چشم‌اندازی در مه

این کتاب بخشی از مجموعه کتاب‌هایی است که توسط نشر شورآفرین منتشر می‌شود و شامل گفت‌وگوهایی با بزرگان سینمای جهان است. رسیدن کتاب به چاپ دوم، می‌تواند نشانه‌ای از آشنا بودن کتابخوان‌های ایرانی با آنجلوپلوس باشد. متن کتاب ترجمه‌ای از کتاب منتشر شده سال 2001 توسط انتشارات دانشگاه می‌سی‌سی‌پی است. مولف کتاب دان فینارو، مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای فیلمساز با مجلات و نشریات مختلف را گردآوری کرده است. این گفت‌وگو‌ها کارنامه کاری فیلمساز و فیلم‌هایش از سال 1970 تا 2000 را در برمی‌گیرد.

آنجلوپلوس که سال 2015 به شکل تاسف‌باری سر صحنه فیلمبرداری آخرین فیلمش تصادف کرد و درگذشت، در کل 13 فیلم بلند سینمایی ساخت. از آنجا که کتاب فعالیت‌های او تا سال 2000 را پوشش می‌دهد، جای گفت‌وگو در باره دو فیلم بعدی‌اش در این مجموعه خالی است. بد نبود اگر مترجم کتاب به موضوع مرگ فیلمساز و فیلم‌های بعدی او هم اشاره‌ای می‌کرد و توضیح می‌داد که زمان انتشار کتاب اصلی چندین سال قبل از مرگ او بوده است. البته از آنجا که فیلمساز کلا هنرمندی کم‌کار بود، غیبت گفت‌وگوی فیلم‌های بعدی‌اش لطمه چندانی به کلیت اثر نمی‌زند و آن را تبدیل به کتابی ناقص نمی‌کند.

خواننده کتاب در کنار پیش‌گفتار، گاه شمار رویدادها و فیلم‌شناسی آنجلوپلوس، با 18 گفت‌وگوی متفاوت با فیلمساز روبه‌روست. از آنجا که این گفت‌وگو‌ها توسط افراد و مجلات مختلف صورت گرفته، پرسش‌ها و دیدگاه‌های پشت این پرسش‌ها متفاوت و متنوع است. این موضوع، جذابیت خواندن گفت‌وگو‌ها را چند برابر می‌کند. آخرین گفت‌وگوی کتاب (و همچنین یکی دیگر از گفت‌وگو‌ها) هم اختصاص به صحبت فیلمساز با مولف کتاب دان فینارو دارد.

گفت‌وگو با آنجلوپلوس کتابی خوش ترکیب و خواندنی است که حذف پانویس‌های غیرضروری، مطالعه‌اش را جذاب‌تر می‌کند. مطمئنا برای کسی که چنین کتابی را برای مطالعه در دست می‌گیرد، نیازی به توضیح واضحات درباره سینما وریته، نئوریالسم ایتالیایی، پلان سکانس، لنز واید و تراولینگ یا معرفی چهره‌های سرشناسی هم چون برادران لومیر، فلینی، ماسترویانی، یانچو، رزی، گاوراس و... ندارد. آرمان صالحی، ترجمه خوب و روانی از کتاب ارائه کرده و روانی ترجمه باعث می‌شود تا مطالعه آن دلنشین‌تر شود. به همین دلیل جای تعجب است که او در ترجمه صحبت آنجلو پلوس در باره هاروی کایتل در فیلم «نگاه خیره اولیس» در صفحه 145، نام مرکز معروف «اکتورز استودیو» را (که کایتل هم مثل بسیاری از بزرگان سینمای آمریکا در این محل دوره بازیگری دید) به غلط «بازیگری در استودیو» ترجمه می‌کند.

مهکامه دوردی