نگاهی بر ظرفیت های خالی صنایع و توهم اشتغالزایی

صاحب نظران علوم انسانی شاخص اشتغال را به عنوان نبض اندازه گیری سلامت یا فلاکت اقتصادی اجتماعی می شناسند در مقابل از بیکاری به عنوان سکته روانی جامعه یاد می کنند

کد خبر: ۴۶۷۵

وآن را علت بسیاری از معضلات اقتصادی و بزهکاری های اجتماعی می دانند واقعیت آن است که افزایش بی رویه زاد و ولد طی سالهای 1359 وشصت و هفت عامل مهم جوان شدن جمعیت و حجم انبوه متقاضیان کار شده است اگرچه در اقتصاد معاصر وجود نیروی کار جوان تامین کننده یکی از عوامل کمیاب تولید است و می تواند به عنوان یک فرصت طلایی مطرح باشد، اما در صورت کم توجهی به اشتغال عمومی ، این مزیت می تواند به شکل یک معضل ملی ، بزرگترین عنصر تهدیدکننده آشوبهای سیاسی عمل کند.طی سالهای گذشته تعداد نسبتا فراوان بیکاران نگرانی های زیادی را به دنبال داشته است . گروهی از صاحب نظران ، بیکاری ، تبعیض و رکود را حاصل تصمیمات نادرست اقتصادی می دانند. بسیاری از کارشناسان ، واردات بی رویه کالا و خدمات از خارج ، موانع ، عوارض و مالیات های تولیدی را عامل تهدیدکننده اشتغال معرفی می کنند و ناکارآمدی نظام بانکی در تجهیز منابع به سوی تولید و پرداخت سودهای تضمینی در فعالیت های مخرب دلالی را ازجمله عوامل ضداشتغال آفرینی قلمداد می کنند. به اعتقاد این گروه ، از نظر مبانی نظری ، تجربی و راهبردی اقتصادی در کشور هنوز تفاهم دیدگاه در میان سیاستگذاران اقتصادی برای دستیابی به اشتغال پایدار مشاهده نمی شود و حتی محل تامین منابع مالی بخشهایی از بودجه اشتغال ممکن است سیاست های ضدتولیدی را دامن بزند. به هر تقدیر، آنچه مسلم است ، این است که قشرهای عظیمی از طبقات فقیر و آسیب پذیر کشور با بحران بیکاری روبه رو هستند. انتظار می رود تلاشهای دولت و مجلس در این زمینه بیش از گذشته براساس تقویت بنیانهای تولید و اشتغال پایدار استوار شود.به گفته رئیس موسسه کار و تامین اجتماعی ، اگر کارخانه های کشور فقط با70 درصد ظرفیت خود فعالیت کنند، حدود5/6 میلیون فرصت شغلی جدید ایجاد می شود اهمیت چنین اظهارات کارشناسی در آن است که توجه به این واقعیت می تواند از شیوع یک نوع غلطآموزی در زمینه نظریه پردازی اشتغال در کشور جلوگیری کند. متاسفانه در ادبیات رایج تعدادی از دولتمردان این گونه تحلیل می شود که تخصیص بیشتر منابع ارزی و بودجه ریالی شرکتها، سازمان ها و وزارتخانه ها می تواند اهداف اشتغال آفرینی را تامین کند؛ در حالی که به باور اقتصاددانان راه حل اشتغالزایی تنها در گرو رشد فیزیک سرمایه گذاری داخلی و خارجی نیست ؛ بلکه ایجاد انگیزه برای تولید، اعمال مدیریت کارآمد، اصلاح نگرش و سیاستگذاری صحیح است که می تواند زمینه شکوفاسازی ظرفیت های موجود را فراهم کند. برخی محاسبات بیانگر آن است که در جمهوری خلق چین با سرمایه گذاری 300 میلیارد دلار، حدود225 میلیون شغل ایجاد شده است ؛ در حالی که با همین میزان درآمد نفتی در ایران ، کمتر از7 میلیون شغل ایجاد شده است . علت چنین تفاوت های نجومی تا حدودی روشن است در ایران یک تولیدکننده باید تا54 درصد از سود سالانه خود را به عنوان مالیات پرداخت کند. علاوه بر آن ،53 نوع عوارض تولیدی را به سازمان های مختلف پرداخت کند. این در حالی است که فعالیت های غیرمولد و خدمات ضدتولیدی به واسطه اقتصاد زیرزمینی و معافیت های مختلف ، از پرداخت مالیات فرار می کنند و سود بسیار بالایی را بدون دردسر به دست می آورند. در چنین شرایطی ، انگیزه برای بهره گیری از ظرفیت های تولیدی و اشتغال از میان می رود. علاوه بر آن ، آزادسازی واردات و سوق یافتن بخشی از درآمدهای نفتی به سوی واردات یا قاچاق کالاهای مصرفی ، شرایطی را فراهم آورده است که نه تنها انگیزه سرمایه گذاری کاهش یافته ، بلکه با ایجاد موج ورشکستگی تولیدکنندگان داخلی ، ظرفیت های بسیاری را بدون استفاده گذاشته است . انتظار می رود با حذف موانع تولید و جلوگیری از تهاجم واردات بیرویه کالاهای خارجی، زمینه بهره گیری از ظرفیتهای تولیدی و ایجاد اشتغال فراهم شود.