گزارش تخصصی در مدارس

فرهنگ نوشتن گزارش تخصصی به مجموعه الگو های رفتاری یک معلم پژوهشگر گفته می شود که شامل دانش، عقاید، هنر، اخلاق، آداب و هرگونه عادت و توانایی ناشی از انگیزه علمی است و او آنها را به عنوان عضوی از جامعه علمی از روح جستجوگری و عقل نقاد و عقل جمعی کسب می کند.

از شاخصه های این فرهنگ غنی عبارتند از : تفکر نقاد، تفکرخلاق، ارزیابی، استنتاج، کاوشگری، تحلیل، روشمندی، طرح مسئله، حل مسئله، دانش کاربردی ،استدلال، سوال کردن و تجربه کردن.

در واقع طرح تحقیقات در سطح معلمان و نقش آن در ارتقای پژوهش در سطح ملی و منطقه از مهمترین راهکارهایی است که می تواند از نظر نیروهای انسانی تاثیر بسزایی در توسعه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داشته باشد.

هدف این سطح از تحقیقات را می توان تقویت تمایل و گرایش روحیه کنجکاوی و حقیقت طلبی دانش پژوهان و اعطای مهارتهای ضروری برای دستیابی به پژوهش و کشف مجهول و یافتن حل مسئله در معلمان دانست.

انتخاب موضوعات گزارش تخصصی مرتبط با شغل بر حسب اینکه پژوهش فردی یا گروهی باشد متنوع بوده است و هر معلمی برای درسی که آموزش می دهد در این امر کاملا سلیقه ای عمل کرده است.مانند:

• گزارش تخصصی معلمان
• گزارش تخصصی دبیران
• گزارش تخصصی معاون اجرایی
• گزارش تخصصی مدیران
• گزارش تخصصی معاون آموزشی
• گزارش تخصصی معاون پرورشی
• گزارش تخصصی ریاضی
• و....

که هر کدام به شیوه خودش تاثیر گزار می باشد.امروزه در دنیا ، مدارس به عنوان بستر اصلی تفکر ، تتبع و تفحص مسائل مبتلابه در جامعه شناخته شده اند . در صورتی که مدارس با رویکرد پژوهش محور برنامه های درسی خود را تدوین کنند و آنها را به اجرا در آورند.

امروزه بار مسئولیت سنگین گسترش فرهنگ پژوهش در سطح جامعه بر دوش معلمان است . البته معلمان هم بدون زمینه و امکانات و شرایط لازم و کافی نمی توانند کاری درزمینه گسترش تفکر پژوهشی و پژوهشگری پیش ببرند. و به تدوین تحقیق هایی مثل گزارش تخصصی بپردازند. بنابراین پیش از آنکه معلمان در امر پژوهش نقش داشته باشند ابتدا باید فرهنگ پژوهش در میان آن ها به اندازه کافی گسترش یافته و همه گیرشود.

طراحی و تبیین الگوی مناسب آموزشی در مدارس بدون توجه به پژوهش کاری پر هزینه و گاه بی فایده است. فقط در صورت همسویی آموزش با جریان پژوهش است که می توان به تحقق اهداف توسعه امیدوار بود. آموزش صحیح روش تحقیق می تواند معلمان و دانش آموزان را برای سالهای بعد به ویژه در دوره های آموزش عالی آماده کند. مسیر علم آموزی و علم اندوزی در مدارس باید با آموزش و یادگیری مبتنی بر پژوهش همراه باشد.

مواجه ساختن دانش آموزان با مسائل واقعی جامعه و کمک به آنها برای پژوهش و جستجوی راه حل های مناسب نه تنها آنان را در مسیر صحیح یادگیری قرار می دهد، بلکه مهارت های اساسی تفکر چون شناسایی و تبیین مسائل شیوه جمع آوری و دسته بندی اطلاعات، زمینه سازی و آزمون فرضیه ها را به آنان می آموزد. این کار فقط با تدوین و اجرای برنامه درسی پژوهش محور میسر است که همت والای دست اندرکاران و برنامه ریزان آموزش و پرورش کشور را می طلبد.

آموزش و پرورش پویا با ایجاد انگیزه برای تحقیق ایجاد می شود و معلمان باید پژوهش ها و تفکرات پژوهش محور خود را بر روی کاغذ پیاده کنند تا دیگران نیز از این پژوهش ها که به نتیجه مثبت رسیده بهره مند شوند.

نباید پژوهش را به امری دشوار برای خود تبدیل کنیم ومعلم محور پژوهش است و فردی که می تواند آینده سازان کشور را با امر تحقیق و تفکر در پیرامون خود برای حل مسائل ترغیب کند معلم است.
باید برای بصیرت بخشیدن به دانش آموزان ابتدا خرد، تفکر و اندیشه را در خود نهادینه کنیم.

دانش آموزان باید دارای روحیه پرسشگر در کلاس درس باشند و به سمتی حرکت کنیم که به جای محفوظات ذهنی، دانش آموزان به دنبال تحقیق و پژوهش باشند.

با توجه به پیچیدگی حاکم بر فعالیت‎های پژوهشی و تحقیقاتی در مدارس مشخص می‎شود که گزارش تخصصی دبیران نقش مهمی در اداره مطلوب کلاس ها دارد.

بطور کلی آموزش و پرورش به عنوان یکی از عظیم‎ترین و فراگیرترین نهادهای اجتماعی شناخته شده است که اکثر مردم به نوعی با آن در ارتباط می‎باشند. آموزش و پرورش منشاء بالقوة تغییرات مهم و ارزشمند در تمامی ابعاد مختلف زندگی افراد و جامعه می‎باشد. کاملاً وابسته به انجام فعالیت‎هایی است که به صورتی دقیق و منظم در پرتو فعالیت‎های علمی و پژوهشی تدارک دیده شده باشند. با توجه به این حساسیت است که در نظام تعلیم و تربیت، هیچ تصمیم و برنامه فراگیری نباید قبل از تأیید صحت و درستی آن به مرحلة اجرا در آید. این تأیید عموماً از طریق استفاده از روشهای علمی، قابل دسترسی است.

برای کنترل، نظارت و ارزشیابی، فعالیت‎های این نهاد گسترده و پیچیده و همچنین حصول اطمینان از صحت اجرای برنامه‎های آن، شیوه‎ها و تدابیر قابل اتکایی وجود دارد که مهمترین آنها پژوهش هایی مثل گزارش تخصصی می‎باشد. ضرورت و اهمیت گزارش تخصصی در نظام آموزش و پرورش احساس شده و حمایت بیشتری را می‎طلبد.

دیوئی در کتاب «چگونه ما فکر می‎کنیم» می‎گوید : اولین مرحلة گزارش تخصصی احساس وجود یک «مشکل» است به این معنی که دبیر، در کار خویش با «مانع» یا «مشکلی» روبرو گردیده است که در حل آن ابهام یا تردید دارد. گزارش تخصصی یک عمل دستوری است و هدف آن کشف حقیقت درباره موضوعی است که مورد تحقیق واقع می‎شود.

گزارش تخصصی یک آگاهی واقعی و عینی از علل و آثار پدیده‎ها و ارتباط آنها با همدیگر است. چنین حقیقتی یک واقعه یا یک قانون علمی خوانده می‎شود. گزارش تخصصی حرکتی است از حالت علم کمتر به حالت علم بیشتر از مجهول به معلوم.این حرکت شامل مراحل مشخصی است که به ترتیب خاص و هر یک با روش معین انجام می‎گیرد.استن ها وسزمانی بر این باورند که عمل دبیر یک گزارش تخصصی محسوب می‎شود که او نسبت به عمل تدریس کلاس خویش بازتابی عمل کند.

گزارش تخصصی آثاری، همچون حل بسیاری از مشکلات دانش آموزان در کلاس درس، پرهیز از نخبه گرایی، پاسخگویی علمی و .... را به دنبال دارد.

منبع : کانون تخصصی دانشجو