آلن رنه؛ کارگردان رمان نو در سینما

مظنون به قتل می‌گوید: «سال گذشته در مارین باد.» قاضی ادامه می‌دهد: داستان فیلم را تعریف کن. متهم از تعریف قصه فیلم عاجز است و محکوم به قتل می‌شود! این حکایت که امیدوارم آن را درست تعریف کرده باشم، به‌طور ضمنی و کنایی به ضد روایت‌های سینمایی چون سال گذشته در مارین باد و فیلم‌های ساختارشکنانه‌ای نظیر آن اشاره دارد؛ آثاری که در فرم و روایت، با آگاهی از سینمای کلاسیک و سرراست قصه‌گو فاصله می‌گیرند و شیوه‌های جدیدی را برای طرح موضوعات در سینما انتخاب می‌کنند.

آلن رنه، کارگردان فیلم مرموز و ساختارشکن سال گذشته در مارین باد، که سوم ژوئن 1922(13 خرداد) در فرانسه به دنیا آمد، یکی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین فیلمسازان سینمای دنیا و یکی از پیشروان موج نوی سینمای فرانسه بود که همواره تلاش می‌کرد از کلیشه‌های رایج فاصله بگیرد و در عوض با به مشارکت طلبیدن هنرهای دیگر بویژه ادبیات و رمان نو، نگاهی متفاوت به سینما داشته باشد. رمان نو یکی از جنبش‌های ادبی معاصر غرب است که همزمان با تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی اواخر دهه 50 در فرانسه شکل گرفت که رویکردش انتقاد از شیوه‌های رئالیستی در داستان‌نویسی بود. علاقه رنه به این جنبش ادبی به همکاری او با نویسنده‌های شاخصی چون آلن روب گریه و مارگریت دوراس و ساخت فیلم‌هایی چون سال گذشته در مارین باد (نوشته روب گریه) و فیلم ضد جنگ «هیروشیما عشق من» (نوشته دوراس) انجامید.

رنه که در عمر هنری پربارش برنده جوایز مهمی از جشنواره‌های ونیز، کن و برلین شده بود، سال 2014 و در 91 سالگی درگذشت.

علی رستگار