مریوان، سیرجان و کلپورگان در راه جهانی شدن

امسال هم 2 کاندید برای جهانی شدن معرفی کردیم؛ یکی شهر مریوان بخاطر صنایع دستی "کلاش" این شهر ( یعنی گیوه)، و دومی شهر سیرجان به خاطر گلیم خاص این شهر به نام "گلیم شیریکی پیچ". این دو کالا در این دو شهرستان، هم صادرات خیلی خوبی دارند، هم مرغوبیت بالایی و هم اینکه مردم این مناطق و شهرها از طریق این صنایع دستی ارتزاق می کنند و صنایع دستی تاثیر بسزایی در تولید، اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی آنان دارد، که البته همه این موارد جزو ملاک های مورد نظر شورای جهانی صنایع دستی برای ثبت هم هست. خوشبختانه پرونده ای که ما درخصوص دو شهر مریوان و سیرجان به شورای جهانی صنایع دستی فرستادیم نیز مورد استقبال اعضای این شورا قرار گرفت و توسط نمایندگان 5 قاره جهان تایید شد که این مساله امکان بازرسی و حضور ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی به ایران را فراهم کرد و به عنوان مرحله بعدی رسیدگی به پرونده اجازه داده شد که ارزیابان به ایران بیایند و هم از نزدیک صحت و سقم پرونده ارسالی را بررسی کنند و هم پاسخ پرسش های خود را در این خصوص دریافت کنند.

بر همین اساس ارزیابان شورا هفته گذشته وارد کشور شدند و به اتفاق آنها از شهر مریوان بازدید کردیم. به عقیده ارزیابان بازدید خوبی بود و این شهر توانست اغلب امتیازات مورد نیاز یک شهر جهانی را به دست آورد. همچنین در آغاز این هفته یعنی روز شنبه، به اتفاق این ارزیابان به شهر سیرجان استان کرمان رفتیم و از این شهر و صنایع دستی مطرح آن یعنی "گلیم شیریکی پیچ" بازدید کردیم. بازدید از این شهر هم بسیار خوب بود و من فکر می کنم که بیشتر امتیازات لازم را کسب کرد. درمجموع درخصوص این دو شهر باید منتظر اعلام نظر نهایی ارزیابان باشیم تا این گزارش به اتفاق پرونده اولیه ای که ما به شورای جهانی فرستادیم، در آن شورا مطرح شود، که البته من امیدوارم بخاطر آمادگی خوبی که در این دو شهر وجود داشت، ظرف دو تا سه ماه آینده، نظر مثبت شورای جهانی اعلام شود و شاهد ثبت این شهرها و صنایع دستی آنها باشیم.

در کنار این دو شهر پیشنهاد دیگری وجود داشت که جمهوری اسلامی قبلا آن را به شورای جهانی صنایع دستی پیشنهاد داده بود، بر این اساس که برای صیانت از صنایع دستی روستاها فرصتی هم برای آنها خلق شود که این پیشنهاد ایران در شورای جهانی مصوب و مقرر شد هر سال فرصتی هم به روستاهای جهان داده شود. ما هم امسال این فرصت را (باتوجه به نظر کارشناسان و متخصصان و مسئولان این حوزه و تایید و نظارت رئیس سازمان میراث فرهنگی) در اختیار روستای کلپورگان شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان قرار دادیم. بازدید ارزیابان از این روستا پس از بازدید از شهر سیرجان در دستور کار قرار گرفت و ظهر روز گذشته بعد از سیرجان به سمت سیستان و بلوچستان و کلپورگان به راه افتادیم و امروز قرار است بازدید کاملی از این روستا داشته باشیم. روستای کلپورگان خاستگاه تولید صنایع دستی سفال با پیشینه بیش از هزار سال و گاه تا چند هزار سال است. ویژگی دیگر سفال های این روستا، نقش و نگارهای خاص حک شده روی آنهاست که حالت هندسی خاصی دارد، رنگ بخصوص و مواد اولیه ای که متعلق به همان منطقه است، نیز از دیگر مزایای این سفال است.

در کنار این مزایا نحوه تولید این نوع سفال هم بسیار حائز اهمیت است که هنوز به سبک همان هزار سال پیش و به صورت کاملا دستی ( حتی بدون چرخ) و البته بیشتر توسط بانوان ساخته می شود. مجموع این ویژگی ها سفال این روستا را منحصربه فرد و متمایز کرده، به طوری که کلپورگان اکنون در دنیا معروف است و مشتریان و بازار خاص خود را در خارج از کشور دارد. البته تا همین چند وقت پیش فقط یک کوره در این روستا بود، اما این کوره ها را اکنون به 3 عدد رساندیم تا تولید سفال این روستا و متعاقب آن صادرات این کالا افزایش یابد. متاسفانه تاکنون فرصت معرفی رسمی این روستا و اعطای برند و نشان به آن فراهم نشده بود که با ثبت آن، این اتفاق خواهد افتاد که این ثبت هم از نظر تجاری و هم برندسازی می تواند به اهالی این روستا و همچنین شهرهای سیرجان و مریوان کمک کند و باعث شکوفایی و رشد فرهنگی و اقتصادی این مناطق شود.

در همین راستا و ادامه حمایت از صنایع دستی کشور، خوشبختانه در چند ماه اخیر در چند جا توانستیم مصوبات خوبی بگیریم؛​ از جمله در برنامه ششم که اشاره مستقیمی به توسعه شهرها و روستاهای جهانی شده است. همینطور در شورای عالی میراث فرهنگی که آخرین جلسه آن زیر نظر دکتر جهانگیری، معاون رئیس جمهور برگزار شد و در این جلسه بر کمک به احیای زیرساخت های شهرهای جهانی تاکید شد که ما می توانیم از این فضای جدید و قانونی ایجاد شده کمال استفاده را برده و شهرهایمان را حرفه ای و تخصصی کرده و برای صادرات به آنها کمک کنیم تا موجب رشد و ارتقای و جوامع محلی ما شود.

بهمن نامورمطلق

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی