ایام حضور زائران که از راه میرسد، بحران آمد و شد در اطراف حرم مطهر رضوی هم بیشتر میشود، به گونهای که قفلی باز نشدنی تمام خیابانهای اطراف حرم را مسدود و تردد در این مسیر را سخت و زمانبر میکند. این مشکل از پنج سال پیش مسئولان مشهدی را بر آن داشت تا با اجرای طرح ترافیک و اعمال محدودیت در تردد در خیابانهای منتهی به حرم مطهر درصدد رفع این مشکل برآیند.
اجرای طرح گرچه توانست تاحدی از ترافیک سنگین این محدوده بکاهد، اما به دلیل نواقصی که در اجرای آن وجود داشت، موجب ناراحتی و نارضایتی شهروندان و زائران شد.
امسال نیز این طرح در حالی اجرا میشود که به گفته مسئولان، محدوده طرح گسترش یافته و وسعت آن به 17کیلومترمربع رسیده است. در این طرح تردد خودروها بجز ایام تعطیل و جمعه در محدوده مشخص شده فقط براساس یکسان بودن رقم سمت آخر پلاکشان با روزهای زوج و فرد، امکانپذیر است و در غیراین صورت تردد در این محدوده ازساعت 7 صبح تا 22 ممنوع است.
چارهای جز اجرای این طرح نداریم
معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار مشهد با بیان این که به دلیل افزایش بیش از حد خودرو در مشهد که در ایام حضور زائران چند برابر میشود و گنجایش محدود خیابانهای مشهد، چارهای جز برقراری محدودیت ترافیکی در خیابانهای شهر نیست، به جامجم میگوید: تاکنون طرحهای ترافیکی زیادی برای ایام خاص در مشهد تهیه و اجرا شده که شامل زوج و فرد کردن تردد خودروها و محدودیت تردد در شعاع مشخصی از شهر بوده است، اما این طرح، تفاوتهای اساسی با طرحهای قبلی دارد، به طوری که از این پس در تمام اعیاد و مناسبتهای خاص، تابستان و عید نوروز اجرا خواهد شد و برای اجرا به تصویب مجدد نیازی ندارد.
هوشنگ خندان میافزاید: کنترل محدوده ترافیکی بهوسیله دوربینهای طرح ترافیک و ثبت تخلفات ورود به محدوده ترافیک، از دیگر تفاوتهای اجرای این طرح در این دوره نسبت به دورههای گذشته است.
شهردار مشهد نیز با بیان این که چارهای جز اجرای این طرح نیست، به جامجم میگوید: خیابانهای مشهد گنجایش حداکثر 350 هزار خودرو را دارد، در حالی که اکنون در مشهد نزدیک به یک میلیون خودرو وجود دارد. در ایام پیک حضور زائران نیز مشکل دو چندان میشود و با وجود فراوانی خودروها در این ایام، تمام راههای منتهی به حرم مطهر قفل میشود.
سیدمحمد پژمان با بیان این که در این طرح هیچ استثنایی وجود ندارد و تمام شهروندان و زائران موظف به اجرای آن هستند، میافزاید: قطعا با آغاز طرح، اعتراضات نیز شروع خواهد شد، اما این طرح با کارشناسی کامل تهیه و تدوین شده و قرار است به عنوان طرحی ثابت و همیشگی در مشهد به اجرا در بیاید.
اهالی و کسبه محدوده طرح امتیاز ویژه میخواهند
طرح زوج و فرد خودروها در مرکز شهر مشهد و اطراف حرم مطهر در حالی بزودی اجرایی میشود که زائران و برخی شهروندان اعم از ساکنان و کسبه ساکن در محدوده طرح با اجرای آن بدون اختصاص یافتن سهمیه تردد برای این گروه، مخالف هستند.
یکی از ساکنان خیابان «اندرزگوی 2» دراینباره به جامجم میگوید: هیچ امکاناتی برای تردد خودروهای اهالی ساکن در محل طرح در نظر گرفته نشده که این جفا در حق اهالی محل است.
کریم نیاوند نیز که مدیر یکی از واحدهای اقامتی مشهد است، اظهار میکند: با توجه به کاهش ماندگاری زائران در مشهد، این اقدام ماندگاری آنها را بیش از پیش کاهش خواهد داد، زیرا زائران نیز در صورت اجرا شدن این طرح بسیار متضرر خواهند شد، ضمن این که بیشتر هتلها و مراکز اقامتی مشهد در محدوده طرح جدید ترافیک است و با این اقدام ضرر و زیان زیادی متوجه این اصناف خواهد شد.
تقریبا تمام کسبهای که مغازه آنها در محدوده طرح و بویژه خیابانهای منتهی به حرم مطهر واقع شده است نیز بیش از آن که نگران محدویت ایجاد شده برای خودروی شخصیشان باشند، نگران از رونق افتادن کاسبی خود هستند.
مازیار کرمزاده یکی از این افراد است که در خیابان اندرزگو مغازه زعفرانفروشی دارد. وی با بیان این که بیشتر فروشندگان زعفران و دیگر سوغات مشهد در محدوده چند خیابان منتهی به حرم کاسبی میکنند و تقریبا بیشتر زائران با خودروی شخصی خود از این محدوده عبور میکنند، میگوید: وقتی محدودیت تردد ایجاد شود، مراکز اقامتی دچار مشکل شده و به همان نسبت کار ما نیز دچار اخلال میشود، چون زائران کمتر در مرکز شهر اقامت خواهند کرد.
کرمزاده تاکید میکند: بهتر بود سهمیه کسبه و ساکنان نزدیک حرم اعمال میشد تا اقتصاد این خیابانها نیز دچار مشکل نشود.
زائران سرگردان
یک زائر شیرازی نیز که سال گذشته با خودروی شخصی به مشهد مقدس آمده، با بیان این که به دلیل وجود طرح ترافیک برای زیارت حرم مطهر با مشکل روبهرو بوده است، میگوید: لحظه ورود برای رفتن به هتلی که رزرو کرده بودم مشکلات فراوانی گریبانگیرم شد، زیرا مأموران راهنمایی و رانندگی اجازه ورود به حریم حرم مطهر را نمیدادند و التماس من نیز فایدهای نداشت.
علی محمدی با بیان این که ساعتها برای رسیدن به مشهد رانندگی کردم و با وجود پدر و مادر سالخورده و نوزادی که به همراه داشتم، این وضع برایم تحملناپذیر بود، میافزاید: در تمام مدت سفر در خیابانها سرگردان شدم و نمیدانستم باید به چه کسی مراجعه کنم تا مشکل مرا حل کند.
وی تاکید میکند: اگر امسال و سالهای آینده هم وضع بههمین صورت باشد، دیگر به مشهد نخواهم آمد، چون مدیران شهر مشهد تصمیمهایشان در جهت رفاه زائران نیست و به پیامدهای این تصمیمها توجهی ندارند.
یکی دیگر از زائران رضوی نیز با بیان این که طرح ترافیک برای مردم محدودیت ایجاد میکند، یادآور میشود: مشتاقان زیارت بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) برای این که بتوانند از سفرشان بیشترین بهره معنوی را ببرند، باید مسیر دسترسی آسانی به حرم مطهر داشته باشند، اما متأسفانه هر ساله این دسترسیها محدودتر میشود که شایسته مدیران این کلانشهر مذهبی نیست.
اجرای طرح، مهمتر از رضایت شهروندان و زائران!
در همین حال رئیس سازمان حمل و نقل و ترافیک مشهد، درباره نارضایتی زائران و کسبه و سکنه محدوده طرح به جامجم میگوید: ناراحتی و نارضایتی تعدادی از زائران و مجاوران از اجرای این طرح مهمتر است یا اجرا نشدن طرح که به ایجاد ترافیک و قفل شدن هسته مرکزی شهر منجر خواهد شد و برای ساعتهای طولانی خودروها را در ترافیک خیابانهای منتهی به حرم کلافه و سرگردان میکند!
مهدی امامی میبدی میافزاید: مرکز شهر مشهد و خیابانهای اطراف حرم، در نهایت گنجایش 70 تا 80 هزار خودرو را دارد، در حالی که روزانه فقط 80 هزار خودروی زائران در این محدوده در حال تردد است.
وی تصریح میکند: براساس طرح زوج و فرد در روزهای مقرر، خودروها براساس پلاک دستهبندی میشود و هیچ خودرویی خارج از قاعده نباید وارد طرح شود، اما خروج از طرح آزاد است.
امامی میبدی نگرانی از کاهش ماندگاری زائران در مشهد را با اجرای این طرح نیز بیمورد میداند و میگوید: طبق نظرسنجیهایی که سال گذشته از جانب سازمان میراث فرهنگی و شهرداری مشهد صورت گرفته، آمار افرادی که از اجرای این طرح رضایت داشتند بمراتب بیشتر از افراد ناراضی بوده است.
به هر حال باید و نبایدهای زیادی برای اجرای طرح ترافیک جدید در مشهد وجود دارد و در حالی که بیشتر کسبه و شهروندان ساکن در محدوده طرح ناراضی هستند، مسئولان به اجرای موفقیتآمیز و تأثیرگذار آن امید بستهاند، اما این که این طرح تا چه اندازه موفقیتآمیز خواهد بود به کمی زمان نیاز دارد.
مهدی عسکری / جامجم مشهد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
فرزاد آشوبی در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد