چالش جدید بازار دکتر حسین کدخدایی

پدیده بیگ بنگ (Big Bang)که در سال 1986در بورس لندن اتفاق افتاد، بی شک یکی از تحولات بزرگ بازارهای سرمایه بین المللی در دهه های پایانی قرن بیستم است . در سایه این تحول ، محدودیت های عمده بازدارنده در بورس لندن کنار گذاشته شد و آزادسازی مالی و استفاده از سیستم

کد خبر: ۱۵۸۱۹

حق العمل غیرثابت در واسطه گری معاملات به مرحله عمل وارد شد.تحولاتی در بازار سرمایه ایران درحال وقوع است که تداعی گسترده بیگ بنگ و تغییرات اساسی در این بازار به شمار می آید. این روزها صحبت از مشتقه های مالی به ویژه قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای آتی بار دیگر قوت گرفته است و دست اندرکاران اقتصادی بر استفاده از ابزارهای مزبور تاکید دارند. استفاده از این ابزارها به علت شرایط حاکم بر اقتصاد و مسائل بازار سرمایه ایران نیازمند تامل است و در مقرراتی که به این منظور تدوین می شود، توجه به مسائل مورد اشاره ضروری به نظر می رسد:
1-خلاء قانون مانعی برای استفاده غیررسمی از این ابزارهای مالی نیست و پیش بینی می شود درصدی از نقدینگی سرگردان که در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی است ، در این گونه قراردادها مورد استفاده قرار می گیرد.
2-به علت محدودیت منابع سرمایه گذاری در اقتصاد ایران و حجم گسترده نقدینگی ، به کارگیری ابزارهای جدید در بازار سرمایه اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. با تشکیل بازارهای آپشن و فیوچر بخش عمده ای از سرمایه های پولی سرگردان به این بازار راه یافته و حجم و تعداد معاملات بازار سهام به نحو فزاینده ای گسترش خواهد یافت.
3-علاوه بر مسائل درون سیستمی برخی شرکتها، خلاء واسطه گران تخصصی و بازارسازان ، روند معاملاتی سهام این گونه شرکتها را با رکود روبه رو کرده است . تشکیل بازار اوراق مشتقه مالی به منزله حرکتی در جهت رونق افزایی بازار محسوب می شود؛ چون مخاطرات در این معاملات از یکی از دو طرف معامله به طرف دیگر منتقل می شود؛ بنابراین سهامی که از بازار معاملاتی پررونق برخوردار نیستند، از طریق قراردادهای آپشن و فیوچر در دور تازه ای از معاملات قرار می گیرند.
4-با وجود ویژگی های مثبت اوراق مشتقه استفاده رسمی از این ابزارها در بازار سهام ایران با موانع و مشکلاتی روبه روست که تا رفع کامل این مسائل ، توسعه ابزارهای مشتقه عملی نخواهد شد.
5-موانع ابزارهای مشتقه در 2گروه موانع اقتصادی و غیر اقتصادی دسته بندی می شود. موانع اقتصادی شامل مواردی از قبیل فقدان بازار خارج از بورس و ریسک عدم انجام تعهد است . موانع غیراقتصادی در اشکال شرعی و حقوقی مطرح است که در این گروه از موانع می توان به مسائلی از قبیل دیدگاه عقود مستحدثه و بیع متقابل و همچنین ریسک اطلاعات نامتقارن به دلیل خلاء قانون منع معاملات متکی به اطلاعات درونی اشاره کرد، که هر یک از این موارد، بحث جداگانه ای می طلبد.