جهان پنهان

مرتضی عرب علیخانی کارشناس موزه جانورشناسی پردیس کشاورزی که سابقه خدمتش در این مکان با قدمت موزه برابری می‌کند به زیبایی تاریخچه موزه را برایم از ابتدای تاسیس تاکنون ورق می‌زند.

به گفته وی موزه جانورشناسی کرج از سال 1307 به تشویق موسسه انستیتو پاستور تهران به نمونه‌هایی محدود از حشرات توسط مرحوم دکتر جلال افشار استاد گروه گیاه‌پزشکی دانشکده پردیس کشاورزی پایه‌گذاری شد.

به گفته دکتر علیرضا صبوری، سرپرست این گنجینه؛ موزه دارای 30 هزار نمونه شناخته شده انواع حشرات مثلا 5 هزار نمونه شناسایی شده کنه و انواع جانوران منحصر به فرد دیگر بومی و غیربومی است، بوی مشمئزکننده مواد نگه دارنده به مشام می‌رسد که حکایت از فاصله بسیار این موزه حتی با استانداردهای ابتدایی دارد!

صبوری می‌گوید: برای نگهداری گونه‌های جانوری و حشرات شرایط دما و رطوبت باید استاندارد باشد اما به دلیل عدم رعایت استانداردها این ذخایر عظیم ژنتیکی کشور با خطر از بین رفتن مواجه است.

وی نگهداری از چنین موزه‌ای را که مهم‌ترین مرجع علمی رشته جانورشناسی در کشور است بدون بودجه ممکن نمی‌داند و می‌گوید: براساس تصویب پردیس منابع طبیعی دانشگاه تهران قرار بود امسال ماهیانه بین 500 تا یک میلیون تومان از محل درآمدهای این دانشکده به موزه اختصاص یابد اما موزه تاکنون هیچ مبلغی به عنوان بودجه جذب نکرده است.

وی می‌افزاید: تنها درآمد امسال موزه از طریق بازدید دانش‌آموزان و دانشجویان آن هم به مبلغ ناچیز 1 میلیون و 500 هزار تومان بوده که آن نیز به علت طی کردن مراحل قانونی و واریز شدن به خزانه کشور به دستمان نرسید.

به گفته دکتر صبوری به‌رغم نیاز حداقل 15 تا 20 محقق، متخصص و پژوهشگر به عنوان عضو تیم پژوهشی هم‌اکنون تنها 3 کارشناس در این موزه فعالیت می‌کنند که پاسخگوی گستردگی این کار علمی نیست.

وی خلا هیات علمی را در این موزه، مانعی در توسعه و به‌ روز رسانی نمونه‌های اولیه جانوران و حشرات می‌داند و می‌گوید: با محققان موزه جانورشناسی آلمان برای جمع‌آوری و شناسایی گونه‌های جدید حشرات توافقاتی انجام شد. هرچند این اقدام به معنی تقسیم منابع جانوری کشور با کشور آلمان است اما تنها راه برای پر کردن خلا هیات علمی و روزآمد کردن منابع جانورپژوهی این موزه است. با مروری بر تاریخچه موزه جانورشناسی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج می‌توان براحتی دریافت گستره عظیم و مهم ذخایر ژنتیکی کشور، چه ساده چقدر از دید مسوولان پنهان مانده است.