اشتراکات آواز پرندگان و حرف‌زدن انسان

زبانشناسان هنگام بررسی زبان‌های سراسر دنیا، متوجه تنوع فراوان در ساختار آنها شده و در عین حال ویژگی‌های مشترکی بین این زبان‌ها پیدا کرده‌اند که به الگوهای همگانی معروف شده‌اند، اما چرا تمام زبان‌های ما انسان‌ها این ویژگی‌های مشترک را دارند؟ دو فرضیه فرهنگی و زیستی در این زمینه وجود دارد: ممکن است اثرات فرهنگی هر زبان به نقاط دیگر منتشر شده و در نتیجه روی زبان‌های دیگر اثر گذاشته است یا منشأ زیستی در این زمینه دخیل باشد.

کد خبر: ۱۱۳۶۲۳۹

بررسی الگوی صوتی در پرنده‌های آوازخوان

برای آزمایش این پدیده محققان باید نوزادان را در معرض الگوهای خاص زبانی قرار دهند و منتظر نتیجه باشند، اما انجام چنین آزمایشی روی انسان مشکل است؛ بنابراین این بررسی روی مدل‌های حیوانی انجام شد. بیشتر حیوانات به‌طور طبیعی با ویژگی‌های تولید آوا متولد می‌شوند، اما پرنده‌های آوازخوان، مانند انسان باید فرآیند یادگیری را طی کنند.

این فرآیند دقیقا شبیه چگونگی یادگیری گفتار در انسان است: پرنده کوچک به آواز یک پرنده بزرگسال گوش می‌دهد، آن را حفظ و شروع به تکرار آن می‌کند. این صدا ابتدا بسیار بد، مانند صدای جیرجیر به نظر می‌رسد. اما به مرور زمان و با تمرین، تولید آوا در آنها بیشتر شبیه پرندگان از نوع خود می‌شود. محققان روی پرنده‌ای به نام
فنچ راه راه که بومی استرالیاست، تحقیق کردند. در الگوهای صوتی تمام جمعیت‌های متفاوت این پرندگان مانند زبان‌های انسان، الگوهای صوتی مشترکی وجود دارد. محققان هنوز نمی‌دانند این الگوهای صوتی همگانی، فرهنگی است یا ریشه زیستی دارد.

حذف اثر فرهنگ

محققان این پرندگان را در محیطی عاری از آواز پرورش دادند. در واقع فنچ‌های نر اصوات پیچیده تولید می‌کنند. بنابراین پرندگان پدر را از کنار پرنده‌های کوچک دور می‌کنند و تنها مادران را که به مراقبت از آنها می‌پرداختند، باقی گذاشتند. پرنده‌های کوچک وقتی به حدی رسیدند که می‌توانستند به‌طور مستقل زندگی کنند، مکان مستقلی به تک‌تک آنها اختصاص دادند. سپس پنج هجا که در آواز این پرنده‌ها مشترک است، با ترتیب‌های متفاوت ـ 120 ترتیب ـ در نسبت‌های برابر و تمام الگوهای صوتی را که می‌توان با این پنج هجا تولید کرد، به 50 پرنده از این پرندگان معرفی کردند.

انتهای تحقیق، الگوهای ثابتی در تولید اصوات در این پرندگان دیده شد؛ مثلا اگر آنها می‌خواستند یک هجای طولانی که صدای رو به پایینی دارد تولید کنند، این هجا را انتهای عبارات خود قرار می‌دهند. این الگو میان پرندگانی که در حیات وحش نیز رشد کرده‌اند، دیده می‌شود و نشان می‌دهد شباهت‌های موجود در الگوهای صوتی این پرندگان، ریشه زیستی دارد.

منشأ زیستی این فرآیند یادگیری

شاید مغز تمایل به شنیدن الگوهای خاصی دارد، زیرا به این ترتیب حافظه مطمئن‌تری خواهد داشت یا این روند، مربوط به تجهیزات صوتی است که تولید این الگوها را آسان‌تر می‌کند. انسان حنجره دارد و پرندگان مجهز به سیرینکس هستند، اما ویژگی‌های بازدم از طریق یک لوله انجام می‌گیرد که دارای غشایی مشابه در تمام این پرندگان و همچنین انسان است. همچنین مسیرهای مغزی که در یادگیری صوتی در پرندگان دخیل هستند با مسیرهای مغزی انسان شبیه هستند. به علت این شباهت‌ها می‌توان شبیه بودن تولید صداها در پرندگان آوازخوان و انسان را درک کرد.