کارشناسان اقتصادی: هیچ برنامه ای برای توسعه صادرات غیرنفتی وجودندارد

در سالهای گذشته ، مساله عدم توسعه صادرات نفتی به عنوان معضلی اقتصادی همواره مورد بحث و بررسی بوده است .

کد خبر: ۱۳۵۲۵

یکی از محورهای اساسی برنامه اول و دوم توسعه جهش صادرات غیرنفتی بود؛ اما در عمل ، حدود 60درصد از اهداف کمی این دو برنامه تحقق یافت و در سال 78رقم صادرات غیرنفتی به 3/1میلیارد دلار رسید. بنابر آمار موجود، بخش صادرات غیرنفتی کشور در طول سالهای اجرای برنامه دوم توسعه تحول اساسی را شاهد نبوده است و در سطح محدود سیر نزولی داشته است . براساس گزارش های دریافتی ما در برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور نیز جهتگیری برای توسعه و رشد صادرات غیرنفتی با هدف 35میلیارد دلار صادرات پیش بینی شد؛ یعنی 7میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در هر سال که متاسفانه آمارهای موجود در سالهای نخست اجرای برنامه سوم توسعه نیز از ناکام ماندن در دستیابی به این اهداف حکایت دارد و دسترسی به درآمد 35میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی تا پایان برنامه سوم توسعه را دشوار و غیرممکن کرده است . دکتر موسی غنی نژاد، اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار ما ، یکی از عوامل موثر در عدم توسعه صادرات غیرنفتی را تکیه بر ذخایر نفتی می داند و می گوید: هر جا و در هر کشوری عاملی چون نفت در صادرات وجود دارد، درآمدهای ارزی فراوانی به وجود می آید و این درآمدهای ارزی سبب می شود که پول ملی به صورت غیرواقعی قوی شود و این قوی شدن پول توان صادراتی کشور را کاهش می دهد. او سپس به نبود راهبرد و برنامه در سیاست های اقتصادی کشور از جمله صادرات غیرنفتی اشاره می کند و می افزاید: با وجود این که ما همواره از برنامه حرف می زنیم ، ولی هیچ گاه برنامه نداریم . مشکل ما این است که دید کلی و منسجمی در کلیه پروژه های اقتصادی چه در زمینه صادرات و چه در زمینه سیاست های صنعتی داخلی نداشته و نخواهیم داشت . غنی نژاد همچنین بالا بودن قیمتها و پایین بودن سطح کیفیت کالاها را از دیگر عوامل موثر در عدم توسعه صادرات غیر نفتی ذکر می کند و می گوید: به دلیل پایین بودن بهره وری کالاهای ما در سطح بین المللی قابل عرضه نیستند و اشکال عمده را می توانیم از نبود رقابت و محیط انحصاری و حمایتی اقتصاد کشور دانست . نعمت الله علیرضایی ، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز در گفتگو با مجله مناطق آزاد به تولید نفت و ارتباط آن با صادرات اشاره می کند و می گوید: رشد و ترقی و پیشرفت هر کشور براساس نیازهای موجود در آن شکل می گیرد؛ بنابراین تا زمانی که متکی به فروش نفت هستیم ، احساس نیاز به کسب درآمد از طریق صادرات غیرنفتی در ما شکل نخواهد گرفت و طبیعی است که اراده لازم نیز برای توسعه این نوع صادرات در ما ایجاد نمی شود. او می افزاید: تاکنون در زمینه صادرات غیرنفتی موفق نبوده ایم . کمتر از 5میلیارد دلار صادرات غیر نفتی برای ما که از جمعیت 60میلیونی و امکانات و توانمندی های زیادی برای صدور کاملا برخورداریم ، رقمی شرم آور است ؛ بویژه اگر بدانیم که چینی ها بیش از درآمد نفت ما از طریق صادرات عروسک ارزآوری دارند. از سوی دیگر، یادآوری این مطلب نیز خالی از فایده نیست که اصولا هدف از تشکیل مناطق آزاد در دنیا پردازش صادرات بوده و خواهد بود؛ ولی متاسفانه مناطق آزاد ایران نه تنها در این زمینه موفق نبوده اند، بلکه به محلی برای توسعه واردات تبدیل شده اند.