مهریه من ؛ 500 هزار شاخه گل ارکیده

 بالاخره این اتفاق می افتد همانطور که تا به حال  برای مردان جوان زیادی که خود را آماده کشیدن خط پایان به زندگی مشترکشان کرده بودند( این اتفاق) افتاده است . بنزین امروز کالای مهمی شده به ویژه بعد از سهمیه بندی شدن آن اما وقتی دختری مهریه اش را 10 هزار لیتر بنزین قرار می دهد حتما یک جای کار می لنگد.

اما مونا این کاررا کرد و مرد دلباخته او هم پذیرفت . آنها وقتی در دفترخانه شماره ...  تهران عقدشان را ثبت کردند دهان فامیل به خاطر عجیب بودن بیش از حد مهریه باز ماند ؛ 10 هزار لیتر بنزین که عندالمطالبه است .

عسل و شاهرخ هم همین کار را کردند اما مثل مونا و شوهرش تازه کار نبودند وبعد از 15 سال زناشویی قصد طلاق داشتند . البته شاهرخ طلاق کم دردسری داشت چون مهریه همسرش یک جفت قو بود .

از این ژست های حیوان دوستی باز هم پیدا می شود چون دختر جوانی که چند سال پیش نیمه گمشده خود را در کنار سواحل دریای خزر پیدا کرده بود مهریه اش را 5 هزار مرجان دریایی تعیین کرد . چند سال قبل  هم در شعبه ... دادگاه خانواده تهران مهریه ای عجیب به اجرا گذاشته شد : 10 راس آهوی وحشی . زلیخا دختر بوشهری وقتی به مرد مورد علاقه اش بله می گفت این آهوهای وحشی را به عنوان مهریه اش تعیین کرد تا ثابت کند چه روح لطیف و مهربانی دارد ولی وقتی چند سال بعد از ازدواج این حس به او دست داد که دیگر شوهرش او را دوست ندارد 10 آهوی وحشی اش را طلب کرد .

اما شاید حکایت امیر که هنگام امضای سند ازدواج فکر می کرد برنده است و مهریه کم قیمت  همسرش را هر آن که او بخواهد می پردازد شنیدنی ترباشد . زهره اهل یکی از روستاهای کویری است و چون پدرش کشاورزی است که ارزش آب را خوب می داند 24 ساعت استفاده از آب قنات روستا را مهریه دخترش اعلام کرد . تا اینجای کار مشکلی نیست اما حالا که این زن و مرد می خواهند از هم جدا شوند قنات روستا خشکیده است .

مرد جوانی نیز که سه سال قبل با قبول مهریه ای به ظاهر معقول پای سفره عقد نشست حالا قهرمان یکی از جنجالی ترین پرونده های طلاق شده است . همسر او ابتدا 1000 سکه طلا برای مهریه اش می خواست اما وقتی خانواده فرامرز زیر بار چنین مبلغی نرفتند منصوره دست به ابتکار زد و به خانواده داماد تخفیف داد ؛ 300 سکه طلا ، یک سفر خارجی به علاوه 500 هزار شاخه گل ارکیده. رقم جدید منصفانه تر از هزار سکه طلا به نظر می رسید اما وقتی فرامرز و منصوره برای رهایی از دست هم در دادگاه خانواده می جنگیدند تازه مشخص شد که فقط قیمت گل های ارکیده ، هفت و نیم میلیارد تومان است .

خرداد ماه امسال هم یکی از عجیب ترین مهریه ها در دادگاه خانواده شهید محلاتی تهران  به اجرا گذاشته شد تا مردی 27 ساله که حالا معتاد به شیشه هم شده است تاوان پذیرش چنین مهریه ای را بدهد . همسر این مرد می گوید چون شوهرش معتاد به شیشه است می خواهد از او جدا شود اما به شرطی که او هر چه سریعتر 1000 تن پوست پیاز که مهریه اوست را بپردازد . جالب است چون مرد حاضر است اعتیادش را ترک کند و همانطوری بشود که همسرش می خواهد چون جمع کردن هزار تن پوست پیاز او را  واقعا مستاصل کرده است .

اما عجیب تر ازمهریه پوست پیازی ، مهریه ای است که دختر مورد علاقه خواستگار سمج تعیین کرد. پدر و مادر این دختر با ازدواج او و نادر مخالف بودند اما وقتی سماجت های او را دیدند فهرست  گران قیمتی از خواسته هایشان را مقابل داماد قرار دادند : 1000 سکه طلا ، 10 میلیون تومان پول نقد و یک دست و پای داماد برای دختری که قرار نیست جهیزیه داشته باشد .

زندگی عاشقانه یا ژست روشنفکری ؟

بیشتر به یک ژست می ماند، مثل احساس متفاوت بودن ،مثل تلاش برای اثبات اینکه ما با همه فرق داریم . وقتی کسی مهریه اش را بنزین ، گل ، پرنده ، رونویسی از دیوان بابا طاهر ، خرید یک دوره کامل از کتاب های دکتر شریعتی یا حفظ چند هزار بیت شعر قرار می دهد حتما چنین نیتی دارد .

اما اینکه از داماد خواسته شود به جای قبول مهریه هایی از جنس پول و زمین و سکه مثلا 450 غزل از حافظ یا 8 جز از قران را حفظ کند بیشتر از آنکه شنونده را به یاد ساده زیستی و فرهنگ دوستی فرد بیاندازد تلاش برای متفاوت بودن را القا می کند چون اگر غیر از این بود کار این مردان و زنان جوان پس از گذشت مدتی به دادگاه خانواده نمی کشید .

عشق های لرزان

آنهایی که تجربه زندگی مشترک دارند خوب می دانند که نه پول خوشبختی می آورد و نه مهریه زیاد می تواند مرد را پایبند زندگی کند . آنها این را هم خوب فهمیده اند که بی پولی و مهریه کم هم نمی تواند معیاری برای سعادتمند شدن باشد . در زندگی ،خوب بودن و انعطاف داشتن حرف اول و آخر را می زند و زوج هایی که بتوانند اینگونه رفتار کنند حتما از زندگی شیرین خود لذت می برند .

در واقع دختر و پسری که به بلوغ فکری رسیده باشند خودشان راه درست زندگی کردن را یاد می گیرند و بدون کمترین چالش ، خوشبخت بودن را تمرین می کنند اما وقتی انگیزه طلاق یک زوج جوان فراموشی مرد برای خرید چند کیلو خیار می شود و سبب طلاق زوج دیگری دیده شدن مارمولک در آشپزخانه می شود باید مطمین بود که سنگین ترین مهریه ها و تعهد ها هم نمی تواند مانع از هم پاشیدگی خانواده شود .

در برخی دفترخانه ها چه می گذرد ؟

ولی با این حال خیلی ها هنوز به مهریه چه زیاد و چه کم اعتقاد دارند . البته شاید در شرایطی که به بلوغ فکری کمتر جوانی می شود امید داشت و کمتر می شود  به حمایت های قانونی از زن دل بست مهریه هنوز ابزار خوبی برای جبران بخشی از چیزهای از دست رفته باشد  ولی آنهایی که تجربه تلخ شکست را لمس کرده اند تایید می کنند که با هیچ مهریه کلانی نمی شود شکست در ازدواج را جبران کرد.

این جملات را خیلی ها شنیده اند  ولی افراد کمی به آن اعتقاد دارند . البته زن طبق قانون اختیار دارد تا هرآنچه از مال دنیا را به شرط آنکه با همسرش توافق کند به عنوان مهریه تعیین کند اما سوال اینجاست وقتی قانون ، به تملک در آوردن دست و پا ، دندان ، قلب یا هر گوشه از وجود مرد که قابل داد و ستد نیست را غیر مجاز و غیر قابل اجرا می داند پس در برخی دفترخانه ها چه اتفاقی می افتد که زنی با نشان دادن سند ازدواجش درخواست کشیدن 32 دندان شوهر یعنی مطالبه مهرش را می کند ؟

دبیر کانون سردفتران ازدواج و طلاق وقتی با خبرنگار ما در این باره صحبت می کند یک تعبیر از این ماجرا دارد :" تخلف در برخی دفترخانه ها " . کاظم کمالی یزدی می گوید : مهریه باید مالیت داشته باشد یعنی قابل دریافت و استفاده باشد برای همین مهریه هایی که جنبه افسانه ای دارند نباید در سند ازدواج درج شوند . در واقع اگر هنگام عقد دائم چنین مهریه ای تعیین شود اگر چه عقد صحیح است ولی مهریه اثری ندارد .

او توضیح می دهد : بهتر است زوج های جوان بدانند که تعیین مهریه های عجیب و غریب هم خلاف شرع و هم خلاف قانون است و اگر کسی بتواند مدرکی ارائه دهد که در فلان دفترخانه چنین مهریه ای ثبت شده این مساله از طریق اداره کل امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قابل تعقیب است و دادگاه انتظامی سردفتران نیز با توجه به میزان خسارت وارد شده ، تعیین خسارت خواهد کرد .

البته دبیر کانون سردفتران ازدواج و طلاق در حالی نسبت به بروز چنین تخلفاتی  در مقام انکار  بر می آید که مرور اخبار مربوط به دادگاه های خانواده ثابت می کند در نبود نظارت های دقیق و فقدان قوانینی قدرتمند هنوز این پول است که به برخی متخلفان جسارت انجام هر کاری را می دهد .  

ای کاش قانون به بیراهه نرود

وقتی بعضی کارشناسان می گویند معقول و منطقی کردن مهریه ها  فقط کار کارشناسی و تلاش برای فرهنگ سازی می خواهد حرف درستی است . الان مدت هاست مجلس شورای اسلامی در تلاش است تا مگر با وضع قوانینی به وضعیت مهریه ها سر و سامانی بدهد و کاری کند تا شاید از شمار زندانیان مهریه و خانواده هایی که به همین علت از هم می پاشند کاسته شود اما آنچه که از این تلاش ها بیرون آمده تا کنون هیچ بوده است .

پیش از آنکه ماده 25 از لایحه حمایت از خانواده حذف شود قرار بر این بود تا برای مهریه مالیات تعیین شود و هنگام عقد قرار داد ، زن مالیات تعیین شده را بپردازد . به باور موافقان این مالیات سبب می شد تا زنان برای اینکه مالیات کمتری بدهند مهریه کمتری هم برای خود تعیین کنند . اما این مساله رای نیاورد چون مخالفان معترض بودند که چرا برای مهریه ای که گرفتنش نه به دار است و نه به بار باید مالیات پرداخت کرد .

بعد از اینکه از این طرح ثمری به دست نیامد عده ای کوشیدند تا مهریه زنان را با تشخیص قوه قضاییه به دو دسته متعارف و غیر متعارف تقسیم کنند به طوری که اگر مردها توان پرداخت مهریه های غیر متعارف را نداشتند به زندان نیافتند . اما این طرح هم تا به حال به نتیجه ای نرسیده تا یکبار دیگر ثابت شود تعیین تکلیف کردن برای مهریه زنان بیشتر از آنکه به برخوردهای قهری نیاز داشته باشد نیازمند کار فرهنگی است .

در مورد مهریه های عجیب هم همین طور است چون بی شک کسی را که رویایی فکر می کند نمی توان به دنیای واقعیت آورد و کسی را نیز که به خاطر پول دست به هر کاری می زند نمی توان از کارش منصرف کرد . به همین جهت است که به نظر می رسد قانون به جای اینکه به بیراهه برود باید راهی برای اعمال نظارت  و بستن راه های دررویی که متخلفان خوب می شناسند پیدا کند . 

مریم خباز / جام جم