ناشران ورزشی فرصت بازی می‌خواهند

نمایشگاهی با نام و نشانی نامشخص

نمایشگاه تخصصی گذاشتن می‌تواند افراد فعال در آن رشته را براحتی جلب کند و بخشی از سردرگمی‌های علاقه‌مندان آن حوزه را برای دیدن و یافتن کتاب‌های متعدد از بین ببرد. کتاب‌های ورزشی از آن دسته کتاب‌های مهجوری است که مخاطبان خاص خودش را دارد، گرچه عموم مردم می‌توانند مخاطب این کتاب‌ها قرار گیرند، همان طور که خبر برگزاری یک نمایشگاه تخصصی کتاب ورزشی آن هم در یک باشگاه ورزشی می‌تواند تبلیغ مناسبی برای اهالی نشر و مخاطبان عام باشد ولی ماجرا درباره این نمایشگاه تا حدی متفاوت بود. در این نمایشگاه بنا به گفته مسئول غرفه، حدود 300 تا 400 عنوان کتاب برای مردم به نمایش در آمد ولی میزان بازدید کم بود و میزان خریدها خیلی کمتر. دلایل ماجرا متعدد است.

یکی آن که نمایشگاه در ورزشگاه رافی برگزار شده بود و در بسیاری از خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها نام ورزشگاه به شکل اشتباه راقی نوشته شده بود. دوم این که نشانی نمایشگاه به صورت غلط یا به صورت ناقص و از مسیر نامناسب ارائه شده بود. این اشتباه به حدی فاحش بود که اگر ساعت‌ها در اینترنت جستجو می‌کردید و حتی از 118 یا دیگر مراکز اطلاع‌رسانی به دنبال آن می‌گشتید، به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسیدید.

ردیک دراوانسیان، یکی از فعالان این حوزه و از غرفه‌داران نمایشگاه، در این باره می‌گوید: «مردم از نمایشگاه بازدید می‌کردند و حتی چند مخاطب هم داشتیم که از طریق روزنامه‌ها به اینجا آمدند ولی چون هم نام مجموعه و هم نشانی آن اشتباه و ناقص چاپ شده بود، موجب سرگردانی مخاطبان ما شد. مردم با نام اقلیت‌های مذهبی آشنایی ندارند. به همین دلیل نام مجموعه ما به اشتباه به صورت راقی نوشته شد.» حتما اگر چنین اشتباهی از سوی خبرگزاری‌ها صورت نمی‌گرفت، عده بیشتری به سراغ این نمایشگاه می‌رفتند.

او ضمن اشاره به وجود باشگاه‌های متعدد ورزشی در شرق تهران گفت: «مجموعه ورزشی رافی در اختیار اقلیت‌های مذهبی است. چون در اطراف ما باشگاه‌های زیادی وجود دارد، قصد داشتیم تعاملمان را با یکدیگر بیشتر کنیم. علاوه بر این که رافی، فضای مناسب را برای برپایی نمایشگاه دارد. این یک گام کوچک در راه معرفی کتاب‌های ورزشی بود. مردم باید این کتاب‌ها را ببینند و به چاپ آن آگاه شوند تا دست به خرید آن بزنند. البته من باور دارم که تعداد و اهمیت کتاب‌های ورزشی آنقدر بالا هست که حتی ماهانه نمایشگاه اختصاصی کتاب ورزشی برگزار شود.»

حمایت فقط پول نیست

از بحث نمایشگاه کتاب تخصصی ورزش در هفته گذشته که بگذریم، لازم است دوباره به وضع فروش و تبلیغ این کتاب‌ها نگاهی بیندازیم. درست است که کتاب‌های ورزشی نیز زیر نظر وزارت ارشاد به چاپ می‌رسد ولی در کشوری که ورزش در آن اهمیت زیادی دارد و وزارتخانه ورزش آن همیشه پر سر و صداست و از میان این همه وزارتخانه نمایندگان مردم سه بار به گزینه پیشنهادی برای تصدی آن رای اعتماد نمی‌دهند، باید جایی برای توجه بیشتر به این کتاب‌های تخصصی هم وجود داشته باشد. مهدی صادقی، مدیر گروه انتشاراتی بامداد کتاب و ورزش، ضمن اشاره به نبود کتابخانه ورزشی در باشگاه‌های معتبر و عمومی می‌گوید: «12 سال است که در تولید کتاب ورزشی سابقه کار داریم ولی تاکنون هیچ حمایتی از ما صورت نگرفته است. امیدوارم وزیر فعلی ارشاد حمایت‌هایی از ما ناشران تخصصی داشته باشد. از طرفی وزارت ورزش هم باید در معرفی کتا‌ب‌های ورزشی دست به کار شود. عجیب است که فقط باشگاه ذوب‌آهن کتابخانه ورزشی دارد و حتی باشگاه پرسپولیس و استقلال که در پایتخت قرار دارند، برای بازیکنان و مربیان خود یک کتابخانه ورزشی در نظر نگرفته‌اند.»

منظور از حمایت چیست؟ حسن قهرمان‌زاده، مدیر انتشارات آوای ظهور، در پاسخ به این سوال می‌گوید: «هر بار صحبت از حمایت می‌شود، همه برداشت حمایت مالی می‌کنند در حالی که منظور ما چیز دیگری است. صدا و سیمای ما برنامه‌های متعدد ورزشی دارد. در این برنامه‌ها تا چه اندازه مبحث مطالعه و کتاب خواندن در این حوزه مورد توجه قرار می‌گیرد؟! در یک سال اخیر، بارها طرح‌هایی را تنظیم کرده‌ایم و به مدیران برنامه‌ها داده‌ایم. از آنها خواسته‌ایم به ما سه دقیقه فرصت بدهند، خودمان کتاب‌ها را ارزیابی و معرفی می‌کنیم ولی هنوز به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌ایم گرچه همچنان پیگیر ماجرا هستیم.»

قهرمان‌زاده می‌گوید: «ما در تعدادی از همایش‌ها فرصت می‌کنیم محلی برای فروش کتاب‌ها داشته باشیم. نمی‌دانم چرا عده‌ای می‌گویند مربیان ما سواد ندارند و... ما بارها در نمایشگاه‌هایی که در همایش‌ها داشته‌ایم شاهد استقبال و خریدهای مناسبی از سوی مربیان و ورزشکاران شده‌ایم. پس این قشر نیز پیگیر کتاب‌های خوب ورزشی هستند و برای خرید و خواندن آن اقدام می‌کنند. شاید لازم باشد به دلیل درگیری‌ بیشتر آنها، کتاب‌ها را به شکل مطلوب‌تری در اختیارشان بگذاریم. انتظار نداریم یک مربی پرکار وقت بگذارد و ساعت‌ها در میدان انقلاب دنبال کتاب مورد نظرش برود.»

نمایشگاه کتاب ورزشی محدود به هفته کتاب نمی‌شود بلکه ناشران می‌توانند با حمایت‌های سازمان‌ها در همایش‌ها، در مجموعه ورزشی آزادی در باشگاه‌های ورزشی اقدام به معرفی و فروش کتاب‌های خود کنند و از این طریق کم‌کم احساس نیاز به خواندن کتب ورزشی را در افراد حرفه‌ای و مردم افزایش دهند. وقتی مردم به اهمیت خواندن کتاب ورزشی آگاه شوند، چرخ تولید و چاپ این کتاب‌ها هم بهتر می‌چرخد.

تبلیغات بی‌حمایت ناشران

گرچه کتابخوانی هنوز جای کار دارد، ولی ناشران حوزه ورزش، بیکار ننشسته‌اند و فعالیت‌های خاص خودشان را برای اطلاع‌رسانی بیشتر به مردم انجام می‌دهند. برای نمونه، انتشارات آوای ظهور مدتی است که خرید آنلاین در سایت خود راه‌اندازی کرده و اتفاقا مخاطبان زیادی را جذب کتاب‌های خود کرده است. قهرمان‌زاده که از فعالان ورزشی نیز هست، درباره استقبال از سایتش می‌گوید: «ما در سایت روزانه 500 بازدیدکننده داریم. فرد در خانه اش می‌نشیند و با مجموعه بزرگی از کتاب‌های ورزشی آشنا می‌شود و از آن بین کتاب خاص خودش را درخواست می‌کند. به همین سادگی فرآیند انتخاب و خرید کتاب به پایان می‌رسد. جالب است بگویم تا حالا پیش نیامده کسی مثلا از بندرعباس که به لحاظ مسافت فاصله زیادی با تهران دارد، به فروشگاه کتاب ما تلفن بزند و سفارش کتاب بدهد. در عوض، در سایت افراد بسیار زیادی از نقاط دور و نزدیک کشور کتاب خریداری می‌کنند.» علاوه بر این قهرمان‌زاده حدود یک سال است که با همکاری رسانه ملی و در رادیو ورزش، کتاب‌هایش را معرفی می‌کند تا از این طریق مخاطبان رادیویی را با مقوله کتاب‌های ورزشی بیشتر آشنا کند.

گروه انتشاراتی بامداد کتاب و ورزش با چاپ بیش از 350 عنوان کتاب ورزشی، یک سازمان پخش کتاب‌های ورزشی، چه در حوزه عمومی و چه تخصصی و ورزشگاهی در سراسر کشور دارد و در سایت خود، معمولا مسابقات کتابخوانی برگزار و از کتاب‌های جدیدش رونمایی می‌کند. مدیر این انتشارات ضمن اشاره به اهمیت دیده شدن کتاب‌های ورزشی در باشگاه‌ها می‌گوید: «ما با مجموعه‌های ورزشی متفاوت در ارتباط هستیم و از آنها خواسته‌ایم اجازه دهند کتاب‌ها به صورت امانت در کنار بوفه‌ها و دیگر قسمت‌های مجموعه در معرض دید مخاطبان و ورزشکاران قرار بگیرد. علاوه بر این استندهایی برای تبلیغات آماده کرده‌ایم، ولی چنین کاری در باشگاه‌های دولتی به دلیل قواعد موجود، به سختی عملی می‌شود و در مراکز خصوصی نیز، به دلیل ناآشنایی مخاطبان با استقبال چندان زیادی مواجه نمی‌شود.»

ناشران ورزشی با توجه به دو جنبه عمومی و تخصصی بودن ورزش، تعدادشان محدود است ولی تلاش‌هایشان زیاد است و می‌توانند اقشار مختلف را با ورزش به شیوه درست آشنا کنند و همچنین در بالا بردن سطح آگاهی و مطالعه مردم نقش داشته باشند.

حورا نژادصداقت ‌/ جام‌جم