سراب صلح میان تل آویو و دمشق

روزنامهها و مطبوعات جهان عرب و بویژه آن دسته از نشریات روزانهای که در تیراژ وسیع از سوی عربستان در جهان عرب توزیع میشود، در حال حاضر مطالب متنوعی درباره پدیدار شدن علایم صلح میان رژیم اسرائیل و سوریه درج میکنند.

کد خبر: ۱۳۶۹۰۲

البته با توجه به سرد بودن روابط میان ریاض و دمشق بر سر مسائل لبنان، درج چنین مطالبی از سوی این دسته از روزنامهها که طی آن تلویحا سوریها به دلیل تمایل برای صلح با تلآویو مورد طعنه قرار میگیرند، چندان جای تعجبی ندارد. زیرا سعودیها هنوز از اظهارات چند ماه پیش بشار اسد که طی آن برخی از زمامداران عرب را نه مرد که نیمه مرد توصیف کرد، بسیار دلزده و گلهمند بوده و اکنون سردمدار هرگونه حرکتی برای محدود کردن نفوذ سوریه در لبنان محسوب میشوند و به همین دلیل است که ریاض، بیش از سایر پایتختهای عرب از برگزاری دادگاه بینالمللی حریری، آن هم به ضرب و زور شورای امنیت و به استناد فصل هفتم منشور این سازمان که زور و قدرت را برای اجرای قطعنامهها توصیه میکند، حمایت میکند.
اما باید دید واقعیت چیست. در واقع، روزنامههای چاپ فلسطین اشغالی نخستین بار از رد و بدل شدن نامهها میان سوریه و اسرائیل سخن به میان آوردند. البته سوریها این اخبار را تکذیب کردند. در حالی که اسرائیلیها هنوز در مورد تبادل نامهها سخن میگویند. اما تم اصلی این جریان تازه عبارت از اظهار تمایل اولمرت نخستوزیر رژیم اسرائیل برای استرداد بلندیهای جولان به سوریه است. این بلندیها در سال 1967 میلادی در جریان جنگ شش روزه به اشغال درآمد و در سال 1982 میلادی در زمان نخستوزیری مناخیم بگین، در میان اعتراضات جهانی و منطقهای به خاک اسرائیل الحاق شد.
در سال 1992 میلادی، ابتکار صلح در قبال زمین از سوی اعراب مطرح و در کنفرانس مادرید مورد بحث قرار گرفت و سوریها و اسرائیلیها چندین نشست برای پیگیری این ایده برگزار کردند که به نتیجه نرسید.
البته استرداد بلندیهای جولان همان زمان مطرح بوده و لذا ایدهای جدیدی محسوب نمیشود. اما پیششرطهای اسرائیل برای دست کشیدن از این بلندیهای سوقالجیشی از جمله ایجاد تاسیسات هشدار سریع و همچنین برقراری مناسبات کامل سیاسی با دمشق در مرحله بیش از عقبنشینی، و حتی ابقای برخی از شهرکهای صهیونیستی در این بلندیها، هرگز مورد قبول سوریها واقع نشد. اکنون معلوم نیست اولمرت تمایل خود را برای عقبنشینی از این بلندیها را برپایه چه پیشفرضها و یا پیششرطها استوار کرده است. اگر پیششرطها همان است که گفته شد، پیشاپیش از سوی دمشق مردود و غیرقابل قبول اعلام شده است و اگر ایده و پیشنهاد تازهای وجود دارد که تا به حال اعلام نشده است میتواند در چارچوب طرح صلح در قبال زمین که قبلا مورد قبول سوریها قرار گرفته است مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
اما باید دید چرا اولمرت در این لحظههای حساس و در حالی که رژیم غاصب اسرائیل در چند جبهه داخلی و خارجی با نامرادیها و شکستها و مرارتهای فراوانی روبهرو است، این پیشنهاد را مطرح و ژست صلحطلبانه به خود میگیرد.
اولمرت متوقع است که دمشق با دست کشیدن از اتحاد راهبردیاش با جمهوری اسلامی ایران و قطع حمایت خود از حماس و جنبشهای فلسطینی، به خط سازش پیوند بخورد و از این طریق یک دغدغه مهم و حساس اسرائیل از میان برداشته شود.
اما این خیالبافی بیش نیست و آشکار است که با واقعیات موجود هم مغایرت دارد و به علاوه این که سوریها قبلا ثابت کردند به هیچ وجه به هیچ پیششرطی تن ندهند چه برسد به این که به افتراق با جمهوری اسلامی روی آورند؛! در حالی که هنوز معلوم نیست در کابینه اسرائیل چه چیزی میگذرد، اقدام مطبوعات فرامنطقهای عربستان در متهم کردن زمامداران سوریه به تبعیت از خط سازش، بیشتر به یک تسویه حساب میماند و نه چیزی دیگر.