با افزایش روز افزون جمعیت جهان ، روشهای نگهداری مواد غذایی ، محصولات کشاورزی ، دامی و سایر فرآورده های جنبی ، روزبه روز بیشتر اهمیت مییابند:

سالهاست درتمامی دنیا مواد غذایی را به روشهای مختلف ازجمله خشک کردن ، نمک سودکردن ، کنسرو و روشهای شیمیایی ، نگهداری میکنند.

کد خبر: ۳۸

باوجود این روشها در حفظ و نگهداری مواد غذایی نقش بسزایی دارند، اما در شرایطی خاص ، مشکلاتی برای مصرف کننده و محیط زیست ایجاد میکنند.از روشهای نوینی که در چند دهه اخیر به منظور آلودگی زدایی ابداع شد و بسرعت جای خود را درمیان دیگر روشهای نگهداری باز کرد، می توان به روش پرتودهی بخصوص پرتودهی با پرتو گاما اشاره کرد.پرتو گاما براحتی از هر نوع پوششی اعم از فلز، چوب ، پلاستیک و کاغذ عبور می کند و پس از برخورد با موجودات زنده میکرسکوپی ، سبب کاهش بار میکربی میشود.اثرات زیستی پرتو بر موجودات زنده ، ناشی از تغییرات شیمیایی ایجاد شده در سلولهاست.تاثیر پرتو بر موجودات زنده میکرسکوپی پرتو به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم بر موجودات زنده میکرسکوپی اثر می گذارد:1 اثرات غیر مستقیم پرتو در نتیجه واکنش پرتو با آب موجود در محیط و تولید رادیکال آزاداست که مورد آخر سبب تغییر در ترکیبات دیواره سلولی و اثر سوء بر آنزیم های فعال و در نهایت مرگ سلول میشود.2 اثرات مستقیم پرتو، مربوط به تاثیر مستقیم آن بر دی . ان . ای و تخریب آن است . پرتو با اثرگذاری مستقیم بر روی آر. ان . ای RNA )( و دی . ان .ای DNA )(، از تقسیم دوباره سلول و در نهایت تکثیر آن جلوگیری میکند.تعیین شدت پرتو، به سه عامل مقاومت میکرب ها، بار میکربی و نوع ماده غذایی بستگی دارد؛ میکرب های موجود در مواد غذایی فاقد اسپور نسبت به اسپوردارها برای نابودی به دوز کمتری نیاز دارند. در پایین براحتی باعث نابودی گروههایی از باکتری ها، قارچها و مخمرهای ساپروفیت و پاتوژن میشود.امروزه روش پرتو دهی برای کاهش بار میکربی و افزایش زمان نگهداری مواد غذایی مختلف مانند گوشت ، ماهی ، مرغ ، میوه و سبزی تازه ، گیاهان دارویی ، ادویه و... در کشورهایی مانند ژاپن ، روسیه ، هند، پاکستان و امریکا، استفاده میشود.از میان این مواد غذایی که مورد پرتودهی قرار می گیرند، ادویه است که زعفران هم جزو آنهاست.تولید ادویه بیشتر در نواحی گرمسیری صورت می گیرد که سبب شرایط محیطی و نوع عمل آوری ، بشدت مورد هجوم انواع میکرب ها و آفات قرار میگیرد.در گذشته برای کاهش آلودگی ادویه ، از اکسید اتیلن استفاده می شد، اما پس از این که سرطانزا تشخیص داده شد. بندرت کشوری مجوز استفاده از این ماده را در مواد غذایی صادر میکند.زعفران هم مانند دیگر ادویه ها، در فرآیند تولید و عمل آوری به انواع مختلفی از میکربها آلوده می شود، که برای رفع آن باید از روشهای مناسب ،-از جمله پرتودهی استفاده کرد. هرچند آمار دقیقی از تولیدات جهانی زعفران در دسترس نیست ، اما باتوجه به صادرات جهانی ، می توان دوکشور ایران و اسپانیا را در راس کشورهای تولیدکننده در جهان قرار داد.در پایان می توان گفت ، ایران توانایی به دست گرفتن بازارهای جهانی زعفران را دارد ؛ به شرطی که صادراتش را با استانداردهای بین المللی تطبیق دهد. این امر با توجه به قیمت بالای این محصول نیازمند اندکی سرمایه گذاری روی روشهای مناسب برداشت ، نگهداری ، بسته بندی و کاهش آلودگی است ؛ تا زعفران به یک منبع درآمد ارزی تبدیل شود.