاده‌کریمی، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این که امسال 30 میلیارد تومان اعتبار برای احیای تالاب‌ها در استان‌هایی که مستعد تولید گرد و غبار است اختصاص یافته، گفت: عمده این اعتبار برای لایروبی رودخانه‌هایی که وارد تالاب‌ها می‌شود و احیای مسیل‌ها، تعیین مرز و حریم تالاب‌ها و به‌کارگیری سیستم‌های پایش اختصاص یافته است.

وی افزود: همه محیط‌های رودخانه‌ای‌، دریاچه‌ها، کرانه‌های ساحلی، جنگل‌های حرا، لجنزارها، تپه‌های مرجانی و محدوده‌هایی از سواحل دریاها و دریاچه‌ها که عمق آنها در پایین‌ترین حد جزر بیش از شش متر نباشد، در زمره تالاب‌های طبیعی قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به این که متاسفانه شش سایت تالابی بین‌المللی ثبت‌شده کشورمان در کنوانسیون رامسر در معرض تهدید و تغییرات شدید اکولوژیکی قرار دارد، خاطرنشان شد: از 22 تالاب ثبت شده ایران در کنوانسیون رامسر، تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی»، «مجموعه تالاب انزلی»، «شادگان، خورالامیه و خورموسی»، «نیریز و کمیجان»، «انتهای جنوبی هامون پوزک» و «هامون صابری و هامون هیرمند»، شش سایت تالابی است که در معرض تغییرات اکولوژیکی بوده و به همین دلیل در فهرست «مونترو» رامسر قرار گرفته‌ است.

سرنوشت تالاب‌های کشور

معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: تالاب‌های «شورگل، یادگارلو و درگه سنگی» به وسعت 2500 هکتار در سال 1990 به دلیل احداث سازه‌های آبی و سد حسنلو (سد شورگل) که موجب شده این تالاب از آب شور به آب شیرین تبدیل شود و ایجاد زهکش سد حسنلو که باعث خشک شدن تالاب‌های «یادگارلو و درگه سنگی» شده است، همچنین برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و راندمان پایین آبیاری کشاورزی، «مجموعه تالاب انزلی» به وسعت 15 هزار هکتار در سال 1993 به دلیل رسوبات ناشی از تخریب جنگل و مراتع بالادست که موجب کاهش عمق تالاب از شش به دو متر طی 30 سال گذشته شده است، ورود پساب‌های شهری و صنعتی و کشاورزی و ورود گونه غیربومی آزولا از سوی وزارت جهاد کشاورزی، تالاب‌های «شادگان، خورالامیه و خورموسی» به وسعت 400 هزار هکتار در سال 1993 به دلیل آلودگی‌های نفتی و زهکش‌های بسیار شور صنایع کشت و صنعت نیشکر جنوب، «نیریز و کمیجان» به وسعت 108 هزار هکتار در سال 1990 به دلیل خشک شدن تالاب و کمبود آب و بهره‌برداری از منابع آبی برای کشاورزی و تالاب‌های «انتهای جنوبی هامون پوزک» به وسعت ده هزار هکتار و «هامون صابری و هامون هیرمند» به وسعت 50 هزار هر دو در سال 1990 به دلیل ایجاد سازه‌های آبی در افغانستان، تخصیص آب برای مقاصد شرب و کشاورزی از سوی ایران و افغانستان و ورود ماهی غیربومی «آمور» از سوی شیلات که نسل نی‌های منطقه را از بین برده است در فهرست قرمز کنوانسیون رامسر قرار گرفته‌اند.

وی درخصوص فهرست مونترو کنوانسیون رامسر اظهار کرد: تالاب‌هایی که دچار تغییرات شدید اکولوژیکی شده‌ است در مونترو فهرست کنوانسیون رامسر قرار می‌گیرد که این تالاب‌ها یا دچار دستکاری انسان یا تغییرات اقلیمی شده‌ که برگشت به شرایط طبیعی آنها نیازمند اعمال مدیریت‌های ویژه در جلوگیری از تغییر کاربری‌ها و استفاده انسانی، تامین حقابه مورد نیاز و عدم تجاوز به عرصه‌های تالابی است.

دریاچه ارومیه و تالاب گاوخونی در خطر!

معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این‌که مجموعه سایت تالابی «آلاگل، آلماگل و آجی‌گل» از فهرست مونترو کنوانسیون رامسر خارج شده‌ است، تاکید کرد: در عین حال پیگیری‌های لازم درخصوص خروج سایت تالابی «یادگارلو و درگه سنگی» نیز در حال انجام است.

معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست درخصوص وضع سایر تالاب‌های بین‌المللی کشور نیز گفت: به نظر می‌رسد بجز دریاچه ارومیه و تالاب گاوخونی که تغییرات شدید اکولوژیکی دارند در سایر تالاب‌ها مشکلی نداشته باشیم.

وی درخصوص دریاچه ارومیه نیز یادآور شد: سطح آب دریاچه ارومیه پس از چند سال سرانجام حدود 40 سانتی‌متر بالا آمده است. در عین حال از 24 اقدام ملی که قرار بود بر اساس مصوبه دولت در خصوص دریاچه ارومیه انجام شود 9 اقدام مربوط به سازمان حفاظت محیط زیست بود که تمامی این اقدامات در اعتبار تخصیصی دیده شده و امسال به اتمام می‌رسد.

وی از تلاش ایران برای افزودن دو تالاب جدید به فهرست کنوانسیون رامسر خبر داد و گفت: تالاب‌های زریوار کردستان و سد نیل مغان در اردبیل دو تالابی است که امیدواریم با طی مراحل لازم به فهرست تالاب‌های بین‌المللی ایران افزوده شوند.

کنوانسیون رامسر چیست؟

چهاردهم بهمن ماه روز جهانی تالاب‌هاست که شعار امسال آن «مدیریت آب و تالاب‌ها» است. کنوانسیون رامسر یا کنوانسیون تالاب‌ها پیمانی بین‌الدولی است که در دوم ماه فوریه 1971 (سیزدهم بهمن ماه 1349) در رامسر به امضا رسید.

این کنوانسیون اولین پیمان بین‌الدولی جهانی است که نگاهی تازه به حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی داشته، ولی با وجود این در مقایسه با پیمان‌های مشابه بعدی مقرراتی کلی و ساده دارد و بر حفاظت و بهره‌برداری معقول از تالاب‌ها بخصوص در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تاکید می‌کند.

کنوانسیون رامسر در سال 1975 جنبه قانونی یافت و هم‌اکنون 164 کشور عضو رسمی دارد و 2083 تالاب با اهمیت بین‌المللی با مجموع مساحت 198 میلیون و 849 هزار و 428 هکتار را در سطح جهان به ثبت رسانده است.

ایران بنیانگذار کنوانسیون رامسر (کنوانسیون حفاظت از تالاب‌های جهان) است که در این فهرست بیشترین تالاب‌های ثبت‌شده به ترتیب متعلق به انگلیس، مکزیک و استرالیاست.