راهی میانبر برای ورود به رادیو

 مسلما جوانان می‌توانند با راهیابی به دانشکده صدا و سیما و تحصیل در یکی از رشته‌های این دانشکده، توانایی‌های لازم برای برنامه‌سازی در رسانه ملی را کسب کنند، اما اگر کسی بخواهد زودتر و سریع‌تر به مقصد رادیو برسد، می‌تواند باشگاه رادیویی جوان را انتخاب کند. این باشگاه هر ساله دوره‌های آموزشی را در سه گرایش برنامه‌سازی، گویندگی و گزارشگری برگزار می‌کند و به جوانان علاقه‌مند آموزش‌های لازم را می‌دهد. دانش‌آموختگان این دوره‌ها اگر توانایی‌هایشان را به اثبات برسانند، این فرصت را پیدا می‌کنند در همه شبکه‌های رادیویی همکاری با رسانه رادیو را تجربه کنند. محمدحسین صوفی، معاون صدای رسانه ملی مسئولیت تربیت نیروی انسانی مورد نیاز معاونت صدا را به این باشگاه واگذار کرده است ، بنابراین حوزه فعالیت باشگاه فقط به رادیو جوان محدود نمی‌شود.

چند هفته پیش، ترم جدید باشگاه در سال 92 آغاز شد و هنرجویان برای آموختن اصول برنامه‌سازی و اجرا سر کلاس‌های آموزشی نشستند. در این کلاس استادان مختلف درس‌های مربوط به کار در رادیو را آموزش می‌دهند. این درس‌ها شامل مواردی چون رفتار سازمانی، بازیگری، نظم و نثر، مکاتب و سبک‌های ادبی، اجرا، مبانی گویندگی، شناخت موسیقی، نوشتن برای رادیو، نقد و تحلیل برنامه‌های رادیویی و ایده‌پردازی و تبدیل آن به سوژه و ژورنالیسم رادیویی می‌شود.

از ناصر عابدینی، مدیر باشگاه رادیویی جوان خواستیم درباره جزئیات این دوره‌های آموزشی بیشتر برایمان توضیح بدهد. او درباره شرط سنی افرادی که می‌خواهند وارد کلاس‌ها شوند، گفت: چون این باشگاه متعلق به رادیو جوان است، افراد شرکت‌کننده باید شرط جوان بودن را داشته باشند. ما معمولا افراد بالای 30 سال را پذیرش نمی‌کنیم، مگر این که داوطلب مورد استثنایی باشد و استعداد زیادی داشته باشد. داوطلبان این دوره باید دارای مدرک کارشناسی در هر رشته‌ای باشند یا این که سال‌های آخر دانشجویی‌شان را سپری کنند.

وی از برگزاری دومین آزمون ورودی تا قبل از ماه رمضان امسال خبر داد و تاکید کرد: ما چند برابر ظرفیت پذیرش می‌کنیم و کسانی را که نمره قبولی آورده‌اند به جلسه مصاحبه می‌فرستیم. آزمون عمومی شامل اطلاعاتی درباره ادبیات فارسی، سینما، تئاتر و آموزه‌های دینی می‌شود. در مصاحبه نیز از داوطلبان سوالاتی درباره خلاقیت و پرداخت سوژه پرسیده می‌شود.

با کسی تعارف نداریم

کلاس‌های این مرکز در چهار ترم تحصیلی برگزار می‌شود که کل دوره دو سال طول می‌کشد. دوره‌های اول مقدماتی است و هر چقدر می‌گذرد درس‌ها تخصصی‌تر می‌شود. تعداد دانشجویان هر دوره حدود 20 نفر مرد و 20 نفر زن است. این تعداد محدود به این دلیل تعیین‌شده که جمعیت کلاس زیاد نشود و هنرجویان تعامل خوبی با استاد داشته باشند. در طول این دوره‌ها کسانی که نمره قبولی نیاورند، نمی‌توانند راهی ترم بعدی شوند و از تحصیل باز می‌مانند.

عابدینی درباره دانشجویانی که نمی‌توانند به ترم بالاتر بروند، می‌گوید:‌ صدا و سیما بزرگ‌ترین سازمان رسانه‌ای است و با کسی تعارف ندارد. ما نمی‌توانیم کسی را که معدلش 12 است به سازمان معرفی کنیم. کسی باید برنامه‌ساز رادیو بشود که معدلش از 17 پایین‌تر نیاید.

مدیر باشگاه رادیویی جوان درباره شرایط استخدام داوطلبان گفت: ما از همان ابتدا به متقاضیان می‌گوییم تعهد استخدامی نداریم. هیچ تضمینی وجود ندارد داوطلب دوره‌دیده استخدام بشود، بنابراین ما به کسانی که جایی اشتغال دارند، می‌گوییم به امید کار در رادیو از اداره‌شان استعفا ندهند، اما در عین حال خودمان نیروهای خوب را به شبکه‌ها معرفی می‌کنیم. نیروهایی که توانایی‌شان متوسط به بالا باشد، این شانس را دارند که به شبکه‌های مختلف به عنوان مجری یا برنامه‌ساز معرفی شوند.

وی افزود:‌ هزینه این کلاس‌ها نسبت به دوره‌های بیرون بسیار پایین است. ما برای هر ترم حدود 500 هزار تومان از هنرجویان دریافت می‌کنیم. این رقم هم به این دلیل است که آنها به کلاس‌هایشان اهمیت بدهند. مسلما وقتی هنرجو برای یک دوره وقت و سرمایه بگذارد، آن دوره برایش مهم می‌شود. کلاس‌ها دو روز در هفته صبح و بعدازظهر برگزار می‌شود و کسی که ثبت نام می‌کند باید وقت آزاد زیادی داشته باشد.

عابدینی درباره شرایط کسانی که در کلاس‌ها پذیرش می‌شوند، می‌گوید:‌ خیلی‌ها مدعی‌اند صدای خوبی دارند و می‌توانند گوینده یا مجری خوبی بشوند. معیار ما صرفا داشتن صدای خوب نیست. مجری باید اطلاعات عمومی و شناخت بالایی داشته باشد و بتواند بر برنامه مسلط شود. سال گذشته در نمایشگاه کتاب، 3500 نفر برگه‌های ما را پرکردند؛ ولی وقتی فراخوان دادیم 800 نفرشان آمدند. خیلی‌ها آرزو دارند مجری شوند، ولی هر چقدر آزمون‌ها جدی‌تر می‌شود تعداد متقاضیان افت می‌کند. خیلی‌ها در بیرون از رادیو دوره‌های گزارشگری را گذرانده‌اند، ولی وقتی در آزمون ما شرکت می‌کنند، رد می‌شوند. کسانی که وارد کلاس‌ها می‌شوند نباید دید تفریحی داشته باشند. این دوره‌ها قرار است آدم‌های حرفه‌ای را وارد رادیو کند و به همین دلیل لازم است سخت‌گیری‌هایی بشود.

وی با بیان این که آزمون‌های کتبی و شفاهی برای تشخیص جوهره داوطلبان است، گفت: صدای فرد متقاضی باید بی‌عیب باشد و در ضمن ذهن کنجکاو و خلاقی داشته باشد. ما باید زیبایی و برجستگی در صدای فرد ببینیم که بتوانیم آن را پرورش دهیم. در جلسه‌های مصاحبه از افرادی که می‌خواهند برنامه‌ساز شوند می‌پرسیم به نظر شما الان روی چه موضوعاتی می‌شود کار کرد یا این که اگر بخواهید درباره فلان موضوع برنامه بسازید با چه افرادی مصاحبه می‌کنید.

تزریق انرژی مثبت به مجریان رادیو

رضا پدیدار، مدرس درس رفتار سازمانی در باشگاه رادیویی جوان است. این استاد در پاسخ به این که در کلاس‌هایش چه موضوعاتی را درس می‌دهد، گفت:‌ ما از دانشجویان آزمون رفتارشناسی می‌گیریم تا ببینیم همگن هستند یا خیر. در طول این کلاس‌ها مبانی رفتاری در ابعاد فردی، گروهی و سازمانی را آموزش می‌دهیم. این‌که توفان مغزی از کجا شکل می‌گیرد و چطور اهداف تبدیل به انگیزه‌ها می‌شود.

به گفته وی، براساس آخرین مطالعاتی که انجام شده به دلیل بهبود شرایط زندگی دوره جوانی تغییر کرده و از هفده​تا سی ‌ونه سالگی جزو دوره جوانی محسوب می‌شود و رادیو جوان مسئولیت خطیر ایجاد ارتباط با این طیف گسترده را دارد.

پدیدار افزود: یک نیروی رادیویی باید بداند اطلاعات دریافت کند و در عصر شتاب چگونه خود را با دنیای اطراف تطبیق دهد. یک مجری رادیو جوان باید در وجودش انرژی مثبت ایجاد کند تا وقتی پشت میکروفن می‌نشیند با تمام شور و شوق اجرا کند. برای مجری رادیو جوان لحظه و درک آن خیلی اهمیت دارد. 80 درصد برنامه‌های رادیو جوان به صورت زنده اجرا می‌شود و در یک برنامه زنده ضریب خطا باید زیر 5 درصد باشد.

آموزش تغییر لحن به هنرجویان

سعید توکلی، استاد کلاس‌های گویندگی و اجرا به هنرجویان ترم چهارم، درست‌خوانی و فهم مطلب و نحوه انتقال آن به مخاطب را آموزش می‌دهد.

او درباره اتفاقاتی که در کلاسش می‌افتد به جام‌جم گفت: 90 درصد کلاس به صورت کارگاهی برگزار می‌شود. بچه‌هایی که توانسته‌اند تا ترم چهارم بالا بیایند، هنرجویان باذوق و بااستعدادی هستند. من معتقدم اینها باید روی معلومات‌شان بیشتر کار کنند. من در این کلاس‌ها متن‌های کهن و جدید را جداگانه به هنرجویان می‌دهم و از آنها می‌خواهم روخوانی کنند. خیلی چیزها مثل تغییر لحن و​جنس صدا به این هنرجویان آموزش داده می‌شود.

این مجری رادیویی با بیان این‌که گویندگی کاری سهل و ممتنع است، افزود: از نظر خیلی‌ها گوینده رادیو فقط حرف می‌زند و پول می‌گیرد، اما وقتی از همین‌ها می‌خواهی بیایند پشت میکروفن حرف بزنند، دست و پایشان را گم می‌کنند. فرد مدعی ممکن است صدای خوبی داشته باشد، ولی وقتی می‌خواهد حرف بزند دچار اضطراب می‌شود.

قدیمی‌ها ضرب‌المثلی دارند که می‌گویند؛ فلان چیز از دور دل می‌برد و از نزدیک زهره. حرفه مجریگری و کار در رادیو را نیز باید مصداق این ضرب‌المثل بدانیم. به هر حال اگر می‌خواهید بخت‌تان را بیازمایید و ببینید استعداد مجری‌شدن و برنامه‌سازشدن را دارید یا نه، باشگاه رادیویی جوان فرصت خوبی را در اختیار شما قرار می‌دهد. این‌بار وقتی برنامه‌های رادیو را می‌شنوید خودتان را به جای مجری بگذارید و ببینید آیا می‌توانید مثل او با مخاطبان ارتباط برقرار کنید.

احسان رحیم‌زاده / گروه رادیو و تلویزیون