هفته‌ هنرنمایی ‌طراحان در ایران

در واقع نامگذاری روز جهانی گرافیک در تقویم جهانی فقط برای یک روز ثبت شده؛ آن هم بیست و هفتم آوریل مصادف با هفتم اردیبهشت، اما در ایران هر ساله انجمن صنفی طراحان گرافیک هفته‌ای را برای برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ گرافیک ترتیب می‌دهد که در همزمانی با این روز باشد. در واقع ایران نه‌تنها یک روز، بلکه یک هفته را به هنر گرافیک و هنرمندانش اختصاص می‌دهد. ثبت این روز در تقویم جهانی سال 1995 رخ داد و ایران از ده سال گذشته اقدام به برگزاری این هفته کرده است. امسال و در دهمین سال برگزاری، هفته گرافیک دقیقا از روز نامگذاری یعنی هفتم اردیبهشت کار خود را با حضور گسترده گرافیست‌ها در خانه هنرمندان آغاز کرد.

در هفته گرافیک که تا چهاردهم اردیبهشت ادامه دارد، از میان 2129 اثر رسیده از 27 استان، 245 اثر در قالب نمایشگاه «منفی 30» به نمایش درآمده که 187 اثر آن متعلق به بخش فرهنگی‌ و 58 اثر مربوط به بخش اجتماعی است. همچنین 60 اثر از «فونس هیکمن»، طراح برجسته‌ گرافیک آلمانی‌ بر دیوار‌ خانه هنرمندان ایران آویخته شده است.

به گفته مهدی مهدیان، دبیر هفته گرافیک ایران، امسال این هفته در قالب سه نمایشگاه برگزار شده که اصلی‌ترین آنها نمایشگاه «منها یا منفی 30» است و برای در نظر گرفتن بعد آموزشی، آثار استاد «عباس سارنج» و آثاری از هیکمن نیز به نمایش درآمده است.

زیر 30 ساله‌ها در گردهمایی گرافیست‌ها

اصلی‌ترین بخش هفته گرافیک ایران به گفته دبیر آن، نمایشگاه منفی 30 است؛ نمایشگاهی که متعلق به پوسترهای طراحی شده از سوی نسل نو طراحان گرافیک ایران است. مهدیان درباره انتخاب این عنوان و موضوع درنظرگرفته شده برای این بخش می‌گوید: این عنوان به طراحان ایرانی اشاره دارد که کمتر از 30 سال‌ دارند. ‌در همه جای دنیا نمایشگاه‌های اینچنینی با اختصاص به نسل جدید برگزار می‌شود. بر این اساس، هفته گرافیک امسال نیز به این قشر و آثارشان پرداخته است.

وی ادامه می‌دهد: طبق فراخوان اعلام شده، شرکت‌کنندگان می‌توانستند آثارشان را با موضوعاتی چون فرهنگی و اجتماعی خلق کنند که خوشبختانه شاهد حضور هنرمندان جوان از 27 استان کشورمان بودیم.

دبیر هفته گرافیک با اشاره به اهداف برگزارکنندگان این نمایشگاه بیان می‌کند: نمایشگاه درونمایه و موضوع خاصی نداشت، بلکه هدف این بود که طراحان و آثار شاخص را معرفی کنیم و فضایی به آنها اختصاص دهیم که بتوانند استعدادها و تجربیاتشان را به نمایش درآورند.

استادان در کنار شاگردان

در کنار آثار به نمایش درآمده از طراحان جوان، آثاری از یک استاد داخلی و یک استاد خارجی نیز به چشم می‌خورد که مهدیان در این باره می‌گوید: هدف ما ‌ این بوده که علاوه بر حضور گرافیست‌های جوان به بخش آموزش نیز نگاه جدی داشته باشیم. بر این اساس، آثاری از استاد سارنج را ـ که متعلق به دهه 50 و 60 است ـ به نمایش درآوردیم که جوانان شرکت‌کننده با نگاه و شیوه کار یک طراح پیشکسوت آشنا شوند. همچنین با توجه به رویکرد آموزشی، آثار هیکمن را ـ که یک طراح بین‌المللی است ـ نمایش داده‌ایم و قرار است یک کارگاه آموزشی و سخنرانی را نیز همراه با رونمایی کتاب ایشان داشته باشیم.

سهم گرافیست‌های خارجی از هفته گرافیک

سال گذشته هفته گرافیک ایران فقط به نمایش آثار هنرمندان خارجی اختصاص داشت که البته در میان نمایشگاه‌های برپا شده، آثاری از هنرمندان مطرح ایرانی نیز به چشم می‌خورد. اما سهم‌شان از هفته‌ای که با نام گرافیک ایران برگزار می‌شد، بسیار ناچیز بود. امسال برگزار کنندگان هفته گرافیک ایران بر خلاف سال گذشته عمل کرده و سهم عمده‌ای از این هفته را به نمایش آثار طراحان داخلی اختصاص داده‌اند؛ به‌طوری که مهدیان در این باره می‌گوید: بعد از برگزاری هفته گرافیک در سال گذشته بحث‌های مختلفی مبنی بر نمایش ندادن آثار طراحان ایرانی مطرح شد که البته ما تمام این موارد را چه در سال گذشته و چه سال‌های قبل لحاظ کردیم. سال گذشته طراحان ایرانی در کنار خارجی‌ها در اقلیت بودند، اما امسال‌ نمایشگاه خاص را به آنها اختصاص داده‌ایم، ولی از آنجا که روز جهانی گرافیک است باید نگاه بین‌المللی را نیز دنبال و ارتباط بین طراحان داخلی و خارجی را فراهم کنیم. به همین دلیل نمایشگاهی را نیز به آثار طراح مطرح آلمانی هیکمن اختصاص دادیم. در واقع سعی مان بر این بوده که هر دو نگاه داخلی و بین‌المللی را در این هفته دنبال کنیم.

احیای کمیته دانشجویی‌ طراحان‌گرافیک

از سال 2012 روز طراحی گرافیک در تقویم به روز طراحی ارتباطات تغییر نام پیدا کرد؛ تغییری که به گفته بسیاری از طراحان، مناسب بوده و برای جامعه طراحی اتفاقی خوشایند است. علی رشیدی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک می‌گوید: این تغییر از نظر من بسیار مناسب بود، چرا که این طراحان گرافیک هستند که کمک می‌کنند کتابی دیده و خوانده شود یا کالایی به‌فروش برسد.

به گفته او، انجمن صنفی طراحان گرافیک بیش از ده سال است عضو ایکوگرادا است و از همان زمان نیز همزمان با روز طراحی گرافیک، هفته طراحی گرافیک را برگزار می‌کنیم و آن را جشن می‌گیریم.

رئیس هیات مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک با توجه به حضور چشمگیر هنرمندان جوان شهرستانی از 27 استان کشور در این رویداد هنری می‌گوید، ‌تصمیم داریم به گرافیست‌های شهرستانی توجه ویژه‌ داشته باشیم و قصد داریم بزودی کمیته دانشجویی انجمن طراحان گرافیک را احیا کنیم تا جوانان وارد عرصه شوند، چون معتقدیم آنها نیروهای آینده‌ انجمن هستند.

حضوری پررنگ برای گرافیست‌ها

هفته گرافیک ایران روز آغازین خود را با حضور چهره‌هایی چون علی مرادخانی‌ معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجید ملانوروزی مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی، مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان ایران و هنرمندانی چون بهرام کلهرنیا، فیض آقاکیان، ‌ نورالدین زرین‌کلک، ابراهیم حقیقی، عباس سارنج‌ و قباد شیوا آغاز کرد؛ آغازی پرشور که هفته‌ای گرم را برای جامعه گرافیک و طراحی کشور نوید می‌دهد.

سحر طاعتی ‌/‌ جام‌جم