گفتار متن باید با نت موسیقایی ارائه شود

من سال 1347 در امتحان دکلمه و فن بیان در تهران اول شدم، در آن زمان رسم بر این بود که هر کسی در این آزمون اول می‌شد به رادیو معرفی می‌شد. پس از ورود به رادیو زیرنظر خانم پژوهش و آقای مانی که از اساتید گویندگی آن زمان بودند، آموزش‌های لازم را دیدم و گویندگی را آغاز کردم.

من بعد از انقلاب اولین مجری تلویزیون بودم که مقابل دوربین صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتم، پس از مدتی هم برای تحصیل به کشور آلمان رفتم، اما با شروع جنگ و احساسی که نسبت به ایران داشتم، به کشورم برگشتم و با فعالیت در عرصه دوبله کارم را ادامه دادم.

ماه‌های اول انقلاب شرایط کاری ما خیلی تبیین نشده بود و من براساس و مبنای اعتقادی و اسلامی، چارچوبی برای خود ترسیم کرده بودم.

چارچوبی که من از ابتدا برای کارم مشخص کردم، براساس فرهنگ مذهبی و ملی من بود، این دو اصل همیشه در کارهایم رعایت می‌شد، من باور ندارم که همیشه باید خط‌قرمزی برای کار ما مشخص شود‌ تا براسا‌س آن پیش برویم، بلکه معتقدم با رعایت اصول فرهنگی و مذهبی حاکم بر کشورمان به‌گونه‌ای حرکت می‌کنیم که از هویت خودمان دور نشویم.

اولویت کار من همیشه بر نوشتن و مطالعه است. مطالعه و تحقیق همیشه هدف برنامه‌سازی‌‌ام بوده است. همیشه در کارهای مستندی که تولید می‌کنم، تحقیق را اصل کارم قرار می‌دهم، تحقیق باعث می‌شود اثر مستند مورد توجه قرار بگیرد و شناسنامه‌دار شود.

بیشتر به مستندهای فرهنگی و اجتماعی علاقه‌مندم، چون معتقدم اگر جامعه و افراد آن با فرهنگ سالم زندگی کنند، آسیب نخواهند دید. در جامعه سالم هم می‌توان اهداف دراز مدت را پیگیری کرد و شاهد موفقیت تک‌تک افراد بود.

چون این گویندگان پیشکسوت با صدایشان به برنامه اعتبار می‌دهند و می‌توانند، مخاطبان یک برنامه مستند را افزایش دهند.

صدایی که متن یک فیلم یا مستند را می‌گوید، باید با دقت فراوان انتخاب شود، چون این صداست که زحمات یک گروه سازنده را به ثمر می‌رساند. بنابراین باید صداهایی انتخاب شوند که نتیجه کار را بهتر کنند، اما متاسفانه مدتی است با رونق بخش خصوصی و رسانه‌های مختلف مستندهایی به بازار ارائه می‌شوند که گفتار متن آنها را کسی گفته که اصلا صدای خوبی ندارد و هیچ‌ حسی را به بیننده منتقل نمی‌‌کند، این مستندها باعث می‌شود اعتبار مستندسازی در کشور ما هم از بین برود.

به نظر من دوبله یک اثر مستند نت موسیقایی دارد مثل نواختن یک ساز یا صدای آواز و تصنیف است و اگر این نت موسیقایی در گفتار مستند رعایت شود، حس و حال لازم به مخاطب القاء می‌شود.

مستندهای ایرانی مثل مهاجران که در آن حس انسانی جاری است، حتما متن متفاوتی با مستندهایی دارد که درباره طبیعت و حیات وحش است، مثل صدای من در مستند 5 به‌دلیل نت موسیقایی خاص آن برنامه کاملا با مستند اجتماعی مانند حباب یا قصه‌های جنگ فرق می‌کند.

مدت‌ها این موضوع ذهنم را مشغول کرده بود که آنچه را در این جهان می‌بینم،‌ اثر روشنی از آفرینش است، پس ما باید با تحقیق و تفکر به نشانه‌های مرتبط خدا و جهان دست یابیم. اگر باور داشته باشیم که حتی افتادن برگی از یک درخت بدون اذن و خواست خداوند نیست، به ذات آفرینش پی می‌بریم.

وقتی یک پلنگ، غزال بی‌دفاعی را شکار می‌کند، این یک تضاد در طبیعت است. یک معتاد هم در جامعه حکم غزال بی‌دفاعی را دارد که مورد هجوم قوی‌تر از خودش قرار گرفته است. از کنار یک معتاد رد می‌شویم بدون آن که بدانیم بر او چه گذشته است؟ معتاد را تعریف نمی‌کنیم، اگر او قبل از اعتیادش تعریف می‌شد، معتاد نمی‌شد. او می‌خواست در دنیای طبیعی خودش سیر کند و اما این طبیعت را چه کسی از او گرفت؟ من و شما و همه کسانی که در جامعه هستند باید این احساس مسوولیت را داشته باشند که جامعه را غیرآسیب‌پذیر کنند. جامعه باید مصون شود و اما در مصون نگه داشتن جامعه همه ما مسوولیت داریم و راه آن القا و توسعه فرهنگ کشورمان است. ما نخستین انسان‌هایی هستیم که قرآن کریم را به زمان خودمان ترجمه کردیم و همچنین ما نخستین ملتی هستیم که حقوق بشر را تدوین کردیم. این فرهنگ‌ها اگر در جامعه امروز ما تعریف شود، جامعه مصون می‌شود. جامعه دیگر معتاد نخواهد داشت اگر به فرهنگ باستانی خود رجوع کنیم و ارزش وجودی انسان‌ها را پیدا کنیم، جامعه از آسیب مصون خواهد بود.

من معمولا در فیلم‌های سینمایی که مدیر دوبلاژ هستم، خودم گویندگی نمی‌کنم و این به خاطر حفظ هویت و شناسنامه صدایم در کارهای مستند است. گاهی هم به خودم اجازه می‌دهم که دوبله نقش خاصی را به عهده بگیرم.

ما جغرافیای غنی داریم، اما مستندساز فقیر؛ البته فقیر نه به جهت علمی بلکه به دلیل فقر مالی است. در کشور ما با توجه به چشم‌انداز بکر و مستندساز توانایی که دارد از آنها حمایت مالی نمی‌شود. من خیلی از مستندسازان را می‌بینم که باسواد و کاربلد هستند، اما شرایط مناسبی برای کار ندارند.

اول این که از مستندسازان حمایت شود؛ مثلا بخشی از درآمد فروش فیلم‌های سینمایی که به شهرداری یا مالیات اختصاص دارد، سهمی را هم به مرکز گسترش مستند تجربی اختصاص دهند تا مستندسازان برای تولید مستند از آن استفاده کنند و دیگر در بخش دوبلاژ مستند به بخش خصوصی توجه بیشتری شود تا از گفتار نامناسب در مستندها استفاده نشود و برای احترام به تلاش، تحقیق و تولید مستندساز، گفتار مناسبی برای آن در نظر گرفته شود.