سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در قیاس با دیگر سریالهای پلیسی
برای سنجش عیار نوار زرد میتوان آن را با دیگر سریالهای در حال پخش از سیما مقایسه یا جانب انصاف را رعایت کرد و آن در کنار آثاری قرار داد که در همین ژانر و در سالهای اخیر از شبکههای مختلف تلویزیون پخش شدهاند. در این میان باید به این نکته نیز توجه داشت این مجموعه، نخستین تجربه سریالسازی پوریا آذربایجانی در مقام کارگردان است.
مازیار معاونی، منتقد سینما و تلویزیون در اینباره به جامجم میگوید: نوار زرد در مقایسه با دیگر مجموعههای حال حاضر و همچنین سریالهای پلیسی چند سال اخیر تلویزیون، نمره قبولی میگیرد؛ اما اگر بخواهیم آن را با استانداردهای سریالهای پلیسی بسنجیم، یک اثر متوسط اما خوشریتم است. در این کار خبری از سکانسهای طولانی و خستهکننده نیست و غافلگیریهای خوبی هم دارد. این باعث میشود بیننده مشتاق دنبال کردن سریال باشد و این همان گمشدهای است که در مجموعههای پلیسی اخیر کمتر شاهدش بودهایم؛ شاید در این مورد تنها بتوان به «هوش سیاه» اشاره کرد که آن نیز مجموعه موفقی بود.
وی اعتقاد دارد نوار زرد به عنوان اولین تجربه سریال سازی پوریا آذربایجانی کار موفقی است و یکی از دلایل موفقیتش، ساختار اپیزودیک ـ غیراپیزودیک آن است که در سریالهای ایرانی کمتر تجربه میشود. در واقع در حالیکه قصه یک خط اصلی دارد، ماجراهای دیگری نیز در آن اتفاق میافتد.
معاونی ادامه میدهد سریالها معمولا یا صرفا یک خط اصلی دارند یا اپیزودیک هستند که مخاطب معمولا اپیزودیها را پس میزند و کمتر برای دنبال کردنش ترغیب میشود. در نوار زرد اما ترکیب هر دو را میبینیم.
بهترین این روزهای تلویزیون
کیوان امجدیان منتقد دیگری است که نوار زرد را بهترین سریال این روزهای تلویزیون میداند و دلیلش را بهرهمندی از متن خوب با یک خط محوری و در عین حال ماجراهای مجزا در هر قسمت ذکر میکند. ویژگیای که از منظر این منتقد، نوار زرد را به آثار پلیسی روز دنیا نزدیک میکند.
این منتقد درباره کارگردانی سریال نیز میگوید: پوریا آذربایجانی نشان داده در زمینه کارگردانی، مستعد و ساختارشکن است. البته این ساختارشکنی به معنی بر هم زدن نظم و زیرسوال بردن همه چیز نیست؛ بلکه نشان میدهد او به ساختار یک اثر پلیسی کلاسیک اشراف دارد، اما در ساخت سعی میکند برخی المانهای کلیشهای آن را جابهجا کند.
جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون، نسبت به فیلمنامه نوار زرد دیدگاه متفاوتی دارد و معتقد است متن این سریال از کارگردانی عقب میماند. او درباره کارگردانی این اثر میافزاید: پوریا آذربایجانی در آثار سینماییاش توانسته خود را به اثبات برساند و در این مجموعه تلویزیونی نیز با تصویرسازی، بازی گرفتن از بازیگران و جذب مخاطب توانایی خود را نشان داده است.
بازیگران برگ برنده
شاید بخش اعظمی از موفقیت یک اثر نمایشی بسته به بازیگرانی است که در روح شخصیتهای آن میدمند و آنان را زنده میکنند. در نوار زرد برای نقشهای اصلی از بازیگران معروف استفاده شده؛ اما در کنار آنها و برای نقشهای فرعی و کوتاه از هنرپیشگان ناآشنا بهره برده شده است. توفیق گروه بازیگران نزد عموم و منتقدان بسته به عوامل گوناگونی است که باید بررسی شود.
معاونی درباره بازی بازیگر نقش اصلی این سریال میگوید: امیر آقایی بازیگر خوبی است و در اینجا از عهده نقش برآمده. تا جایی که به یادم دارم در سریالهای تلویزیونی نقشی در این ابعاد بازی نکرده است. او را بیشتر در آثار احمد امینی به خاطر دارم که اغلب نقش مکمل داشته است.
آذین نیز معتقد است بازی بازیگران اصلی، جزو امتیازات این سریال است و میگوید: در ارائه یک بازی تماشایی، هم توان بازیگر موثر است و هم انتخاب و هدایت صحیح آن. بازیگران این سریال، بخصوص امیرآقایی در ایفای نقش خود به توفیق رسیدهاند و این نشان میدهد سینما و تلویزیون ما از نظر بازیگری غنی است.
به باور امجدیان، با توجه به تواناییهای حرفهای و ویژگیهای فیزیکی امیر آقایی، این بازیگر قطعا بهترین انتخاب برای ایفای نقش سرگرد کیهان بوده است.
تصویری از یک پلیس ایرانی
هر بار که مجموعهای پلیسی از سیما پخش میشود، بحث در مورد قرابت شخصیت نمایش داده شده از پلیس با یک پلیس ایرانی واقعی مطرح میشود. بسیاری معتقدند سریالهای پلیسی وطنی سعی در تکرار مسیر موفقیت آثار خارجی با همان فرمول را دارند، در صورتی که نیاز مخاطب ایرانی تماشای آثاری بومی است که انعکاس جامعه ایرانی باشد.
جبار آذین در این خصوص میگوید: یکی از گونههای جذاب سینمایی و تلویزیونی ژانر پرمخاطب جنایی ـ پلیسی است. رسانه ملی سالهاست کوشیده با تولید مجموعهها و فیلمهای پلیسی در ارتقای این ژانر گام بردارد. با این حال آنچه در سیما و سینما تولید شده آنچنان که باید و شاید نتوانسته به جریان سازی در این ژانر بینجامد. علت این عدم توفیق از منظرهای گوناگون قابل بررسی است، اما به صورت تیتروار باید گفت این تولیدات اغلب بدون دانش و شناخت درامهای جنایی ـ پلیسی ساخته شدهاند. موفقترین این آثار نیز تنها در زمان پخش توانسته اند مخاطب را راضی نگاه دارند، اما هیچگاه جزو آثار ماندگار تلویزیون تلقی نشدهاند. در همین خصوص مجموعه تلویزیونی نوار زرد مخاطبانی را با خود همراه کرده است، اما این همراهی به معنای بدون نقص و کامل بودن نیست.
این مدرس سینما تصریح میکند: گرچه این سریال در گونه جنایی ـ پلیسی قرار میگیرد و قصههایی که تعریف میکند گاه دارای تازگی و نوآوری هستند، اما آنچه از پلیس در این سریال به تصویر درآمده با پلیس جامعه ایرانی ما فاصله دارد. پلیس این سریال به صورت خارقالعاده همه رازها را کشف میکند و امکانات رفاهی عالی دارد، در حالی که در عالم واقع چنین نیست، اما به هر صورت برای خود مخاطبانی دارد و پخش چنین سریالی در رسانه ملی، خود یک امتیاز است.
معاونی درباره شخصیت پلیس سریال نوار زرد نیز اظهار میکند: سرگرد کیهان شخصیت جذاب و تماشایی ای دارد، ولی بخشی از این جذابیت، بصری است و حاصل طراحی لباس و گریم. متاسفانه پلیس نوار زرد مانند بسیاری از سریالهای پلیسی که قبلا پخش شدهاند، ایرانی نیست. همین مسأله سبب شده است بین این آدم و اطرافیانش فاصله زیادی وجود داشته باشد.
آشنازدایی نوار زرد
امجدیان اما در مقابل نظراتی که شخصیتهای این سریال را فاقد مابهازای واقعی میدانند، یادآور میشود: مشکل ما این است در تمام قصهها دنبال شخصیتها و موقعیتهای رئال میگردیم و میخواهیم میان قصهها و واقعیت جامعه شباهت پیدا کنیم. این در حالی است که در آثار پلیسی، شخصیت اصلی باید دارای ویژگی خاصی باشد که او را از دیگر کاراکترها متمایز و توجه مخاطب را برای دنبال کردن قصه به خود جلب کند. در غیر این صورت دیگر آن اثر پلیسی نیست، بلکه یک اثر اجتماعی صرف است. برای مثال آثار پلیسی ـ جنایی و معمایی را که مرور میکنیم میبینیم شخصیت پلیس یا کارآگاه اکتها و عادات خاصی دارد.
این منتقد ادامه میدهد: اتفاقا یکی از دلایل توفیق نوار زرد در جذب مخاطب همین متمایز بودن شخصیت سرگرد است. سازندگان نوار زرد در این مورد ریسک کرده و شخصیتی را به نمایش گذاشتهاند که پیش از این کمتر دیده شده است؛ یک پلیس با المانهای خاص نظیر پوشش متفاوت که مجموع آنها سبب تماشاییتر شدن این شخصیت میشوند.
وی میگوید: ما اصطلاحی به عنوان آشناییزدایی داریم که میتوان در مورد این سریال به کار برد. براساس همین آشناییزدایی، قلاب ذهن بیننده به شخصیت اصلی متصل میشود. حتی ممکن است از این شخصیت و اکتهای آن خوشش نیاید؛ اما به هر روی به دلیل همین ناآشنایی، تمایز و جذابیت، درگیر او و ماجراهایش میشود.
نوشین مجلسی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
علی اصغر هادیزاده، رئیس انجمن دوومیدانی فدراسیون جانبازان و توانیابان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد