نگاهی به وضعیت وشرایط بیمه درکشور

طی سالها کار در ساختمان ها، دیدگانش همواره شاهد ذوب شدن تدریجی عمر و جوانی اش به همراه قیرهای ساختمانی در زیر شعله هایی از آتش سوزناک بودو امروز، دیگر دستش توانایی حرکت ندارد و از کار افتاده است . آینده مبهم او که با انتخاب این حرفه رقم خورده بود، اکنون بدون حمایت کننده ای او را به سوی تکدیگری سوق داده است.از کار افتاده کسی است که پیش از ورود به دوران کهولت و رسیدن به سن بازنشستگی ، قدرت و توانایی کار کردن از او زایل شود و با ابتلا به این پدیده ناخوانده ، روند عادی زندگی از او سلب گردد. پدیده ای که بدون پشتوانه مالی ی عدم حمایت بیمه ای و فاقد برخورداری از خدمات تامین اجتماعی ، فرد را به زانو درخواهد آورد.این پدیده آینده با واژه ای به نام بیمه ASSURANCE ) - اطمینان ( تضمین خواهد شد؛ زیرا نظام تامین اجتماعی ایران با استناد به ماده 3 قانون خود اظهار می کند: یکی از حمایت هایی را که بیمه شدگان می تواند در موارد لزوم از آن استفاده کنند، حمایت ازکارافتادگی است.کارگران ساختمانی که در تقسیم بندی مزایای اجتماعی سهم کوچک و ناچیزی را چیده اند، بیش از سایر مشاغل در معرض حوادث امروز و خطرهای ناشی از عملیات ساختمانی و خطر از کارافتادگی هستند براین اساس کارفرمایان موظفند طبق قانون اجباری بیمه کارگران ، آنان را مشمول بیمه کنند، ولی متاسفانه برخی کارفرمایان با گریز از مسائل مالیاتی و بدون در نظر گرفتن زندگی و سلامت اجتماعی کارگران ، آنها را در معرض خطراتی از جمله کارافتادگی قرار می دهند و یک عمر خانواده ای را در حسرت روزهای بی بازگشت می گذارند. کارگر ساختمانی که مشغول کشیدن مصالح به طبقه بالای ساختمان نیمه کاره ای است خود ابراز نگرانی از سلامت خود و کابوس "حادثه خبر نمی دهد"، می افزاید: حدود25 سال به کار قالیبافی مشغول بودم که با پایین آمدن نرخ فروش قالی ، توان مالی ام کاهش یافت و بدون پشتوانه مالی نیز قادر به اخذ وام برای ادامه کار قالیبافی نشدم.در مورد آشنایی اش با خدمات بیمه ای می گوید: هرگز بیمه نبودم و خبری از چگونگی بیمه شدن ندارم.پس از این که او را از خطر کارافتادگی مطلع می کنیم ، ادامه می دهد: بیمه کردن خود و خانواده ام نیاز به کار ثابتی دارد. از طرفی کارفرمایان حاضر نیستند کارگری را که فقط32 - روز برایشان کار می کند، بیمه کنند.در این بین همکار او که یک نقاش ساختمانی است ، می افزاید: حدود20 سال در این حرفه مشغولم اما هرگز کارفرمایانم مرا بیمه نکرده اند و متاسفانه قشر کارگر نیز با درآمد ناچیز خود، قادر به پرداخت حق بیمه نیست.با وجود تبلیغات وسیع نظام تامین اجتماعی و اشاعه انواع خدمات رسانی این نظام به اقصی نقاط کشور باز کسانی یافت می شوند که در اثر ناآگاهی با لفظ بیمه نامانوس هستند.پیرمردی با چشمان کم سو و رو به خاموشی که سالها پیش در حرفه کشاورزی به عنوان کارگری ساده زحمت می کشید، حال حدود یک سالی است در84 سالگی برای تامین مخارج سه دختر ناقص العضو خود و پرداخت اجاره خانه تکدیگر ی می کند، می گوید: سالیان سال در زمین های دیگران کار می کردم و الان با از دست دادن نیروی جسمی و کهولت ، هیچ سرمایه و پس اندازی ندارم و به اجبارشرمساری و طی مسیر طولانی از محل زندگی ام ، چنین کاری می کنم . او اضافه می کند: هیچ وقت دنبال بیمه نرفته ام و اطلاعی از آن ندارم.شاید اگر پیرمرد اندکی آگاهی و آینده نگری داشت و افق خاموش فرزندانش را پیشاپیش می دید، دستی به سوی سازمان تامین اجتماعی دراز میکرد.طبق ماده 71 قانون سازمان تامین اجتماعی بیمه شده ای که در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری حرفه ای از کار افتاده کلی شناخته شود، بدون در نظر گرفتن سابقه پرداخت حق بیمه ، استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی ناشی از کار را خواهد داشت.با وجود هشدارهای متولیان امر، افراد بسیاری در جامعه هستند که به لحاظ اتکا به توان مالی ، خود را مبرا از بیمه شدن می دانند.جوان 30 ساله ای در گوشه خیابان با وضعی اسف بار از زندگی اش می گوید: چند بار سعی کرده ام لباس و چای بفروشم ، اما شهرداری مانع شده است و چاره ای جز تکدیگری نیافتم.در پاسخ این که آیا بیمه را می شناسد و چرا به فکر تضمین آینده و ایام از کار افتادگی نبوده است ، می افزاید: نزدیک به 8 سال در خراسان به پرنده فروشی اشتغال داشتم ، بیمه را نمی شناختم و هرگز کسی مرا در این زمینه آگاه نکرد و همیشه فکر می کردم مغازه پرنده فروشی استادم باقی میماند.هر چند در ابتدا بیمه های اجتماعی فقط اقشار کارگر و حقوق بگیر را تحت پوشش قرار می داد، اما با گسترش و تنوع مشاغل موجود، تامین اجتماعی تدابیری خاص و مناسب اندیشیده است.کارشناس ارشد اداره کل فنی مستمری ها در بخش از کارافتادگی سازمان تامین اجتماعی می گوید: در ایران 3 نوع بیمه داریم : در درجه اول بیمه اجباری قابل اهمیت است که شامل کسانی است که دارای کارفرمای در راس خود باشند. علاوه بر آن اگر شخصی با گذشت یک سال فعالیت و کار در ایران ، دیگر راضی به وجود کارفرما نباشد، می تواند با پرداخت کل حق بیمه 7 ) درصد سهم کارگر و23 درصد سهم کارفرما( زیر پوشش بیمه اختیاری دربیاید و مشمول حمایتهای بلندمدت سازمان شود.وی در خصوص تحت پوشش قرار گرفتن حرف آزاد که کم و بیش در رویارویی با مساله از کار افتادگی قرار دارند، تصریح می کند: گسترش بیمه حرف و مشاغل آزاد منوط به متقاضیانی می شود که دارای پروانه کسب یا بهره برداری از مراجع ذی ربط بوده و با ارائه آن به شعب مربوطه می توانند تحت حمایت بیمه "حرف آزاد" درآیند.با وجود تبلیغات وسیع تامین اجتماعی و دعوت از آحاد جامعه ، باز عوامل بی توجهی ، ناآگاهی ، نداشتن حس آینده نگری و فقر مالی ، محرکهایی برای عدم جذب افراد به سوی این سازمان بوده اند.کارشناس ارشد امور از کار افتادگی سازمان تامین اجتماعی می گوید: ایران مانند برخی از کشورها نیست که کارشناسان بیمه مردم را به اجبار تشویق به بیمه کنند، در اینجا مردم باید خود به فکر حمایت ها و خدمات اجتماعی بیمه باشند.خوشبختانه با تحولات گسترده جهانی در زمینه نظام تامین اجتماعی ، هم اینک شاهد بروز طرحها و ایده های نویی در برخورداری از مزایا و خدمات تامین اجتماعی برای بیمه شدگان از کار افتاده هستیم . برای مثال ، دولت انگلستان در اواخر مارس 1998 تصمیم گرفت اقداماتی را به شرح زیر برای کمک به از کار افتادگان انجام دهد:ایجاد خدمات مشاوره ای برای از کار افتادگانتغییر مزایا براساس حساسیت شغلاقدام برای آغاز به کارازکار افتادگان از طریق ارائه خدماتمحرکهای مالی برای کار و اشتغالاجرای مزایای مالیاتی افراد از کار افتاده خدمات مشاوره ای شامل بحث با از کار افتادگان در مورد توانایی های آنها برای بازگشت به کار و کسب مشاغل قابل انجام به وسیله آنها و گرفتن اجازه کار از کارفرمایان با کمک دولت بوده است و شرط اشتغال این افراد نیز تا سقف 16 ساعت در هفته ملغا شده است . همچنین از اکتبر1999 به منظور تقویت توان مالی از کار افتادگانی که به اشتغال می پردازند، تخفیف های مالیاتی ویژه ای در نظر گرفته شد.و اینک می توان با تشکیل تیم های اطلاع رسانی وسیع در بعد مملکتی و با هدف آشنایی و ابلاغ مزایای بیمه به مردم ، گام مثبتی را در ایجاد یک جامعه عاری از معضل کارافتادگی برداشت و با هضم قطره ای احساس مسوولیت در قبال آینده خود، خانواده و جامعه ، بتوان چراغ سبزی برای ایام پیشبینی نکرده مهیا کرد.