راز ستارگان گشوده می شود : انفجار ستاره ها اشعه گاما پخش می کند

نوااخترها ستارگانی هستند که به طور ناگهانی در اثر انفجار مقادیر عظیمی انرژی از خود آزاد می کنند و درخشندگی برخی از انفجارهای نوااختری در زمانی بسیار کوتاه به هزاران برابر مقدار اولیه می رسد هنگامی که مسیر واکنش های گرمایی هسته ستاره ها تغییر می یابد

کد خبر: ۱۰۲۵۸

انفجار عظیمی در آن رخ خواهد داد که ضمن آن بخش عمده مواد موجود در ستاره ها به فضای میان ستاره ها پرتاب می شود و طی چند روز انرژی عظیمی برابر هزاران میلیون سال تشعشع مداوم خورشید آزاد می کند به طور متوسط در طول روز یک بار حسگرهای مستقر در سفینه های فضایی ، پرتویی از اشعه گاما را ضبط می کنند.برلین 34 سال از زمانی که سفینه های جاسوسی امریکا و شوروی ، اولین تشعشعات اشعه گاما در فضا موسوم به جی آر بی را به طور اتفاقی کشف کردند، می گذرد. این تشعشعات زودگذر و کوتاه مدت نمی توانست مربوط به انفجارهای هسته ای صورت گرفته بر روی زمین باشد؛ بلکه علت آن چیزی بود که در اعماق فضای لایتناهی وجود داشت . از آن زمان تاکنون ستاره شناسان درباره ماهیت و منشا این پدیده استثنایی و خارق العاده تحقیق می کنند و در حال حل این معما هستند.آیا چنین انفجارهای عظیم و قوی ای که رخ می دهد در کهکشان راه شیری به وقوع می پیوندد یا چیزی است که در گوشه و کنار این فضای لایتناهی در خارج از کهکشان راه شیری روی می دهد؛ پس از سالها ابهام ، اکنون محققان حداقل در این موضوع متفق القول هستند که این پدیده عجیب و اسرارآمیز عموما در کهکشان های بسیار دور و در خارج از کهکشان راه شیری اتفاق می افتد. با وجود این ، هنوز این پرسش مطرح است که چرا در کهکشان های دوردست چنین پدیده ای رخ می دهد آیا ستاره های نوترونی که معمولا به دنبال انفجار نوااخترها شکل می گیرند و پرتوهایی در طول موجهای رادیویی از خود گسیل می دارند باعث این پدیده هستند یا ستارگان منفجر شده با جرم بسیار بالا؛ به طور متوسط یک بار در طول روز، حسگرهای مستقر در سفینه های فضایی برای چند ثانیه از منطقه ای کوچک و محدود در فضا، پرتوهای کوتاه مدت و زودگذر ناشی از بروز ناگهانی اشعه پرانرژی گاما را ضبط می کنند. این پرتوها چنان شدت و انرژی ای دارند که همه منابع اشعه گاما در فضا را تحت شعاع خود قرار می دهند؛ گرچه چنین جریانی فقط چند ثانیه یا دقیقه ای طول می کشد با وجود این ، این پرتوهای ناشی ازجی آر بی هر از گاهی برای چند روز در فضا می مانند و حتی به صورت نورهای قابل رویت و از طریق موجهای رادیویی بخوبی قابل مشاهده هستند. اکنون ستاره شناسان گامی بزرگ در حل معمای این پدیده برداشتند طبق گزارش جیمز ریورز از دانشگاه لستر انگلستان ، او به کمک گروه تحقیقاتی اش توانست وجود ردپای طیفی یک انفجار سوپرنوا را در این پدیده ثابت کند. محققان پرتوهایی ناشی از جی آر بی بویژه اشعه ایکس 011211 را که تقریبا10 میلیارد سال پیش برای 270 ثانیه ظاهر و ناپدید شده بود و باقی مانده این پرتوها را که در دسامبر سال گذشته در تلسکوپ مجهز به اشعه ایکس مشاهده شده بود را تجزیه ، تحلیل و بررسی کردند. دانشمندان براساس داده ها و اطلاعات ضبط شده دریافتند که در آن زمان یک توده ابر داغ 50 میلیون درجه ای که مخلوطی از منیزیم ، سیلیسیم ، گوگرد، گاز آرگون ، کلسیم و دیگر اجزا بود، تشعشعاتی ناشی از انفجار اشعه گاما را با سرعت 26 هزار کیلومتر در ثانیه به خارج فرستاده بود به هنگام این پدیده که 10 تا100 ساعت پس از انفجار سوپرنوا رخ داده است ، پرتوهای ناشی از اشعه گاما در اندک زمانی بسیار کم انرژی ای معادل انرژی ای که در کهکشان راه شیری در تمام طول دوره حیات خود توانسته آزاد کند، آزاد کرد هرمان لی مارشال از انستیتو تکنولوژی ماساچوست مستقر در دانشگاه کمبریج در این باره می گوید: اطلاعات و یافته های ما در مورد بروز ناگهانی انرژی اشعه گاما در حال حاضر کمی بهتر شده است . طبق گفته پژوهشگران ، ترکیب اجزا و مواد تشکیل دهنده ، دقیقا بر وجود انفجار سوپرنوا دلالت دارد و همچنین احتمال انفجار یک ستاره عظیم و بزرگ با جرم بسیار بالا را هم امکانپذیر می کند. ستاره شناسان به این نتیجه رسیدند که سوپرنوا باعث پدیده جی آر بی است و ستاره های نوترونی در ایجاد این پدیده نقشی ندارند. اشعه گامایی که توسط اتمسفر زمین جذب می شوند، از مناطق بسیاری در گوشه و کنار این فضای لایتناهی به زمین می رسند. این تشعشعات با طول موج های بسیار کوتاه و در عین حال با انرژی الکترومغناطیسی بسیار زیادی هستند. از 1/0 تا 0000001/0 انگستروم این تشعشعات وقتی پدید می آیند که هسته اتم واپاشی کند، یعنی تلاش خود به خود اتمهای پایدار رادیواکتیویته که با گسیل پرتوهای آلفا و بتا همراه است، یا تلاش بعضی از هسته های پایدار به دنبال برانگیخته کردن آنها که گسیل پرتوهای گاما را همراه دارند و یا در درون زمین به هنگام نابودی مواد رادیواکتیو باعث بروز این تشعشعات می شود.