کجای این خاک خفته ای؛

آه بی بی فاطمه ، چه می بینم. آن دوردستها را می بینی؛ بیا برویم. سعی را آغاز کن. سریعتر، این قسمت را سریعتر بدو. تشنه رسیدن به آنجا هستم. یاریم ده ، بی بی جان می بینی؛ پاهایم در آن دوردستها می خواند مرا. پای سالم خود را یافتم آنجاست؛ بر بلندای کوه. مروه است؛ مروه نگو. بگو قدمگاه زهرا. بگو زمزم خوشبختی زهرا. بی تابم بی بی ، زهرا. داریم می رسیم؛ این شیب را که بالا برویم ، خواهیم رسید؛ اما نه ، نه ، بی بی ، اینجا آنجا نیست. من از صفا مروه ای دیگر دیده بودم. پاهایم در آنجا استوار ایستاده بودند، اما اکنون خبری از آن نیست. شاید راه را اشتباه آمده ایم. بیا برگردیم صفا. چرا ایستادی؛ اینجا چقدر شبیه صفاست. این موج جمعیت که غرق در سعی هستند، لحظه ای آرام ندارند. همه دست به دعا هستند. دستانم را بالا بگیرم ، بی بی جان ، چگونه؛ همان توصیفی که از پایم شنیدی ،شامل حال دستم هم می شود.

اسم حسین (ع) را که آوردم... چی شده ، بی بی فاطمه ! اسم حسین را که آوردم ، اشکت بیرون زد. من از اندیشه عرفاتش گفتم ، نه حکمت عاشورایش. نه ، نه ، می خواهم به سعی برگردم ، اصلا کی گفته هفت دور؛ هاجر؛ زمزم هاجر که در مسیر صفا و مروه نبود. اگر هزار بارهم این مسیر را می پیمود، بازهم سراب بود و سراب بود و سراب. نبود؛ پس چرا چشمه از زیر پای اسماعیل جوشیده است. دست و پاهایم را در سراب نمی دیدی؛ چه شد؛ بیا یکبار دیگر مرا در این کالسکه نظاره کن و التماس مرا به مروه خودم برسان. زمزم خوشبختی زهرا کجاست؛ چرا نگرانی؛ پاسخی نداری؛ یعنی این همه را با من همراه شدی که این لحظه را نشانم دهی؛ بازهم حکمت؛ چه سخت است اندیشه در حکمت. مقاومت کنم؛ صبور باشم؛ باشه؛ قبوله. لااقل زبانم را باز کن که عقده های 10 ساله را از کوه مروه جاری سازم. یعنی سبک شدن هم حق من نیست؛ می بینی؛ آن دو نفر را می گویم. هفت دور سعی آنها تمام شد. رودر روی هم نشسته اند و هق هقشان همه را متوجه خودشان کرده. چه می خواهند؛ آن که بی تابتر است ، مادرم است و آن که درمانده است ، پدرم. باورشان نمی شود، همان زهرای قبلی را از خدا تحویل بگیرند. پای آمدن ندارند. نگاه دزدکی آنها را می بینی؛ در انتظار چه هستند؛ زهرا خودش از کالسکه بیرون آمده و روی پای خودش با همان کفش کتانی بر بلندای مروه می ایستد و دستان خود را به سمت آنها دراز می کند. «منم زهرا،زهرا اسدی که با 10 سال تاخیر برگشته.» اشکم را پاک می کنی ، بی بی؛ بعضی وقتها که دلم برایشان کباب می شود، دوست دارم یک طوری از شرم خلاص شوند، اما وقتی می بینم همه دلخوشی این دختر عمو و پسر عمو همین زهرای استخوانی و بی تحرک است ، حرفم را پس می گیرم و بازهم در لاک حکمت فرو می روم . حالا بی بی ، برای رضای اینها هم که شده آن چشمه خوشبختی را نشانم بده. زمزم من کجاست؛ نبینم که سرت پایین باشد. از توکل سر خوردم و افتادم تو چاله توقع. خوب ، دست خودم نبود. بیا؛ این تار موی زهرا در گرو تقصیر. این تار موی من است؛ پس اینها چیست که بر زمین جاری می شود. گناهانم؛ همه خطاها از وجودم رانده شده؛ یعنی حج یک فرصت مجدد است؛ تولدی دیگر برای آغاز زندگی دیگر؛ پس چرا این جماعت از حج برگشته ، مجددا گرفتار گناه می شوند. وفای به عهده سخت است؛ چرا داری پرونده ام را به سمت کعبه می بری. بیاییم؛ طواف نسائ مانده است؛ ولی هنوز پرونده سعی من ناتمام است. وظیفه ام تمام شد؛ باقی از اوست؛ به سمت او می بری ام که خیلی دست و پا نزنم؛ باز هم حجرالاسود و نیت و شوط و ذکر و چرخش. انگار کالسکه گهواره ام شده است و دستانت تکانم می دهد. بی بی ، چرا این طواف آخر را هم می خندی ، هم می گریی؛ گاه با خود می شوی ، گاه با من و گاه نمی دانم با کی. خدا؛ در چند قدمی خانه اش می گردی که چرخ روزگار را درست پشت سر بگذاری؛ پس من چی؛ با شما همراه شوم؛ این سنگ نشانه است؛ از بهشت آمده است؛ این سنگ که روزگاری سفید بود، چقدر سیاه شده. گناهان انسان سیاهش کرده؛ ببین چه تلاشی می کنند که دستشان به حجرالاسود برسد. رسیدیم به این نشانه. حالا من مانده ام و نماز طواف نساء. چرا کالسکه ام را رها کردی ، بی بی جان؛ بی بی ! با شما هستم. به مقام ابراهیم رسیدیم. نه ، بی بی فاطمه. هنوز چاه زمزم خوشبختی را نشانم ندادی . کجا می روی؛ حالا؛ حالا که این همه تعلق خاطر شما گریبانگیرم کرده . حالا که شما زمزم امیدم شده ای و نشاطم می دهی؛ نرو، بی بی. برگرد. اگر در جمعیت دور کعبه گمت کنم ، چی . بیا تنهایم نگذار. بی بی ! یعنی این فریاد کارساز نیست ؛ اصلا خوشم نمی آید لبخند خداحافظی ات را ببینم . این لبخند از کنار قبرستان بقیع یک دم با من همراه بود تا کنار کعبه . برگرد. بی بی جان ! مرا تنها نگذار. چی؛ خدا؛ نگاهم را برگردانم؛ به کجا؛... چه عظمتی دارد این کعبه . دارد آرامم می کند. راست می گفتی . حالا خدا را جوری دیگر می بینم. دیگر گردنم خم نمی شود که تو را نیز ببینم. حال فقط کعبه است و کعبه . یعنی زمزم من از آن ناودان طلایی جاری می شود؛ پس چرا برنمی گردی...

سالهاست که لج کرده است و دیگر حرکتی ندارد. همان دم که آن شوک لعنتی به من وارد شد، افتادم زمین. نه پای ایستادن داشتم ، نه دست بلندشدن. این دستها روز به روز ضعیف و ضعیف تر شدند و بعد هم بدون هیچ حسی بی خاصیت و مزاحم. آویزان تنم شده اند. گاه همه توانم را بکار می گیرم که این طلسم شکسته شود، اما دریغ از حرکت حتی انگشت سبابه.
ببین بی بی جان ، آن سوی صفا چه محشری است ، درست مثل آن سوی مروه. این طواف کرده ها به دنبال چه هستند؛ تمرین سعی که فقط عرق ریختن نیست. این رود کنار صفا و مروه را می بینی ؛ چه رود خروشانی. این همه آمال و آرزو اسیر امواج خروشانش شده اند. یعنی اینها که می دوند، خبر از غفلت خود ندارند؛ فرق من و آنها که روی پای خودشان سعی می کنند، چیست؛ نیاز من مثل گاو پیشانی سفید در برابر دیدگان همه به نمایش درآمده است و هرکس که وضعیتم را می بیند، موتور ترحمش فقط برای دقیقه ای به کار می افتد و بعد هم در این رود خروشان گم می شوند. خدا که عالم است ، هزار درد و مرض روح و جسم در این رود خروشان مثل کشتی طوفان زده به چپ و راست می رود، اما هیچکس توان دیدن این امراض را ندارد و همه رمز و رازشان بین خود و خدا باقی مانده است. حاجات این سفیدپوشان اگر مثل من بر بلندای صفا و مروه آشکار می شد، آن وقت ترحم آنها شامل حال همه می شد و منهم در این میان گم می شدم. می بینی بی بی جان؛ اینجا غفلت بیداد می کند و سعی همچنان در مسیر سراب است. نیست؛ چرا این قدر به فکرم فشار می آورم؛ پس چه کنم؛ اگردر مسیر سعی ، اندیشه ها بیدار نشوند، چه خواهد شد. تلاشم نه برای رسیدن به صفاست و نه مروه ، حالا دویدن دلم آهنگ بهتری گرفته. آن سراب آرزوها، انتظار برای رسیدن به دست و پای سالم ، در نظرم کمرنگ شده است. رسیدم به سر خط گمشده ها، دویدن در این دور آخر سعی جرات می خواهد. انگیزه ای در مروه منتظر ماست که از احرام خارجمان کند اما بی بی فاطمه این دور هفتم دارد اذیتم می کند. انگار سعی آن شب دارد تکرار می شود. یک بار دیگر آن شب را با هم مرور می کنیم ، موافقی بی بی؛
دیگر شده بودم یک بمب. از درون شعله ور شده بودم و از بی قراری فریاد می زدم. دست و پا زدنم هم کار ساز نبود. چندمین بار بود که به سراغم می آمد. مثل کسی که در تاریکی به کمینم نشسته باشد، هر لحظه منتظرش بودم. غافلگیر که می شدم فقط جیغ می زدم. این بار نتوانستم از چنگش فرار کنم. اطرافم را کابوس محاصره کرده بود. انگار باید با همه خوشبختی ها خداحافظی می کردم . شده بودم یک کوه آتشفشان و گدازه های آتش از درون فوران می زدند. همه بدنم داغ شده بود. چه باید می کردم؛ به سراغ دکتر می رفتم؛ بردندم بیمارستان که ای کاش نمی بردند. تا به دکتر برسیم ، پدر نصف جان شده بود و مادر مدام جیغ می زد. هر چه فریاد می زدم ، بلکه بگویم چه مرگم است ، بی فایده بود. این کوه آتشفشان مهار شدنی نبود و همچنان گدازه هایش به شکل درد بیرون می زدند، آنقدر فریاد زدم که بیمارستان را گذاشته بودم روی سرم. یک وقتهایی هم اتاق دور سرم می چرخید. بعد چه شد؛ دکتر نسخه پیچیده که با طناب دست و پایم را به تخت ببندند. که چه؛ که مهارم کنند. فکر می کردند یک لجبازی بچگانه است و اصلا سراغ مهار آن درد لعنتی نمی رفتند.

چرا به مروه نمی رسیم؛

باز هم دست و پا زدم ، یعنی سعی کردم. عرق می ریختم. هی خسته می شدم ، هی شلاق درد بر سرم فرود می آمد و باز هم سعی. امان از این سعی بی خاصیت. فکرش را بکن بی بی ، 10 ساعت برای رهایی از آن درد بی امان و آزاد شدن از آن طناب لعنتی سعی کنی و عرق بریزی ، اما در مقابل دیدگانت آن دکتری که باید در اندیشه سعی می کرد، در بستر آرامش به خوابی عمیق فرو رود. انگار وجدانش منجمد شده بود. حالا به من حق می دهی که از سعی بی تفکر متنفر باشم؛ به من خرده نگیر بی بی ، این جماعت محصور در صفا و مروه هی می دوند و هی می دوند مگر من چه کرده بودم. هر چه داشتم به کار نگرفتم؛ آن شب چگونه صبح شد؛ آتشفشان که آرام گرفت ، دیگر خبری از درد نبود. اولش باورم نمی شد. دم دمای صبح بود مثل حالا که در هوای گرگ و میش داریم دور هفتم سعی را تمام می کنیم که ورق عوض شد.
راستی بی بی ، چرا مروه از ما فاصله می گیرد و به آن نمی رسیم؛ به بیماستان بر گردم؛ بعد چه شد؛ عرق از سر و صورتم جاری شده بود، درست مثل این جماعت که در سعی تلاش می کنند. دیگر تمایلی به فریاد نداشتم. یعنی فریادم هم ته کشیده بود. حس می کردم کارم یکسره شده ، چرا؛
بعضی وقتها که از درد به خودم می پیچیدم ، تسلیم می شدم ، که چه؛ که کارم یکسره شود. انگار خون در رگهایم وحشی شده بود و باید به جایی هجوم می آوردند، مثل سیلی که همه زندگی جماعتی را می شورد و ویران می کند. خون این در و آن در زد تا که رسید به مغزم. خواستم مانعش شوم ، یا این که به دکترها بفهمانم تا یک کاری کنند، اما من شده بودم دیوانه زنجیری و هی طناب دورم را زیادتر می کردند، تا به گمان خودشان آرامم کنند. با این وجود ناامید نشده بودم و هنوز سعی می کردم ، بی بی جان. وقتی به مروه رسیده بودم که عرق ریزان داشتم از چنگ آن کابوس می گریختم ، اما نشد که نشد.

حجکم مقبول

داری حاج خانم صدایم می زنی؛ من که برای نام نیامدم ، به دنبال نان هم نیستم. همینم مانده بود که یدک کش نام و نان شوم. فکرش را بکن ، به ایران که برمی گردم ، جماعتی کالسکه حاج زهرا خانم را گلباران می کنند و می گویند «حجکم مقبول» و اگر که بگویند «سعیکم مشکور» چه پاسخی بدهم؛ اصلا بی بی جان ، بگذار من هم مثل حسینت از عرفات حج ام را ناتمام بگذارم و به سرزمینی بروم پر از بلا. خدا! خدا! بی بی کجاست. گمش کردم. دستم بگیر تا دستش بگیرم. بی بی رفت؛ مرا با شما تنها گذاشت که چه ؛ من امانتی شما بودم نزد بی بی؛ بخواهم؛ چه بخواهم؛ که رهایم کنی. می کنی؛ پرونده ام را مرور می کنم. کجای کارم ایراد دارد. گناهکارم ، که نیستم. پس چه؛ اینها بلا نیست؛ پس چیست؛ این حکمت کی به کارم می آید. چرا من؛ چرا سنگ صبور حکمت این جنگ من باشم. فریاد می زنم. بله فریاد می زنم. خدا! خدا! نیستی؛ صبرم را محک می زنی؛ طرف صحبت من فقط تو هستی؛ یعنی برای همیشه فقط با خدا درددل کنم و اندیشه ام را بازگو کنم؛ پس تکلیف من با جماعت چه می شود؛ من قربانی کیستم. اسماعیل هم نیستم. یک درگیری لاعلاج ، کشمکشی ناتمام که هرچه کردند، راه آشتی را نیاموختند. چه می شد آن دو ژن باهم کنار می آمدند. نمی شد؛ وارد فرمول حکمت نشوم؛ دو ژن ناسازگار پسر عمو و دختر عمو که پس از 11 ماه ستیز، در آن شب لعنتی جنگ نهایی را در همه وجودم به نمایش درآوردند و سرانجام مرا قربانی خود کردند. چشمانم سنگینی می کند. کعبه ات دور سرم می چرخد. بخوابم؛ بعد که بیدار شوم ، چه خواهد شد؛ خدا!........

نصرت الله محمودزاده