بررسی گویش های محلی لرستان در برنامه های استانی

به منظور آگاهی از بازخورد راه اندازی شبکه استانی صداوسیما در لرستان ، بررسی وضعیت و پراکندگی گویشی در سطح استان و نحوه استفاده از گویش های محلی در برنامه های تلویزیون ، پژوهشی توسط سیدعلی مدنی ، کارشناس آموزشی صداوسیمای لرستان صورت گرفته است که نتایج آن را می خوانید.

کد خبر: ۱۰۴۷۴۵

نتایج به دست آمده در این پژوهش که به شیوه پیمایشی انجام شده ، نشان می دهد 63 درصد مردم در شهرستان خرم آباد، 53 درصد در شهرستان بروجرد و 40 درصد در شهرستان کوهدشت شنونده شبکه استانی بوده اند که بیشترین درصد در شهر خرم آباد مربوط به افرادی است که حداقل یک روز شنونده شبکه استانی صدا بوده اند.
همچنین در شهر بروجرد و کوهدشت بیشترین درصد شنونده مربوط به افرادی است که 7 روز هفته شنونده این شبکه بوده اند. نتایج نشان می دهد 97 درصد مردم در شهر خرم آباد، 93 درصد در بروجرد و 96 درصد در کوهدشت ، بیننده شبکه استانی سیما بوده اند که بیشترین درصد در شهرهای خرم آباد، بروجرد و کوهدشت مربوط به افرادی است که 7 روز هفته این برنامه ها را تماشا کرده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد 49 درصد مردم در شهر خرم آباد، 20درصد در کوهدشت و 18 درصد در بروجرد به گویش لری صحبت می کنند. همچنین 42 درصد مردم در شهرستان خرم آباد، 76 درصد در شهرستان کوهدشت و 12 درصد در شهرستان بروجرد به گویش لکی تکلم می کنند. طبق نتایج به دست آمده ، بیش از 50درصد مردم شهرستان بروجرد به گویش بروجردی صحبت می کنند که نیاز به پخش برنامه هایی به این گویش را ضروری می سازد. نتایج نشان می دهد 28درصد مردم در شهرستان خرم آباد، 15 درصد در شهرستان کوهدشت و 34درصد در شهرستان بروجرد خواستار پخش برنامه ها به زبان فارسی بوده اند. 48 درصد مردم در شهرستان خرم آباد، 41درصد در شهرستان کوهدشت و 28 درصد در شهرستان بروجرد خواستار پخش برنامه ها به گویش لری بوده اند. همچنین 22 درصد مردم در شهرستان خرم آباد، 42 درصد در کوهدشت و 8درصد در بروجرد خواستار پخش برنامه ها به گویش لکی بوده اند و 30 درصد پاسخگویان در شهرستان بروجرد خواسته اند برنامه ها به گویش بروجردی پخش شود. همچنین از نتایج تحقیق چنین برمی آید که 38 درصد مردم در شهرستان های خرم آباد، بروجرد و کوهدشت با برنامه هایی که به گویش لری ، 28 درصد، با گویش لکی و 22 درصد با زبان فارسی پخش می شوند، احساس صمیمیت کرده و 11 درصد مردم نیز با گویش بروجردی احساس صمیمیت داشته اند.
همچنین نتایج نشان می دهد 32 درصد مردم میزان تسلط مجریان شبکه استانی صدا به گویش های محلی را در حد متوسط دانسته اند و 34 درصد نیز میزان تسلط مجریان شبکه استانی سیما به گویش های محلی را در حد زیاد دانسته اند. براساس نتایج به دست آمده ، 50 درصد مردم خواستار پخش سریال ها به زبان فارسی ، 30 درصد به گویش محلی و 20درصد نیز ترکیبی از هر دو بوده اند. همچنین 50 درصد مردم پخش برنامه های مستند به زبان فارسی ، 36 درصد به گویش های محلی و 14 درصد نیز ترکیبی از هر دو را خواستار شده اند. نتایج نشان می دهد 30 درصد مردم خواستار پخش برنامه های طنز و جنگ به زبان فارسی ، 48 درصد به گویش های محلی و 21 درصد ترکیبی از هر دو بوده اند. همچنین نتایج نشانگر آن است که 21 درصد مردم خواستار پخش موسیقی ها به زبان فارسی ، 56 درصد به گویش های محلی و 23 درصد ترکیبی از هر دو بوده اند. در ضمن 59 درصد مردم خواستار پخش میزگردهای مختلف به زبان فارسی ، 25 درصد به گوشی های محلی و 16 درصد ترکیبی از هر دو شده اند.
نتایج حاکی است ، 69 درصد مردم خواستار پخش برنامه های علمی به زبان فارسی ، 49 درصد خواستار پخش گزارش ها به زبان فارسی و 51 درصد نیز خواستار پخش برنامه های کودک به زبان فارسی بوده اند. در ضمن 44 درصد مردم برنامه هایی را که به زبان فارسی ، 38 درصد به گویش لری و 37 درصد به گویش لکی پخش می شوند، در حد کاملا قابل فهم دانسته اند. همچنین نتایج حکایت از آن دارد که 23 درصد مردم اظهار کرده اند پخش برنامه ها به گویش های محلی باعث تضعیف زبان فارسی می شود. 30 درصد پخش برنامه ها به گویش های محلی را باعث تقویت قوم گرایی می دانند و 17 درصد مردم مهمترین اثر مثبت استفاده از گویش های محلی را حفظ اصالت و فرهنگ بومی استان بیان کرده اند. 13 درصد مردم نیز مهمترین اثر منفی استفاده از گویش های محلی را تضعیف زبان فارسی دانسته اند. به اعتقاد اکثر زبان شناسان ، درواقع گویندگان یک زبان یا یک گویش بر پایه ارزیابی خود از شرایط ارتباطی ، گونه سبکی متفاوت را انتخاب می کنند و به کار می گیرند. همچنین آنها معتقدند عوامل متعددی در این انتخاب سهیم هستند؛ عواملی همچون موضوع ، هدف ، موقعیت (از لحاظ زمان ، کتاب ، حضور یا عدم حضور دیگران)، رابطه گوینده و شنونده (از نظر برابری یا نابرابری های سنی ، طبقاتی ، شغلی و غیره و نیز از لحاظ درجه صمیمیت) و وسیله بیان (گفتاری یا نوشتاری بودن) از مهمترین عوامل موثرند. البته از میان این عوامل رابطه اجتماعی گوینده و شنونده را مهمترین عامل ارزیابی می کنند و معتقدند بیشترین تاثیر را در ایجاد ارتباط دارد. (مدرسی ، 1368 ،ص186) بنابراین تلاش برای جذب و جلب مشارکت مخاطبان بدون توجه به نیازها و همچنین گویش و لهجه آنها نامعقول به نظر می رسد. پس استفاده بجا از گویش های محلی در برنامه های شبکه استانی باعث تقویت فرهنگ بومی و در نتیجه ایجاد ارتباط اجتماعی قوی بین رسانه و مخاطب می شود و فرهنگ بومی و محلی در این صور زبانی است که می تواند با چهره طبیعی خود جلوه گر شود.