بعضی از دانشجویان معتقدند، ترم تابستان فرصت مناسبی برای گذراندن درسهای سبک است. «آزاده تقی نیا»، دانشجوی رشته ریاضی کاربردی می گوید: «درسهای عمومی را باید در تابستان گذراند. شما در یک ترم فشرده می توانید این واحدها را که خیلی هم ربطی به درسهای تخصصی ندارند، یکجا بگذرانید و خیال خودتان را راحت کنید. همه دوستان من همین کار را کرده اند. من هم می خواهم همین کار را بکنم.»
این نوع نگاه در بسیاری از دانشجویان دانشگاه های مختلف به چشم می خورد. نگاه تفننی به برخی واحدهای درسی مثل تربیت بدنی و رایانه و... در شرایطی است که کارشناسان آموزش بر این نکته تاکید بسیار دارند که در دانشگاه واحد تفننی وجود ندارد و هر درسی با توجه به نیازها و ضرورت ها در برنامه آموزشی گنجانده شده است. به همین دلیل ، هر چند درسهای عمومی تقریبا تنها واحدهایی هستند که به طور ثابت در ترم تابستان ارائه می شوند (که این خود مساله ای است قابل بررسی) اما این به آن معنا نیست که ارزش و اعتبار این واحدها کمتر یا بیشتر از واحدهای دیگر است. به هر صورت در ترم تابستانی تنها 6واحد درسی به یک دانشجو ارائه می شود. واحدها هم به خاطر امکانات موجود در هر دانشگاه ، محدود هستند و همه اینها شرایط خاصی را برای ترم تابستان به وجود می آورند. شرایطی که به نظر می رسد چندان برای علم آموزی و تحقیق و پژوهش مناسب نیست و دانشجو را برای گذراندن چند واحد ناقابل ، حسابی به زحمت می اندازد!
هر چند به نظر می رسد در برخی دانشگاهها، امکانات و ظرفیت های موجود در فصل تابستان برای دانشجوها شناخته شده است و این دانشگاه ها بر اساس یک برنامه تقریبا ثابت ، هر ساله ، برنامه های آموزشی مناسبی را برای تابستان دانشجویان با توجه به رشته تحصیلی شان ، طراحی می کنند، اما مشکل اینجاست که این اتفاق در بیشتر دانشگاه های کشور نیفتاده است و نظام آموزش عالی هم هنوز نتوانسته است چاره ای برای این مشکل بیندیشد.
«افضلی» در این باره می گوید: «بعضی دانشگاه ها از فضای تابستان خوب استفاده می کنند که البته بیشتر توجهشان به اهداف تفریحی است. برای نیازهای آموزشی دانشجویان در فصل تابستان هم باید فکری کرد.» افضلی با بیان این مطلب که دانشگاه ها و دانشکده ها و گروه ها با هم متفاوت هستند، راه حل مناسب را استفاده درست از نیروها دانست ؛ یعنی استفاده از نیروی متخصص در کنار شناسایی درست نیازها. وی در این باره توضیح می دهد: «اگر نیاز بدرستی شناسایی نشود، ذهنیت بدی در دانشجویان به وجود می آورد. به عنوان مثال در زمینه خوشنویسی اگر از یک نیروی متخصص دعوت به همکاری شود، اما نیازی وجود نداشته باشد، در دانشجو توجه و اهمیتی به وجود نمی آید. نیازها هم در هر دانشگاه با دانشگاه دیگر متفاوتند.نیاز دانشجویان رشته های هنری با نیاز دانشجویان علوم انسانی متفاوت است و به همین دلیل شیوه توجه و عمل باید نیمه متمرکز و یا حتی غیرمتمرکز باشد.
این در حالی است که حتی ممکن است وضعیت دانشجویان از یک ورودی به ورودی دیگر هم تغییر کند و نیازها را هم تغییر دهد.» یکی از فعالیت هایی که به نظر می رسد باید در فصل تابستان بیشتر مورد توجه دانشجویان قرار گیرد و البته تقریبا در میان همه رشته ها هم مشترک است ، تقویت زبان خارجی است. ضعف در زبان خارجی ، یکی از مشکلات عمده دانشجویان در دانشگاههای مختلف است و از جمله مواردی هم است که در همه رشته ها کم و بیش به چشم می خورد. یکی دیگر از برنامه های مناسب برای تابستان دانشجویان آموزش فیش برداری و شیوه های پژوهش است.
این مورد هم از جمله مواردی است که در میان دانشجویان رشته های مختلف عمومیت دارد و به نوعی نیاز همه رشته ها به شمار می رود. صرف نظر از این موارد، به نظر می رسد انجام کارهای عملی ، یکی دیگر از برنامه های مناسب فصل تابستان باشد. در شرایطی که در طول سال تحصیلی ، فرصت به دست آوردن تجربه های عملی چندان زیاد نیست ، دانشجویان رشته هایی که نیازمند گذراندن واحدهای عملی هستند، می توانند از این فرصت فراغت برای کارورزی و تجربه اندوزی استفاده کنند. در پایان باید به این نکته هم اشاره کرد که هر چند تابستان فصل تعطیلی است ، اما این تعطیلی نباید دامن فضاهای پژوهشی و تحقیقاتی را بگیرد. کاهش ساعت کاری کتابخانه ها، آزمایشگاه ها و دیگر مراکز خدماتدهی دانشگاهی در این حوزه ها، هر چند این روزها کمتر اتفاق می افتد، اما هنوز هم در بعضی دانشگاه ها مرسوم است که همین مساله مشکلاتی را هم برای دانشجویان به وجود می آورد. آنها که برای فارغ التحصیل شدن باید پایان نامه ارائه کنند، اغلب به صورتی برنامه ریزی می کنند که بتوانند بخش عمده کارشان را در فصل تابستان انجام دهند. حال اگر بنا باشد، به هر دلیلی این فرصت از این دانشجویان گرفته شود، آن وقت حتی از اهداف تعطیلات تابستانی هم دور خواهیم افتاد و سخن آخر این که اگر یک برنامه اصولی ، دقیق و منظم برای فصل تابستان دانشجویان تدوین شود که بتواند نیازهای دانشجویان رشته های مختلف را برآورده کند، می توان امید به آینده ای هر چیز روشن تر برای دانشجویان را در ذهن پروراند. مهم ، داشتن برنامه و استراتژی مشخص است و تنها در چنین صورتی رسیدن به هدف میسر خواهد شد. حتی اگر وقت زیادی لازم باشد.