ترامپ و افزایش افراط‌گرایی در جهان

پس از پیروزی ترامپ، با توجه به شعار محوری وی مبنی بر تمرکز بر مسائل داخلی و حل مشکلات مردم اصیل آمریکا و پرهیز از مداخله در بحران‌های بین‌المللی و خارجی انتظار می‌رفت آمریکا در دوران جدید نوعی سیاست نگاه به داخل را پیگیری کند، اما انتصاب‌های جدید ترامپ بویژه در حوزه‌های نظامی و امنیتی نشان‌دهنده این است که مداخلات افراطی آمریکا در مناطق مختلف جهان بویژه در خاورمیانه ادامه خواهد یافت. نوع شعارها و جهتگیری‌های ترامپ در ایام تبلیغات انتخاباتی به گونه‌ای بود که عملکردش متفاوت از دوره جمهوریخواهانی نظیر جورج بوش جلوه می‌کرد ولی از انتصاباتی که انجام می‌دهد می‌توان ادامه همان سیاست‌های افراط‌گرایانه جمهوریخواهان در اوایل هزاره سوم را انتظار داشت.

انتصاب افرادی نظیر مایک پمپئو به عنوان رئیس سازمان سیا که مواضع تند افراطی درخصوص ایران و برجام و کل خاورمیانه دارد، مایک فلین به عنوان مشاور امنیت ملی که فردی افراطی و اظهارات تند علیه مسلمانان داشته و از مخالفان جدی برجام بوده و طبیعتا نقش کلیدی در تصمیم‌سازی برای ترامپ در خاورمیانه خواهد داشت، انتصاب جف سشنز به عنوان دادستان کل که رویکردی نژادپرستانه داشته و از مخالفان سرسخت مهاجران غیرقانونی در آمریکاست، جیمز متیس به عنوان وزیر دفاع که دیدگاه‌های تند و افراطی درخصوص ایران داشته و علت بازنشستگی پیش از موعد او در دوره اوباما به خاطر این مواضع افراطی و ضد ایرانی بوده است و همچنین انتخاب استیو بانن به عنوان استراتژیست ارشد و مشاور ترامپ که رویکردهای نژادپرستانه دارد همگی موید تشدید خشونت و درگیری در جهان خواهد بود. در واقع انتصاب افراد افراطی در سمت‌های مهم و تعیین‌کننده گویای شرایط سخت و افراطی و شروع جنگ‌ها و بحران‌های جدید در مناطق مختلف جهان پس از استقرار ترامپ در کاخ سفید خواهد بود.

همه این حوادث در حالی رخ می‌دهد که تروریست‌ها ازجمله داعش با استقبال از تحولات جدید در آمریکا اظهار کرده‌اند که افزایش افراط‌گرایی در آمریکا علیه سیاهپوستان و مسلمانان موجب جذب افراد بیشتر ناراضی به داعش می‌شود، چنانچه پس از حوادث 11 سپتامبر و شدت عمل مقامات آمریکایی در قلع و قمع و تنبیه مسلمانان و همچنین افزایش مداخلات خارجی آمریکا در افغانستان و عراق به جذب افراد ناراضی بیشتر به گروه‌های خشن و تروریستی منجر شد.

علاوه بر این نقطه مشترک مواضع افراد جدید معرفی شده از سوی ترامپ سیاست‌های تند و افراطی آنها در جهت مقابله با سیاست‌های ایران بویژه در قبال پرونده برجام است که می‌تواند به تشدید بحران در منطقه خاورمیانه منجر شود؛ چراکه هر نوع اقدام دولت جدید آمریکا در جهت لغو برجام یا نقض گسترده آن با تشدید تحریم‌ها از سوی دولت جدید با واکنش تند جمهوری اسلامی مواجه خواهد شد و طبیعتا ترتیبات امنیتی موجود در منطقه را بشدت آسیب‌پذیر خواهد کرد.

دکتر غلامرضا کریمی

استاد دانشگاه خوارزمی