استراتژی شکننده

کاخ سفید در این روزها خاورمیانه را محل تردد گسترده خود قرار داده تا بدین گونه زمینه را برای پیشبرد استراتژی جدید خود درعراق ، فلسطین و ایران فراهم آورد

کد خبر: ۱۲۴۲۵۹

و با فرستادن کاندولیزا رایس ، وزیر امور خارجه ؛ رابرت گیتس ، وزیر دفاع به خاورمیانه و در آینده نزدیک نیکلاس برنز، معاون امور سیاسی وزارت امورخارجه به منطقه در صدد است تا به هر قیمتی متحدان منطقه ای خود را به هم نزدیک و ائتلافی همسو با سیاست های خود به ویژه علیه ایران را ایجاد کند.
بازی کاخ سفید در خاورمیانه با سفر رایس شروع شد. این دومین سفر وی در طول چهار ماه گذشته و هشتمین سفرش طی دو سال گذشته به منطقه بود. وزیر امور خارجه آمده بود تا حمایت کشورهای عربی را در مورد استراتژی جدید بوش در عراق جلب ، روند صلح فلسطین را احیا و نیز ائتلافی را علیه ایران شکل دهد و در همین راستا از عربستان ، کویت ، امارات عربی متحده ، قطر، بحرین ، عمان ، مصر و اردن دیدار و با رهبران و مقامات برجسته آن گفتگو کرد.
نتیجه سفر در بیانیه ای که توسط وزرای خارجه 6کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس بعلاوه مصر، اردن و امریکا مشترکا منتشر شد، نمود پیدا کرد. تحلیل گران عرب اعلام کردند که این سفر نتایج چندانی در بر نداشت و نتوانسته افق سیاسی جدیدی را برای واشنگتن در منطقه بگشاید و برخی دیگر از صاحب نظران نقطه نظری عکس این مساله داشتند.در هر صورت این سفر موفقیت ها و ناکامی هایی را برای رایس در بر داشت.
با توجه به بیانیه ، وزیر امور خارجه امریکا توانست همکاری کشورهای عربی را در مورد مهار بحران عراق جلب کند و با توجه به نفوذ کشورهای عربی در میان سنی های این کشور، احتمال کنترل گروه های سنی درگیر به ویژه باقی مانده های حزب بعث ، زیاد است که خود این امر موجب ایجاد امنیت خواهد شد.
اما نکته قابل تامل اینجاست که عربستان به عنوان رهبر جهان عرب و نیز مصر به عنوان یکی از تاثیرگذارترین کشورهای عربی مواضع محتاطانه ای در قبال استراتژی جدید بوش اتخاذ کردند که این امر در مواضع سایر کشورهای عربی هم تاثیرگذار خواهد بود و نمی توان چندان به این گونه مواضع تکیه کرد.
درواقع واشنگتن به حمایت کشورهای عرب منطقه برای اجرای طرح هایش در خصوص عراق ، فلسطین و ایران احتیاج دارد.
رایس در این سفر همچنین با توجه به اولویت کشورهای عربی یعنی حل مساله فلسطین و اسرائیل ، گام مثبت دیگری را برداشته است . واشنگتن تلاش کرده برخی اشتباهات خود در زمینه فلسطین را اصلاح و به توصیه های مصر، عربستان و اردن توجه کند. چنانچه به تقویت موقعیت محمود عباس ، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین از طریق سیاسی ، نظامی و اقتصادی مبادرت کرده است. گرچه در ابتدا این امر موفقیت به شمار می رود اما وجود تناقض در منافع میان کشورهای عربی و خواسته گروههای فلسطینی و منافع امریکا و اسرائیل هرگونه موفقیت در ایجاد صلح را با تردید مواجه می کند.
8کشور عربی در بیانیه منتشره خواستار اجرای قطعنامه ها و طرح صلح هایی شدند که یا از طرف اسرائیل و یا از سوی گروههای فلسطینی به طور قاطعی رد شده است و خود این مساله روند صلح را با مشکل مواجه می سازد.به عنوان مثال محمود عباس ، رئیس تشکیلات خودگردان که طرف مذاکره اسرائیلی ها بوده در نشست مطبوعاتی مشترکی که با رایس داشت مخالفت خود را با ایجاد دولت موقت با مرزهای موقت صراحتا اعلام کرد در حالی که این امر یکی از نکات کلیدی طرح صلح نقشه راه امریکا است و از سوی دیگرنیز حضور همه گروههای فلسطینی در مذاکرات صلح ضروری است و این در حالی است که جنبش حماس که اکنون دولت حاکمه است ، صراحتا اعلام کرده در حکومتی که اسرائیل را به رسمیت بشناسد، شرکت نخواهد کرد.
عدم حل مساله فلسطین که از اولویت های کشورهای عربی است خود بر همکاری این کشورها با امریکا تاثیرگذار است ، زیرا این مساله همواره به عنوان یکی از ابزارهای امریکا برای کسب امتیاز از کشورهای عربی مطرح بوده است.
رایس درهدف دیگر خود که ایجاد ائتلاف علیه ایران بوده تا حدودی موفق عمل کرده از جمله ایجاد هراس در میان کشورهای عربی در خصوص گسترش نفود ایران در منطقه ، اما در همراه کردن کامل کشورهای عربی با سیاست های بوش در قبال تهران نیز ناکام بوده است .وزیر امور خارجه امریکا به دنبال ائتلافی از کشورهای عربی بود تا کاخ سفید از آن هم در طرق دیپلماتیک و هم در استفاده از راه حل نظامی در قبال ایران به عنوان اهرم فشار و انزوای کشورمان مورد استفاده قرار دهد، اما کشورهای عربی با تاکید بر حل و فصل مسالمت آمیز پرونده هسته ای ایران و مخالفت صریح خود با هرگونه حمله نظامی به کشورهای منطقه ضرب فشارهای امریکا را گرفته و عملا مانعی در برابر آن شدند.
اعراب هرگونه درگیری در منطقه را خطری برای منافع خود می دانند و با توجه به قدرت ایران علاوه بر حل وفصل مسالمت آمیز پرونده با اعمال تحریم علیه تهران نیز به شدت مخالف هستند، زیرا این مساله بر اقتصاد منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
نکته قابل توجه دیگر آن است که کشورهای عربی مانند مصر، اردن و اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر دستیابی به انرژی هسته ای تاکید دارند و حتی در ماه های اخیر رسما اعلام کرده اند در این زمینه فعالیت های خود را آغاز خواهند کرد.
در حین دیدار رایس از منطقه ، رابرت گیتس ، وزیر دفاع امریکا نیز سفر خود را آغاز کرد. وی بعد از سفر به اروپا وارد منطقه شد و به شماری از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس سفر کرد که می توان گفت این سفر در راستای کسب حمایت از استراتژی جدید بوش در عراق بود.
دیپلمات های امریکایی نیز هدف از این اقدام را تقویت نقش همسایگان عراق در کمک به بازسازی این کشور عنوان کرده اند.
گرچه تلاش گیتس در راستای توضیح دادن و تشریح طرح جدید کاخ سفید است اما او در پی مانع تراشی در مقابل ایران نیز بود.
پس از گیتس نیز نیکلاس برنز، معاون امور سیاسی وزارت امور خارجه امریکا راهی منطقه می شود تا وی نیز جزییات بیشتری ازطرح امریکا را با اعراب در میان گذارد تا شاید این ائتلاف شکننده را قوت بخشد.