آشنایی با علائم بیماری‌های کبدی

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، کبد یکی از بزرگ‌ترین اعضای جامد بدن است که نقش مهمی در ذخیره انرژی، حذف سموم، تولید و ترشح صفرا، فرآینده سیستم گوارش، آسان کردن دستگاه هاضمه و متابولیسم مواد غذایی دارد.

کبد در سمت راست بالا‌ترین قسمت حفره‌ شکمی قرار دارد و قفسه‌ی سینه می‌تواند از آن حفاظت کند.

سلول‌های کبدی دو منبع مختلف برای تأمین خون در بدن دارند که اولین منبع شریان‌های کبدی است که خون سرشار از اکسیژن را از قلب به کبد می‌رساند و دومین منبع سیاهرگ دروازه‌ای نام دارد و می‌تواند خون و مواد مغذی را از سیستم دستگاه گوارش و طحال به سلول‌های کبد برساند. در ادامه به بررسی بیماری‌های کبدی پرداخته ایم که در ادامه می‌خوانید.

مهم‌ترین وظیفه کبد نگهبانی از اعمال حیاتی بدن است و هر گونه اختلال در آن باعث آسیب جدی و جبران ناپذیر به بدن می‌شود در واقع کبد تنها عضو بدن است که می‌تواند سلول‌های آسیب دیده اش را جایگزین کند.متاسفانه امروزه بسیاری از افراد به بیماری کبدی یا کبد چرب مبتلا هستند که از این میان اگر بیماری‌های کبدی باعث آسیب ۷۵ درصدی به کبد شوند دیگر این عضو مهم بدن نمی‌تواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد.

مهم‌ترین وظیفه کبد

تولید صفرای موردنیاز برای هضم غذا‌ها مخصوصا چربی‌ها، ذخیره گلوکز یا قند اضافی به شکل گلیکوژن و سپس تبدیل دوباره‌ی گلیکوژن به گلوکز در زمانی که بدن به انرژی نیاز دارد، تولید فاکتور‌های انعقاد خون، تولید کلسترول و سایر مواد شیمیایی موردنیاز برای حمل چربی‌ها، تبدیل ضایعات ناشی از سوخت‌وساز به اوره و دفع آن‌ها از بدن از طریق ادرار، سوخت‌وساز دارو‌ها و تبدیل آن‌ها به شکل فعالی که در بدن موردنیاز است، ساخت پروتئین‌ها و اسید آمینه ها، پردازش و ذخیره‌ی آهن برای ساخت گلبول‌های قرمز، تولید اسید‌های آمینه‌ای برای مبارزه با عفونت‌ها؛ از مهم‌ترین وظایف کبد هستند.

سیروز کبدی چیست؟

«سیروز کبدی» به معنای آسیب دائمی به مهم‌ترین عضو حیاتی بدن یعنی کبد است که سلول‌های طبیعی آن دچار اختلال شده و دیگر نمی‌تواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد. بعضی اوقات با درمان می‌توان نارسایی کبد را رفع کرد و آن را به حالت اولیه بازگرداند.

بیماری‌های کبدی کدام‌ها هستند؟

التهاب یا عفونت سلول‌های کبدی مانند هپاتیت، مسدود شدن جریان صفرا مانند کُلستاسیس، تجمع کلسترول یا تری‌گلیسرید مانند تغییر چرب یا استئاتوز اختلال در جریان خون به کبد، مواد شیمیایی و مواد معدنی آسیب زا به بافت کبد از جمله بیماری‌های کبدی هستند.

مصرف بیش از اندازه الکل

شایع‌ترین علت بیماری‌های کبدی در آمریکای شمالی مصرف بیش از اندازه الکل است که می‌تواند باعث تجمع چربی در سلول‌های کبدی شود و نقش کبد را از وظیفه اصلی خود باز دارد.

یکی از مراحل پیشرفته‌ بیماری‌های کبدی با عنوان «سیروز کبدی» شناخته شده است. این بیماری تنها زمانی به وجود می‌آید که التهاب و آسیب به آن‌ها افزایش یافته و می‌تواند در انجام وظیفه شان دچار اختلال شود.

مصرف بیش از اندازه برخی دارو‌ها مانند استامینوفن به صورت موقت یا دائم باعث آسیب به بافت‌های سالم کبد شده و آن‌ها را از کار می‌اندازد. باید توجه داشته باشید که اگر مبتلا به بیماری‌های کبدی هستید از قرص استامینوفن کمتر استفاده کنید و حتما به یاد داشته باشید که مصرف بیش از اندازه نیتروفورانتوئین، آموکسی‌سیلین، کلاوولانیک اسید، تتراسایکلین و متوترو کسات ایزوسیانید باعث التهاب کبد می‌شوند.

هپاتیت به معنای التهاب و عفونت بافت کبد است که از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده، انتقال می‌یابد. واکسن هپاتیت و شستن دست‌ها با آب و صابون قبل از مصرف مواد غذایی باعث جلوگیری از بروز این بیماری کبدی در افراد می‌شود.

بیماری کبد چرب غیرالکلی به وضعیتی می‌گویند که در آن تجمع چربی باعث التهاب یا عفونت در کبد و کاهش تدریجی عملکرد آن می‌شود.

هموکروماتوز اختلالی است که از مصرف بیش از اندازه آهن در بدن یافت می‌شود. این بیماری ارثی است، اما نباید فراموش کرد که تجمع مقدار اضافی آهن در بافت کبد باعث اختلال در پانکراس و بروز بیماری‌های قلبی، التهاب هموکروموز، سرطان، نارسایی و چربی کبد می‌شود.

بیماری ویلسون همانند هموکروماتوز از مصرف بی رویه مس حاصل می‌شود و یک اختلال ارثی است که می‌تواند موجب نارسایی کبد یا سیروز کبدی شود.

سندروم ژیلبرت یک بیماری شایعی است که باعث اختلال در سوخت‌وساز طبیعی کبد می‌شود این بیماری تاکنون ۷٪ جمعیت آمریکای شمالی را تحت‌تأثیر قرار داده است و بدون هیچ علائمی به‌طور تصادفی با افزایش سطح بیلی‌روبین در آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. سندروم ژیلبرت یک بیماری خوش‌خیم بوده که معمولا به هیچ درمانی نیاز ندارد و به مرور زمان با مراجعه به پزشک بهبود می‌یابد.

جالب است بدانید که سرطان‌های کبد به دو گروه سرطان اولیه و سرطان ثانویه تقسیم می‌شوند. منشأ و شروع سرطان اولیه کبد مانند کارسینوم هپاتوسلولار و کُلانژیوکارسینوما ساختمان و سلول‌های کبد هستند. سرطان های ثانویه کبد مانند سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان معده، سرطان لنفوم و سرطان خون از اندام‌های دیگر بدن آغاز شده و از طریق گردش خون به کبد گسترش می‌یابند.

چه عواملی خطر بیماری‌های کبد را افزایش می‌دهند؟

به گفته اکثر متخصصان و صاحب نظران پزشکی می‌توان با داشتن سبک زندگی سالم از بروز بیماری‌های کبدی یا سایر بیماری‌ها پیشگیری کرد. بیماری‌های کبدی که در اثر مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی اتفاق می‌افتند، مهم‌ترین بیماری‌های کبد قابل‌پیشگیری هستند. اما مصرف بیش از حد داروها، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و استفاده از دخانیات شانس ابتلا به بیماری‌های کبدی را افزایش می‌دهند.

نشانه بیماری‌های کبد چیست؟

حالت تهوع، استفراغ، درد در قسمت راست و فوقانی حفره شکمی، کاهش وزن، خستگی، ضعف سیستم ایمنی بدن از علائم ابتلا به بیماری‌های کبدی هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

بیماری‌های کبدی به طور موقت در حال پیشرفت هستند و هیچ علائمی ندارند بنابراین بهتر است در هنگام بروز خستگی، ضعف، کاهش وزن، یرقان یا زردی پوست به پزشک مراجعه شود.