بیمه اهالی فرهنگ در پیچ‌وخم مشکلات

به گزارش جام‌جم، مشکلات بیمه‌ای یکی از جدی‌ترین معضلات هنرمندان، نویسندگان و روزنامه‌نگاران در سال‌های گذشته بوده است. در دولت‌های مختلف مدام سیاست‌ها تغییر می‌کند و هر مدیری وعده‌های بسیاری برای رفع این مشکل می‌دهد. اما در عمل این اهالی فرهنگ و هنر هستند که میان بروکراسی نهادهای مختلف پاسکاری می‌شوند و عملا از مشکلات بیمه‌ای رنج می‌برند. در همین سال‌های اخیر کم نبوده‌اند تعداد هنرمندان، نویسندگان و روزنامه‌نگارانی که بعد از عمری فعالیت، در فقر و تنگدستی با بیماری دست و پنجه نرم کرده‌اند و خیلی از آنان هم دیگر در میان ما نیستند.

دیدار با مسئولان تامین اجتماعی

در چنین شرایطی روز گذشته سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: در خصوص بیمه اصحاب فرهنگ و هنر از جمله هنرمندان، روزنامه‌نگاران و همچنین اصحاب هنر، در مجموع در شرایط فعلی 18 هزار و 700 نفر تحت پوشش بیمه هستند که از این تعداد بیش از 6000 نفر بیمه تکمیلی دارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در شرایط فعلی حدود 12 هزار نفر در نوبت بیمه هستند که جلسه‌ای با مسئولان تامین اجتماعی و هماهنگی و سازمان مدیریت برنامه‌ریزی داشتم و امیدواریم در آینده نزدیک اخبار خوشی را در این حوزه به اطلاع خبرنگاران برسانیم.

پای صحبت هنرمندان

با این حال تجربه‌های گذشته نشان داده از دل این جلسات خروجی عینی و عملی برای اهل فرهنگ و هنر حاصل نمی‌شود و آنها برای بهره مندی از مزایای بیمه مدام دغدغه دارند. کافی است در این زمینه پای صحبت‌های هنرمندان رشته‌های مختلف، اهل قلم یا روزنامه‌نگاران بنشینید. در همین زمینه رسول نجفیان، بازیگر و خواننده و هنرمند شناخته شده کشورمان به جام‌جم می‌گوید: از نیمه‌های راه که بیمه بودیم، روزی بیمه به ما اعلام کرد همه چیز ول شده و باید به صورت خوداظهاری بیمه خود را ادامه دهیم. ما نیز همین کار را کردیم. بعد صندوق پیشکسوتان راه‌اندازی شد. ما حدود یک سال عضو آنجا بودیم بعد یکباره گفتند اصلا عضو نیستید. ما گفتیم چطور در شروع عضو بودیم و حالا نیستیم؟ گفتند این صندوق به سن شما نمی‌خورد. ماجرا از این قرار بوده که در سن ما اشتباه کرده بودند. بعد که سن خودم را اثبات کردم، گفتند باید از طرف عده‌ای تایید و ارزشگذاری شوید. من گفتم مهم این است که از طرف مردم تائید شوم و رابطه‌ام را هم با آنها قطع کردم. حالا نمی‌دانم موضوع چه بود، اما امیدوارم باندبازی به این جور محافل کشیده نشده باشد. صندوق پیشکسوتان حتی در حدی که ما را برای بیمه معرفی کند هم گامی برای ما برنداشت.

او با بیان این‌که خودش، خودش را بیمه کرده، اظهار می‌کند: در بیمه من هنوز نوشته شده از طریق صندوق نویسندگان (و هنرمندان و روزنامه‌نگاران) رد شده، اما خودم حق بیمه‌ام را می‌پردازم. برای من چنین رفتارهای توهین‌آمیزی غیرقابل باور است. خیلی از هنرمندان را می‌بینم که واقعا در اموراتشان مانده‌اند. من با درآمد ناچیز خودم به دور از شهید نمایی ناچارم به آنها کمک کنم. هنرمند در خیابان افتاده و پایش شکسته، هیچ‌کس به فریادش نمی‌رسد. منتقدان می‌گویند فلانی چه احتیاجی داری بروی فلان برنامه؟ اما من ناچارم بروم که اجاره‌خانه‌ام را دربیاورم. با زن و بچه می‌توان باد هوا خورد، اما باد هوا به چه درد صاحبخانه می‌خورد؟ من خودم این مشکل را دارم. بسیاری از همکاران عزیز من این مشکلات را دارند و از طرفی هم می‌گویند مگر ارث پدرتان را طلب دارید. می‌گویند می‌توانستید خودتان را ببندید. این‌که بعضی از همکاران من بار خودشان را بستند که امیدوارم خدا برایشان ببخشد، درست، اما بسیاری دیگر از ساده‌ترین امکانات هم برخوردار نیستند. امیدوارم همه هنرمندان به دور از باندبازی تحت حمایت قرار بگیرند. امیدوارم آقای صالحی‌امیری با همه مشکلات بودجه‌ای فکری به حال هنرمندان کند.

روند بیمه شدن

صحبت‌های نجفیان مشتی نمونه خروار است. روال بیمه شدن برای اهالی فرهنگ و هنر هم‌اکنون به این صورت است که هنرمندان رشته‌های موسیقی، نمایش و تجسمی باید از طریق معاونت هنری به صندوق توسعه هنر معرفی شوند. سینماگران از طریق خانه سینما باید این فرآیند را طی کنند. نویسندگان و اهل قلم هم از طریق خانه کتاب باید اقدام کنند. روزنامه‌نگاران و خبرنگاران هم باید از طریق معاونت مطبوعاتی عمل کنند، اما نکته جالب این است که پیگیری خبرنگار ما از تمامی این نهادها برای ارائه آماری از تعداد بیمه شدگان به یک نتیجه منجر شد: «ما نمی‌توانیم به شما آمار بدهیم.» حال به این جمله دو موضوع را هم اضافه کنید. نخست آن که بسیاری از همین تشکل‌ها یا تلفن اشتباه داده‌اند و تلفنشان قطع است یا همین که در آن نهاد مربوط تائید شده تا به صندوق معرفی شوند خودش مستلزم عبور از هفت خوان است. موضوع دیگر این‌که به نظر می‌رسد با توجه به بدهکاری وزارت ارشاد به سازمان تامین اجتماعی درخصوص معرفی بیمه شدگان جدید، آن دسته از اهالی فرهنگ و هنر که قرار است در فهرست جدید از سوی صندوق به تامین اجتماعی معرفی شوند، مدت‌هاست منتظرند. به عبارت دیگر یعنی هنرمندان، نویسندگان و روزنامه‌نگاران باید در حد دوی ماراتن بدوند و در آستانه رسیدن به خط پایان بیمه‌ای شامل حال آنها نمی‌شود؛ از جمله فهرست بیش از هزار نفره سینماگرانی که از سوی خانه سینما به صندوق توسعه هنر معرفی شده‌اند و بعد از گذشت زمان طولانی هنوز بیمه نشده‌اند.

بدهی ارشاد به تامین اجتماعی

در این زمینه ناصر عنصری، قائم‌مقام مدیرعامل خانه سینما به خبرنگار ما می‌گوید: درخصوص افرادی که بیمه آنها قطع شده، می‌توانستند بیمه خود را ادامه دهند، اما به‌دلیل مشکلات مالی و کاری متاسفانه فراموش کردند بیمه خود را تمدید کنند. قانون بیمه این است که اگر سه ماه بگذرد، دیگر تمدید نمی‌کند و شخص باید قرارداد جدید ببندد. همین موضوع محل گرفتاری برای بسیاری از هنرمندان شده است.

قائم‌مقام مدیرعامل خانه سینما ادامه می‌دهد: وزارت ارشاد یارانه‌ای به هنرمندان می‌داده که این یارانه را در اختیار صندوق اعتباری هنر می‌گذاشته تا بیمه هنرمندان رد شود. در یک سال و نیم گذشته به دلیل بدهکاری صندوق به بیمه، متاسفانه تامین اجتماعی دیگر فرد جدیدی را برای بیمه‌شدن نپذیرفته است. در همین زمینه ما هم یک فهرست حدود 1080 نفره برای بیمه ارائه کردیم که تائید نشده است. صندوق اعتباری هنر معتقد است وزارت ارشاد باید یارانه پرداختی را می‌داده که نداده است. حالا نمی‌دانم خبر خوش آقای صالحی‌امیری چه خواهد بود و چه اتفاقی خواهد افتاد.

بیمه بدون درمان به چه دردی می‌خورد؟

اظهارات عنصری نشان می‌دهد که با توجه به فهرست بدهی وزارت ارشاد به سازمان تامین اجتماعی، دیگر فرد جدید به گردونه فهرست بیمه (لااقل از میان افراد تائید‌شده خانه سینما) اضافه نشده است. اما افراد قبلی مثل رسول نجفیان چه؟ عنصری می‌گوید بیمه هنرمندان قبلی قطع نشده است، بلکه سهم درمانی بیمه که ارشاد واریز می‌کرده،‌ پرداخت نشده است.

حالا با توجه به توضیحات، این سوال پیش می‌آید بیمه‌ای که مسائل درمانی را پوشش ندهد، جز بحث بازنشستگی به چه دردی می‌خورد؟ عنصری چنین توضیح می‌دهد: این موضوع مورد انتقاد دوستان است. هنرمندان می‌گویند بیمه باید مسائل درمانی را پوشش دهد و بیمه‌ای که این کار را نمی‌کند، مفید نیست. هزینه درمانی، یارانه‌ای بوده که توسط ارشاد پرداخت می‌شده و گویا ارشاد آن را هم قطع کرده است. به همین دلیل هنرمندانی که از قبل بیمه شدند بیمه‌شان گران و تقریبا دو برابر شده است.

سجاد روشنی