عروسک «کلاه‌قرمزی» چگونه ساخته شد؟

خانم محبوب اضافه شدن عروسک‌ها در هر سال به مجموعه «کلاه قرمزی» چگونه اتفاق می‌افتاد و طراحی و ساخت آنها چگونه شکل می‌گیرد؟

ـ معمولاً وقتی قرار است یک سری جدید مجموعه کلاه‌قرمزی ساخته شود، دوستان تصمیم می‌گیرند عروسک‌هایی به آن مجموعه اضافه شود، خصوصیات آن عروسک جدید مطرح می‌شود. مثلاً می‌گویند یک نگهبان می‌خواهیم که می‌شود فامیل دور یا ... پس از آن طی نشست‌ها و صحبت‌های که با هم می‌کنیم من عروسک جدید را طراحی و آماده می‌کنم و در اختیار آقای طهماسب و آقای جبلی قرار می‌دهم.

طرح ابتدایی عروسک‌ها از خودتان است یا پیشنهاد ایرج طهماسب و حمید جبلی است؟

ـ بالاخره پس از سال‌ها کار در این عرصه، می‌دانم عروسکی که قرار است طراحی شود، باید چه خصوصیاتی داشته باشد به همین دلیل پس از یکسری صحبت که با دوستان دارم می‌روم و عروسک را طرح می‌زنم و می‌سازم و در اختیارشان قرار می‌دهم. در این مرحله ممکن است از من بخواهند لباس عروسک تغییر کند یا رنگ و لعاب جدیدی به خودش بگیرد. معمولاً تغییر خاصی ایجاد نمی‌شود.

در واقع پس از آن همه چیز در حد پیشنهاد است؟

ـ بله، معمولاً وقتی عروسک آماده می‌شود، تصمیم می‌گیرند صدا پیشه انتخاب کنند و آن صدا گاهی روی طراحی لباس عروسک تأثیرگذار می‌شود.

اینکه چه کسی قرار است در مقام صداپیشه روی عروسک کار کند هم در طراحی عروسک مؤثر است؟ (برای خودتان چقدر صدای عروسک در طراحی‌اش اهمیت دارد)

ـ معمولاً سعی می‌کنم به شخصیت عروسک فکر کنم و روی آن کار می‌کنم و بچه‌ها هم بر همین مبنا صداپیشه را انتخاب می‌کنند. قطعاً زمانیکه قرار است تو یک عروسک را خلق کنی، مهم است صدایش چگونه باشد، اما در تمام سال‌هایی که ما با هم پیش رفته‌ایم سبک همکاری‌مان اینگونه بوده است و قطعاً به یک تعامل رسیده‌ایم، چون از سلیقه و خواسته هم مطلع هستیم. در کل وقتی که عروسک آماده می‌شود، بچه‌های صداپیشه سعی می‌کنند بر اساس خصوصیات ظاهری و ویژگی‌های شخصیتی عروسک، صدای‌شان را به آن نزدیک کنند.

زمانی که قرار بود کلاه‌قرمزی و پسرخاله را طراحی ‌کنید هم صدای حمید جبلی مدنظرتان نبوده و ابتدا عروسک شکل می‌گیرد؟

ـ آن زمان ماجرا فرق می‌کرد. من قبل از مجموعه کلاه‌قرمزی با آقای طهماسب آن کار عروسک‌های نوزاد و واکسیناسیون را کار کرده بودم، آنجا من هم صداپیشه بودم و هم عروسک گردانی می‌کردم در ادامه آن همکاری‌ها برای روز جهانی کودک و تلویزیون با هم کار کردیم تا اینکه قرار شد برنامه‌ای بسازیم به عنوان صندوق پست، آنجا قرار بود بچه‌ها به این صندوق نامه بدهند و جواب بگیرند و در واقع یک برنامه آموزشی تربیتی بود. آن برنامه با چهار عروسک ژولی‌پولی، گلابی، جقجقه و فرفره شروع شد. در آن برنامه قرار بود مهمان‌هایی حضور پیدا کنند، هم مهمان انسانی داشتیم و هم عروسک...

همان برنامه‌ای که کلاه قرمزی یکی از مهمانان برنامه بود؟

ـ بله، یادم می‌آید زمان ما کم بود و من نمی‌توانستم هم سر ضبط حاضر شوم و هم بروم و یک عروسک طراحی کنم. به همین دلیل رفتم در آرشیو تا از عروسک‌های آماده استفاده کنم. آنجا با یکسری عروسک فرسوده و حتی پاره و مندرس روبرو شدم. سعی کردم از تلفیق یکسری عروسک‌ به یک عروسک جدید برسم که وقت کمتری از آن بگیرد. اسفنج را از یک عروسک گرفتم، بینی یک عروسک دیگر را برداشتم و... در نهایت موجودی از وسایل‌ آنجا خلق شد با یک کلاه قرمزی در نهایت هم کلاه قرمزی خلق شد و در واقع در دل آن برنامه کلاه قرمزی به وجود آمد.

یادم می‌آید آن زمان می‌گفتید عروسک کلاه قرمزی یک مورچه بود که...

ـ بله، عروسک کلاه قرمزی از یک مورچه درآمد و عروسک پسرخاله از «پینه‌ دوز» (کفشدوزک)، آنها آمدند که مهمان یک برنامه باشند، اما آنقدر شخصیت‌هایشان خوب و جذاب از آب درآمد که ماندگار شدند. آقای جبلی هم یکی از اعضای آن گروه بودند و شروع کردند به ساخت یک صدا برای عروسک‌های ساخته شده، ابتدا عروسک را دیدند و بعد صدایی را که سال‌ها شما می‌شنوید را برای کلاه قرمزی و پسرخاله ساختند.

آن زمان فکر می‌کردید یک روز کار کلاه قرمزی به اینجا بکشد؟

ـ نه، واقعاً نه! خود آقای طهماسب هم فکر نمی‌کردند کار کلاه قرمزی به اینجا بکشد. واقعاً گاهی شرایط طوری می‌شود که همه چیز درست سر جای خودش قرار می‌گیرد و معمولاً این اتفاق همیشه تکرار نمی‌شود.

به نظر شما چرا ما پس از کلاه قرمزی دیگر نتوانستیم عروسکی محبوب داشته باشیم؟ نه تنها در حد کلاه قرمزی، بلکه ما حتی عروسکی که در این سال‌ها بتواند مطرح بشود هم نداشته‌‌ایم.

- به نظرم شرایط برای خلق عروسک دیگری که بتواند ماندگار شود، مهیا نشد. ما نه سرمایه‌گذاری درستی کردیم و نه کسی کمک کرد تا یک شخصیت ماندگار دیگری در دنیای عروسک‌ها خلق شود. معمولاً گروه کودک یک سکوی پرتاب است برای افراد تا بیایند و از این مسیر وارد دنیای حرفه‌ای بشوند و موقعیت‌های خودشان را استحکام ببخشند. معمولاً چون گروه کودک است، همه چیزش کوچک‌تر دیده می‌شود؛ هم بودجه‌اش نصف است و هم امکاناتی که در اختیارش قرار می‌گیرد، به خصوص در مورد کارهای عروسکی، واقعاً برای اینکه ما بتوانیم یک عروسک دیگر خلق کنیم و یک اثر ماندگار دیگر تولید کنیم نیازمند این هستیم که شرایطش از سوی مسؤولان مهیا شود. باید آقایان بخواهند، کمک کنند، پشتیبانی کنند و این طور نباشد که هر بار بر مبنای یک مناسبت دست به کار شوند و تصمیم دقیقه نودی بگیرند. شک نکنید اگر وقت بگذارند و سر فرصت کاری را پیشنهاد بدهند، با فکر و تمرکز می‌توان یک اثر ماندگار دیگر خلق کرد.

شما از عروسک‌های دیگری که در کنار کلاه قرمزی و پسر خاله ساختید و به این مجموعه اضافه شدند راضی هستید به نظرتان آنها هم توانسته‌اند آن طور که باید صاحب جایگاهی بشوند؟

- بله، مخاطب آنها را هم دوست‌ داشته‌اند. پسر عمه‌زا در سالی که آمد، مورد توجه قرار گرفت. فامیل دور و ببعی هم مورد اقبال قرار گرفتند. به نظرم بینندگان ما در برقراری ارتباط با عروسک‌‌ها هر کدام کاراکتری را که به ذهنیت خودشان نزدیک‌تر هستند را انتخاب می‌کنند و آن را دوست دارند. خیلی‌ها شاید ببعی را دوست نداشته باشند و فامیل دور را بپسندند، ولی خیلی‌ها هم طرفدار ببعی هستند. این در مورد دیگر عروسک‌ها هم صدق می‌کند. به نظرم فامیل دور هر سال در حال پخته‌تر شدن است و مردم هم او را دوست دارند و در واقع او را شناخته‌اند.

شما هر سال عروسک‌های جدید را ترمیم می‌کنید یا اینکه تولید جدید دارید؟

- هر کدام از عروسک‌ها که فرسوده و خراب شوند را بازسازی یا دوباره‌سازی می‌کنیم. چون جنس این عروسک‌ها ناپایدار است و ماندگار نیست به خصوص اینکه عروسک‌ها در مجاورت نور و هوا فرسوده می‌شوند.

از ابتدا تا به امروز عروسک‌ کلاه قرمزی چند بار دوباره‌سازی شده است؟

- شاید تا الان برای فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی‌اش 10 بار عروسک کلاه قرمزی را ساخته باشم.

در میان عروسک‌های جدید در کنار کلاه قرمزی و پسر خاله خودتان کدام یک را بیشتر می‌پسندید و دوست دارید؟

- همه را دوست دارم، اما گابی را خیلی دوست دارم به خاطر سادگی کاراکترش، کاراکتری ساده که نمی‌خواهد کم بیاورد.

و صدای علی سرابی روی گابی...

- به نظرم خوب است.

برنامه آینده خودتان در دنیای عروسک‌ها چه خواهد بود؟

- تا گروه کودک و تلویزیون این گونه کار می‌کند و شرایط مهیا نیست، آدم هیچ برنامه‌ریزی جدیدی نمی‌تواند داشته باشد.

اگر صحبتی در پایان مانده...

- همیشه فکر می‌کردم اگر شرایط صحبت کردن مهیا شود حرف‌هایی دارم که بزنم اما الان نمی‌دانم چرا چیزی به ذهنم خطور نمی‌کند. (بانی فیلم)