اعلام انقراض سلسله قاجار

با قدرت‌یابی و صعود رضاخان سردارسپه و عامل نظامی کودتا بر پست نخست‌وزیری که با ایجاد رعب و خفقان مضاعفی نیز توأم بود، آگاهان به امور در همان زمان حیات سیاسی قاجارها را پایان یافته تلقی کردند.

مجلس پنجم شورای ملی نیز به رغم حضور اقلییت مستقل تحت کنترل رضاخان قرار گرفت و بویژه شهربانی مخوف او اکثریت نمایندگان مجلس را به حمایت از رضاخان وادار ساخت و به این ترتیب نمایندگان راه یافته به مجلس عمدتا بر اثر تهدید و تطمیع آماده شدند تا با تصویب قانونی انقراض سلسله قاجاریه، صعود رضاخان به سلطنت را اعلام کنند.

این فرصت بدفرجام در روز 9 آبان 1304 روی داد و ماده واحده‌ای با رأی موافق 80 نماینده (از 85 نماینده حاضر در جلسه) و با حمایت افرادی چون سیدمحمد تدین، نایب‌رئیس موقت مجلس تصویب شد: «ماده واحده ـ مجلس شورای ملی. به نام سعادت ملت انقراض سلطنت قاجاریه را اعلام نموده و حکومت موقتی را در حدود قانون اساسی و قوانین موضوعه مملکتی به شخص آقا رضاخان پهلوی واگذار می‌نماید. تعیین تکلیف حکومت قطعی موکول به نظر مجلس مؤسسان است که برای تغییر مواد 36-37-38-40 متمم قانون اساسی تشکیل می شود.»

پس از تصویب ماده واحده سیدمحمد تدین با گروهی دیگر از نمایندگان به حضور رضاخان رسیدند و به او تبریک گفتند و رضاشاه نیز ضمن ابراز امتنان و خوشوقتی طی بخشنامه‌ای موضوع انقراض قاجاریه صعودش به ریاست حکومت را که مقدمه سلطنتش بود به اطلاع عموم مردم رسانیده و به دستور او محمدحسن میرزا، ولیعهد بلافاصله از کشور اخراج شد.