تغییر «مهر» آمیز کتاب های درسی

بوی تازه کتابهای درسی و شوق بچه ها برای ورود به دنیای جدید دانایی ها ، نشانگر علاقه و صمیمیت با همدم 9ماه سعی و تلاش است ، اما بچه ها شاید ندانند پشت این عبارت و تصاویر جذاب چه رنجها و تلاشهایی صورت گرفته

کد خبر: ۲۹۴۱۵

تا آنها بتوانند هر روز آگاه تر از دیروز در جهت رشد و شکوفایی استعدادهایشان گام بردارند.
همه ما شعر معروف «کتاب خوب» اثر شاعر نامی عباس یمینی شریف را از ایام کودکی به یاد داریم . همان پند دهنده که گاه و بی گاه با او غریبه می شویم و اگر در همان سالهای نخست ابتدایی ، قدر و منزلت این دوست بی ادعا برایمان درونی می شد اکنون بهتر می توانستیم به کودکان خود نیز بیاموزیم که برای این گنجینه معرفت بهایی بیش از پیش قائل شوند و با رغبت بیشتر به مطالعه آن بپردازند. شاید نحوه ساخت یک فیلم برای ما که بیننده پشت صحنه آن هستیم ، بسیار جالب تر باشد تا دانستن روند تهیه یک کتاب . در صورتی که اگر دقیق تر به این موضوع بیندیشیم نه تنها میل آگاهانه نسبت به مطالعه آن پیدا خواهیم کرد، بلکه همچون منتقدی که با دید باز به نقد یک اثر هنری می پردازد ما هم با اطلاعاتی قوی تر به بررسی آن تمایل پیدا می کنیم . بدیهی است رسیدن به سطوح علمی روز، جدا از تغییرات وتحولات نیست . سالهاست برنامه ریزان کشور بنا به عللی چون پیشرفت علوم مختلف در سایر کشورها، دگرگونی درنحوه آموزش ، ورود اطلاعات از راههای گوناگون مانند اینترنت و به طور کل دینامیکی بودن علم ، درصدد تعویض کتب درسی برآمده اند. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی وظیفه تغییر، تدوین و چاپ کتابهای درسی را عهده دار است . گروههای درسی متشکل از 4 تا 5 نفر مربوط به همان رشته فعالیت می کنند که حتما باید PhD آن رشته را داشته باشند. در ضمن یک کارشناس مسوول نیز در این زمینه همکاری دارد که اکثرا دارای مدرک دکتری یا فوق لیسانس با دانستن یک زبان خارجی هستند. آنها به همراه دیگر کارشناسان دست به دست هم می دهند تا یک کار کاملا علمی ارائه کنند. نتیجه عملکرد این اعضا ابتدا روی چند واحد آموزشی به صورت آزمایشی انجام می شود و سپس در صورت نداشتن ایراد، در کل کشور، سراسری می شود و حداقل یک کتاب باید به مدت 3سال بدون تغییر مجدد در مدارس تدریس شود. مدیر کل دفتر چاپ و توزیع کتب درسی در خصوص بزرگ شدن قطع کتابها خصوصا در مقطع ابتدایی می گوید:در مقطع ابتدایی تصویر، یکی از مبانی آموزش است ؛ زیرا این دوره یک دوره هنری است و معلمانش هم باید هنرمند باشند. بنابراین سعی می شود با قطع بزرگ کتابها فضا را برای تصویرساز باز بگذاریم تا کار بهتری ارائه شود. احمد حسینی درباره نحوه تولید یک کتاب از زمان تهیه تا تحویل به دانش آموزان ، اظهار می کند: ما 2دفتر تالیف داریم ؛ یکی دروس عمومی و نظری که همان مقاطع ابتدایی ، راهنمایی ، پیش دانشگاهی و تربیت معلم است و دیگری دروس فنی و حرفه ای . این 2دفتر با دو مدیر کل و گروههای درسی مجزا کتابهای درسی را نوشته و طی مراحل قانونی که در شورای عالی علمی سازمان صورت می گیرد، چند کتاب که نسخه مادر یا اصلی است به ما داده می شود، سپس آن را به منظور بررسی به واحدهای آماده سازی می دهیم تا مواردی از جمله این که تصویر مد نظر مولف در کجای متن قرار گیرد و یا اگر نقاشی داشته باشد به قسمت تصویرسازی و یا اگر ریاضی و فنی بود و می باید از علایم و فرمول هایی کمک گرفته شود به قسمت رسامی فرستاده می شود. در نهایت کار که کامل شد، به صفحه آرا سپرده می شود در این قسمت نیز با نظر مولف نقایص احتمالی برطرف می شود و برای تیتربندی و در نظر گرفتن پایه حروف بنا به قطع کتاب ، به قسمت حروفچینی می رود. سپس به بخش نمونه خوانی رفته و از آنجا نیز پس از کنترل و انجام اصلاحات لازم برای مونتاژ به چاپخانه داده می شود. وی می گوید: ابتدا نمونه اولیه یا اوزالید برای ما فرستاده می شود که ما پس از بررسی های لازم ، اجازه چاپ را می دهیم . بعد از چاپ 40نمونه دوباره جهت بازبینی نهایی به ما برگردانده می شود تا در صورت نبود نقص ، اجازه صحافی داده شود. باید در نظر داشت که هر مرحله می باید توسط افراد متخصص انجام گیرد. مدیرکل چاپ و توزیع کتب درسی درباره تعداد تقاضاهای کتابهای درسی می گوید: ما ، در اداره چاپ و توزیع آمار همه دانش آموزان را از کل استانها گرفته و با درنظرگرفتن آمار سال گذشته و رشد و افت دانش آموز و نیز گذر تحصیلی ، شمارگان کتاب درسی را تعیین می کنیم و به چاپخانه شمارگان ، قطع و رنگ کتاب و نوع صحافی که همگی مشخص است ، ارائه می شود. حسینی می افزاید: در حال حاضر 170میلیون کتاب را از اول مهر تا آخر شهریور سال بعد آماده می کنیم که این کار طبق هماهنگی و همکاری نزدیک با اداره برنامه ریزی و تالیف کتب درسی صورت می پذیرد. واضح است کتابی که از نظر نوع جلد، جنس کاغذ و دیگر مسائل فیزیکی دارای مرغوبیت باشد در استفاده بهتر و احساس رضایت در بچه ها بی تاثیر نخواهد بود، در حالی که ما شاهد کیفیت نامطلوب در بعضی کتابهای درسی هستیم به صورتی که دانش آموز هنوز یک ماه از سال تحصیلی نگذشته ، می باید برای کتابی که حالا به دسته ورقی مبدل شده به فکر تهیه جلد مجدد باشد. حسینی دراین باره می گوید: این ایراد مربوط به مواد اولیه صحافی است . ما هم به طور جدی سعی بر بهبود کیفیت داریم . از جمله سازمان پژوهش این امر را مدنظر قرار داده تا مواردی که مواد اولیه را که اثر مستقیم بر تولید می گذارد به وزارت صنایع یا دستگاه های ذیربط ارجاع دهیم تا ایرادات برطرف شود. ما داخل کتب درسی مهر کنترل کیفیت می زنیم . البته می دانیم که اگر برای جلد کتابها از موادی علاوه بر این که هست استفاده کنیم بسیار بهتر خواهد بود؛ ولی هزینه زیادی در بر دارد. این امر بر قیمت کتاب اثر می گذارد ولی این بهانه ای نمی شود که ما کتاب نامرغوب تحویل بچه ها بدهیم ، بنابراین باید موادی از قبیل چسب کارخانه مورد کنترل قرار گیرد و اگر چاپخانه ای کتابی را از نظر کیفی در سطح مطلوب ارائه نکند ما کتابها را پس فرستاده و چاپخانه را جریمه می کنیم و از او می خواهیم ضمن تشخیص مشکل ایجاد شده ، با همکاری هم آن را برطرف کنیم . بدیهی است روند تولید و توزیع بموقع این حجم وسیع کتاب درسی با برنامه ریزی دقیق و مساعدت کارکنان پرتلاش و خستگی ناپذیر میسر است و کمترین نتیجه مطلوب این هماهنگی ، ایجاد آرامش خاطر والدین و دانش آموزان به سبب تحویل بموقع کتابها و آگاهی نسبت به تغییرات احتمالی دروس را باعث می شود. حسینی دراین باره اظهار می کند: 10هزار نفر به طور شبانه روزی در کار تولید و چاپ کتابهای درسی طی سال زحمت می کشند تا کتابها بموقع به دست بچه ها برسد. از بچه ها می خواهیم از کتابهای خود خوب محافظت کنند تا بهترین بهره برداری را نیز از آن داشته باشند. وی می گوید: اگر دانش آموزان عزیز پیشنهادی درخصوص بهبود وضعیت کتابها داشته باشند، می توانند با ما در میان بگذارند که در صورت بررسی های لازم و استفاده از آنها ، به اسم خودشان در کتاب چاپ کنیم .