اخلاق حرفه‌ای، مهم‌ترین اصل است

فرق بین گویندگی و اجرا را در رادیو برایمان توضیح دهید.

گوینده کسی است که از روی متن نوشته شده می‌خواند، ولی مجری این توانایی را دارد که فی‌البداهه برنامه اجرا کند و حتی بتواند بدون متن برنامه را هدایت کند.

مخاطب چطور حس واقعی یک گوینده را حین اجرای برنامه تشخیص می‌دهد؟

بعضی گوینده‌ها و مجریان آنقدر توانایی دارند که مخاطب از شنیدن صدای آنها می‌تواند به صراحت و صداقتشان پی‌ببرد.

بهتر است همانطور که معمولی صحبت می‌کنیم معمولی هم اجرا کنیم و طوری صحبت کنیم که انگار مخاطب کنار ما نشسته است و ما رودرروی او صحبت می‌کنیم.

در استودیوی محدود و بدون کمترین نشانه‌ای از زندگی و طبیعت چگونه می‌توانید حس شنونده‌هایتان را درک کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید؟

چون از بچگی عاشق این کار بودم و حتی با اجرای رو به روی آیینه حس می‌کردم با هزاران انسان در حال صحبت‌کردن هستم. امروز وقتی درباره مشکلی حرف می‌زنم، آن مشکل را قبلا لمس کرده‌ام. مثلا معضل ترافیک را بارها تجربه کرده و خودم در آن شرایط بوده‌ام و وقتی درباره ترافیک صحبت می‌کنم، کامل احساس مخاطب را درک می‌کنم. بنابراین هیچ‌وقت خودم را محدود به چارچوب استودیو نمی‌بینم. من در حین اجرا همه مردم را می‌بینم و با همه توانم سعی می‌کنم این حس را چنان ادا کنم که مخاطب من را در کنارش احساس کند.

یک گوینده چه سهمی در زنده نگه‌داشتن رادیو دارد؟

شاید بتوانم بگویم 70 درصد سهم دارد. چون یک برنامه رادیویی با گوینده و مجری آن شناخته می‌شود صدا اگر صدای آرام‌بخش و بدون استرس و راحتی باشد، مخاطب را جذب می‌کند.

در ضبط یک نمایش رادیویی من شاهد بودم که شما در آن واحد، صدای کودک، جوان و پیرزن را تقلید می‌کردید و چند نقش را با هم اجرا می‌کردید. با این توانایی چطور شد که بازیگر سینما و تلویزیون یا دوبلور نشدید؟

من از اول به انگیزه بازیگری وارد رادیو شدم و هنوز که هنوز است بازیگری را دوست دارم. همیشه در رادیو بعضی برنامه‌ها ایجاب می‌کند اگر مجری توانایی دارد، برای تسهیل در کار از آن بهره ببرد، البته این مساله فراموش نشود که بسیاری از مجریان ما توانایی چند کار توام را دارند و با همه اینها امروزه این توانایی‌ها نادیده گرفته شده و خیلی از شبکه‌های دیگر از صدای دلنشین گویندگان مطرح ما بهره‌مند نیستند و ما صدای نامانوس از رادیو زیاد می‌شنویم که هدایت نشده‌اند.

اوج کار گویندگی شما کدام دوره بوده است؟

در گذشته برنامه‌ای در گروه اجتماعی رادیو ایران به مدیریت آقای میلانی و حیدری‌نژاد اجرا می‌کردم به نام باغ‌های موسیقی که خیلی دوستش داشتم. در این برنامه از همه توانایی‌هایم استفاده می‌کردم و خیلی راحت با یک گروه منسجم کار می‌کردیم. جای این برنامه الان خیلی خالی است. امروز هم با اجرای برنامه‌های رادیو پیام، همیشه خودم را در اوج می‌بینم.

اجرای برنامه طنز چه جذابیتی برایتان دارد؟

اگر متن قوی در زمینه طنز داشته باشیم، من هم می‌توانم اجرای راحت و لذت‌بخشی داشته باشم. البته الان از این مقوله خیلی دور شده‌ایم و طنز واقعی که همراه با نقد سازنده باشد، خیلی کم است؛ چون طنز اگر با نقد همراه نباشد، جذابیتی ندارد.

شما از معدود گویندگانی هستید که هر نوع برنامه‌ای اجرا کرده‌اید، ادبی، سیاسی، هنری، طنز و حتی نمایش. فکر نمی‌کنید به دلیل قالب متفاوت در اجرای هر کدام از این برنامه‌ها، کارتان کیفیت لازم را در همه این موارد نداشته باشد؟

بله، قبول دارم. مثلا در بخش سیاسی موفق نبودم؛ چون این نوع برنامه‌ها را دوست ندارم، نمی‌توانم حق مطلب را ادا کنم؛ اما در بخش‌های دیگر فکر نمی‌کنم این طور باشد.

بد نیست سوالی هم درباره فاطمه صداقتی خواهر کوچکترتان بپرسم که او هم یکی از گویندگان موفق رادیو است. شما چه نقشی در موفقیت او داشتید؟

وقتی رادیو جوان افتتاح شد، فاطمه 18 سالش بود. من فقط او را به شبکه جوان معرفی کردم. او هم تست داد و مدیران وقت رادیو جوان با توجه به توانایی و نوع صدایش از او دعوت به کار کردند. در این سال‌ها هرگز چنین تصوری نبود که رابطه فامیلی باعث پیشرفت فاطمه یا حضورش در رادیو شده باشد.

در آخر چه توصیه‌ای برای جوان‌هایی که در اول راه ورود به رادیو هستند، دارید؟

به نظر من، قدیمی‌ها باید اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنند تا جوان‌ها هم از آنها بیاموزند که اخلاق، حرف اول را در کار می‌زند.

زینت پستادست