نـه بـه مهمـان‌کُشی

به گزارش جام‌جم، پاییز که از راه می‌رسد، آسمان ایران و بویژه شمال کشورمان هم به رنگ بال پرندگان مهاجر خسته از راه درمی‌آید؛ به رنگ بیش از دو میلیون جفت بال که بیش از یک میلیون و 500 هزار جفت آن در آسمان مازندران و تالاب‌های این استان باز و بسته می‌شوند. مهمانان اما از راه نرسیده، دامگاه‌ها و صیدگاه‌های کوچک و بزرگ ردیف به ردیف برپا شده و شکارچیان هم تفنگ‌هایشان را پر کرده‌اند. دامگاه‌ها اما هولناک‌ترند؛ آنها دسته‌های ده‌تایی و صدتایی و حتی هزارتایی مهمانان را با خدعه فرامی خوانند و با هم به مسلخ می‌برند. پرندگان البته با میل خود و به هوای دانه و برای دمی آسودن و شنیدن صدای همنوعانشان (صداهای ضبط شده پرندگان توسط صیادان)، بر زمین می‌نشینند، اما بی‌خبر از دامی‌ هستند که برایشان پهن شده و قرار است تا ساعاتی بعد با گردن‌هایی شکسته، بال‌هایی پیچانده و از پشت به‌هم گره خورده، آنها را راهی بازار بزرگ پرندگان فریدونکنار کند و از آنجا به بازارهای کوچک‌تر، رستوران‌های محلی و بین راهی و درنهایت به نقطه پایانی سفر برساند.

روش‌های صید غیرقانونی

این حکایت سرخ و غم‌انگیز پرندگانی است که هرساله برای زمستان‌گذرانی به ایران آمده و سال‌هاست به تلخ‌ترین شکل ممکن از آنها پذیرایی می‌شود. البته صید و شکار ممنوع نیست و همواره در فصل مهاجرت پرندگان مرسوم بوده، اما آنچه غیرقابل قبول و حتی غیرقانونی است روش‌های صید و شکاری است که بین جوامع محلی شهرستان‌هایی چون فریدونکنار مازندران مرسوم شده؛ روش‌هایی چون دوما، یا دام کرس که پرندگان را به صورت گروهی به دام می‌اندازد؛ هر شبانه روز ده‌ها هزار بال.

این مدل صید بی‌رحمانه که در حال حاضر به طور گسترده در فریدونکنار و ازباران و سرخرود مازندران، مورد استفاده قرار می‌گیرد و در سال‌های اخیر از آن به عنوان قتل عام پرندگان یاد می‌شود، به حدی رسیده که کشورمان را رکورد دار کشتار پرندگان مهاجر در جهان کرده است. براساس آمارهای رسمی سالانه 5/1 میلیون بال پرنده زمستان‌گذران با 150 گونه به مازندران سفر می‌کنند که گفته می‌شود افزون بر 300 هزار بال هر ساله زیر تیغ شکار غیرمجاز و مجاز می‌روند.

در سال‌های اخیر و همزمان با افزایش کشتار پرندگان البته حساسیت رسانه‌ها و فعالان محیط زیست به این کشتار هم بیشتر شده، اما هنوز خبری از ورود مسئولان و متولیان سازمان‌هایی چون حفاظت محیط زیست و ... به این حوزه نیست؛ شاید برای همین است که فعالان محیط زیست خود دست به کار شده و امسال کمپینی به‌راه انداخته‌اند تا شاید بتوانند در غیاب جدی نهادهای دولتی، مردم محلی و شکارچیان را از ادامه این راه پرخطر بازدارند. کمپین و پویش آنها البته یکروزه است و همین روز گذشته جان گرفته، آن‌هم با شعار «نه به کشتار پرندگان»، در شهرستان فریدونکنار مازندران.

پیام صلح و دوستی برای پرندگان

این پویش از سوی خانه سازمان‌های مردم نهاد مازندران و تشکل‌های زیست محیطی این استان برنامه‌ریزی شده و دیروز با حضور ده‌ها نفر از خبرنگاران رسانه‌ها، عکاسان و تصویربرداران در فریدونکنار کار خود را آغاز کرد. اعضای این پویش قرار است با مردم محلی در باره تبعات شکار بی‌رویه پرندگان مهاجر گفت‌وگو کرده و حلقه انسانی در یکی از تالاب‌های منطقه تشکیل دهند.

مدیرعامل خانه سازمان‌های مردم‌نهاد مازندران همزمان با آغاز پویش «نه به کشتار پرندگان» به ایرنا می‌گوید: برای نخستین بار تمام سازمان‌های مردم نهاد استان با زمینه‌های فعالیت متفاوت به یاری سمن‌های زیست‌محیطی آمده‌اند تا این کمپین را به صورت ادامه‌دار، پی‌بگیرند.

احسان قاسمی می‌افزاید: صلح و دوستی، احترام به پرندگان و ترویج این فرهنگ که مردم مازندران دوستدار پرندگان، حیوانات و طبیعت هستند، پیام این کمپین است و هدف ما نیز متقاعد کردن مردم محلی به برخورد با شکارچیان سودجویی است که وجهه استان‌مان را خراب کرده‌اند.

این فعال محیط‌زیست می‌گوید: ما می‌خواهیم در کنار حفاظت از پرندگان مهاجر، وجهه مخالف شکار و حمایت از پرندگان را که همواره برازنده مردم مازندران بود در سطح ملی و بین‌المللی احیا کنیم و به جایی برسیم که هیچ مهاجر مهمانی را در اینجا کشتار نکنند.

قاسمی، انجام پژوهش با هماهنگی یک گروه علمی در نقاط مختلف مازندران را از برنامه‌های این کمپین برشمرده و یادآور می‌شود که این گروه از طریق پرسشنامه علمی مسائل دخیل در معضل شکار بی‌رویه پرندگان را از مردم جویا خواهند شد. همچنین افراد حاضر در کمپین به گروه‌های پنج تا ده نفر تقسیم می‌شوند و در شهر فریدونکنار در مورد این موضوع با عموم مردم گفت‌وگو خواهند کرد که این اقدام در کنار بنرهای تهیه شده با عنوان و پیام کمپین با هدف حساس‌سازی مردم صورت می‌گیرد.

وی با اشاره به ایجاد کانال تلگرامی کمپین برای اطلاع‌رسانی بهتر تصریح می‌کند که برنامه‌های این پویش در روزهای آینده نیز تکرار می‌شود و برنامه بعدی کمپین نیز آموزش از طریق مهدهای کودک است زیرا یک بعد کشتار پرندگان ترویج خشونت و بهترین زمان آموزش منع خشونت از کودکی است.

مدیرعامل خانه سمن‌های مازندران تمرکز برنامه‌های پویش روی حساس‌سازی مردم و مدیران استانی و نمایندگان مجلس را هم برنامه یکساله این نهاد عنوان کرده و می‌گوید: اوایل مهرماه سال آینده جشن ملی استقبال از پرندگان مهاجر برای اولین بار در مازندران با حضور سمن‌های کشوری برگزار خواهد شد.

امسال شکارپرندگان مهاجر ممنوع است

مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در این میان از ورود بیش از یک میلیون قطعه پرنده مهاجر به تالاب‌های مازندران خبر داده و می‌گوید: این پرندگان بعد از طی مسافت 4000 تا 5000 کیلومتر به این استان می‌رسند و بیشتر تالاب‌های بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و همچنین 800 آب‌بندان استان را برای زمستان‌گذرانی خود انتخاب می‌کنند. حسینعلی ابراهیمی کارنامی با اشاره به این‌که امسال کلا شکار پرندگان مهاجر ممنوع اعلام شده، علت آن را جلوگیری از شیوع احتمالی ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان عنوان کرده و می‌افزاید: 1200 شکارچی و صیاد غیرمجاز امسال دستگیر شده و با توجه به ترویج پرنده‌نگری در تالاب‌های مازندران، می‌توان علاوه بر حفظ ذخایر طبیعی به توسعه اشتغالزایی نیز کمک کرد.

فاطمه مرادزاده