تعطیلی نیمی از ظرفیت تولید تجهیزات نفتی ایران

تولید داخل را نمی‌بینند

رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به افزایش واردات تجهیزات صنعت نفت در یک دهه گذشته اشاره کرد و به خبرنگار ما گفت: از سال 88 واردات تجهیزات صنعت نفت افزایش چشمگیری را تجربه کرد که این موضوع برای اقتصاد ما اصلا خوب نیست. این کارشناس انرژی با بیان این که آمارهای تجارت خارجی در حوزه تجهیزات صنعت نفت نشان می‌دهد توجهی به این بخش نمی‌شود تصریح کرد: با این که در طول سال‌های گذشته تولیدکنندگان تجهیزات صنعت نفت در حوزه‌های پالایشگاهی و پتروشیمی پیشرفت زیادی کردند و می‌توانند بخش عمده‌ای از نیاز این صنعت را رفع کنند، اما متاسفانه واردات به تولید داخل ترجیح داده می‌شود.

وی افزود: در دو دهه گذشته توان ایران در ساخت تجهیزات صنعت نفت، گاز و پالایشگاه افزایش مثبتی داشته و مطابق استانداردهای جهانی تولید می‌شود.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران اضافه کرد: میزان واردات تجهیزات صنعت نفت به دو بخش نگهداشت و بهره‌برداری و بخش توسعه‌ای تقسیم می‌شود و تعداد شرکت‌های حاذق در این زمینه از مرز 2000 عبور کرده است. 1440 شرکت نیز در سامانه جامع وزارت نفت ثبت شده‌اند و گواهینامه و مشخصات تولید آنها با ذکر دقیق تخصص اعلام شده است.

پدیدار با تاکید بر این که توان داخلی در تجهیزات صنعت نفت برای تأمین 70 درصد نیاز پروژه‌ها کفایت می‌کند تصریح کرد: تنها 50 درصد ظرفیت تجهیزات صنعت نفت استفاده می‌شود و 50 درصد مسکوت مانده است. این در حالی است که با حمایت از تولیدات داخلی می‌توانیم واردات محصولات این حوزه را به حداقل برسانیم. از سوی دیگر باید توجه داشت که در زمان قرارداد با شرکت‌های خارجی آنها تولیدات خودشان را تبلیغ می‌کنند و مسئولان داخلی هم رضایت می‌دهند.

وی به قرارداد شرکت نفتی توتال با ایران برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: در زمان انعقاد قرارداد سرمایه‌گذار خارجی می‌گوید از سهم تجهیزات مورد نیاز بین 60 تا 80 درصد کالاهای مورد نیاز را از کشور خود بیاورد اما در قرارداد توتال شاهد بودیم قرارداد به گونه‌ای تنظیم شده که 51 درصد تجهیزات مورد نیاز از داخل کشور تأمین شود اما هنوز این قرارداد به مرحله اجرا نرسیده و همچنان اعلام می‌شود در حال بررسی شرکت‌ها برای اجرای پروژه‌ها هستند.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به تحقق شعار سال 97(حمایت از کالای ایرانی) تصریح کرد: کالاهایی که در حوزه صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشی تولید می‌شود مطابق استانداردهای جهانی است، در غیر این صورت دستگاه‌ها و کالای تولید شده قابل استفاده نخواهد بود. تولیدکنندگان تجهیزات صنعت نفت، استاندارد کالای خود را از مصرف‌کننده نهایی، انجمن مدیریت کیفیت و موسسه استاندارد دریافت می‌کنند و اگر کالای ساخته‌شده مطابق استاندارد جهانی نباشد مصرف‌کننده نهایی آن را خریداری نمی‌کند.

وی افزود: به همین دلیل باید تاکید کرد ما مجبور هستیم استانداردهای جهانی را قبول کنیم، درنتیجه کیفیت کالای ایرانی با نمونه‌های خارجی هیچ تفاوتی ندارد. این در حالی است که برخی مسئولان می‌گویند کیفیت کالاهای ایرانی در حوزه صنعت نفت در سطح بین‌الملل نیست و اصلاً این موضوع قابل قبول و واقعی نیست.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران با اشاره به این‌که همه کالای‌های تولید شده در حوزه صنعت نفت مطابق برگه مشخصاتی است که از سوی مصرف‌کننده نهایی صادر می‌شود، گفت: با وجود کیفیت بالای محصولات ایرانی برخی مسئولان به مصرف‌کنندگان نهایی تجهیزات صنعت نفت اعلام می‌کنند به دنبال دردسر نباشید و برای آسودگی خود کالای خارجی خریداری کنید. این تفکر برای اقتصاد جامعه بسیار مضر است و به دلیل این که ارزش افزوده بالای اقتصادی در این زمینه وجود دارد، خساراتی را به کشور وارد و سودهای کلانی را نصیب کشورهای صادرکننده قطعات می‌کند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: همه تجهیزات صنعت نفت مشابه نمونه‌های خارجی است در غیر این صورت قطعات در دستگاه‌ها عملکرد نخواهد داشت درنتیجه مطابق استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شود اما متاسفانه به آن اهمیتی داده نمی‌شود. برای واردات کالاها از خارج همیشه پای منافع شخصی افراد در میان است و برخی مسئولان رغبت بیشتری برای واردات نشان می‌دهند تا استفاده از تولیدات داخلی.

خارجی‌ها را بیشتر تحویل می‌گیریم

رضا خیامیان، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) با گلایه از رفتار مسئولان با محصولات خارجی به خبرنگار ما گفت: ابراز انتقاد و گلایه دردی را دوا نمی‌کند و هر بار که صحبت از حمایت کالای تولید داخل می‌شود، شعارهای خوبی به گوش می‌رسد اما دوباره در مرحله اجرا شاهد کوتاهی هستیم.

وی با بیان این‌که متاسفانه کالاهای خارجی برای ما محترم است، افزود: این نوع رفتار در بین دستگاه‌های دولتی هم مشاهده می‌شود به طوری که امسال که نام حمایت از کالای ایرانی است از محل صندوق توسعه ملی به افرادی تسهیلات داده می‌شود که قصد خرید کالای خارجی را دارند.

رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت با تاکید بر این‌که در صنایع پایین‌دستی نفت خودکفا هستیم،تصریح کرد: با وجود این‌که ایران توانایی تولید مورد نیاز را در صنایع پایین‌دستی نفت، گاز و پتروشیمی دارد و تا حدی می‌تواند در بخش بالادستی نقش ایفا کند وارد پروژه‌های دولتی نمی‌شود و مسئولان هم بیشتر ترجیح می‌دهند از کالای خارجی بهره ببرند تا ایرانی. در برخی پروژه‌ها مدیران آن بخش تصمیم می‌گیرند از کالای خارجی استفاده کنند و اگر دارای ایراد شود بسرعت جایگزین آن را سفارش می‌دهند بدون این که به شرکت سازنده گلایه کنند اما اصلاً از کالای ایرانی استفاده نمی‌کنند تا در صورت بروز اشکال ببینند چه خدماتی به آنها داده می‌شود.

به گفته خیامیان، تولیدکنندگان به معیار کیفیت، تحویل بر اساس مدت تعیین‌شده و همچنین قیمت رقابتی برای ورود به بازارهای جهانی اهمیت می‌دهند اما نکته تأسف‌بار این که شرکت‌های داخلی به محصولات کشور خودشان عِرق ندارند و بیشتر سعی می‌کنند از کالاهای خارجی استفاده کنند. این افراد همان‌هایی هستند که خانه‌هایشان پر از کالاهای خارجی است تا فخرفروشی کنند.

وی با اشاره به سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی گفت: در این سیاست‌ها تاکید شده بخش خصوصی باید به کار گرفته شود و قانون بهبود فضای کسب‌وکار به مرحله اجرا برسد اما فقط یک‌پنجم آن عملیاتی شد.

این مقام صنفی با بیان این‌که سرمایه ایرانی‌های خارج از کشور باید به ایران منتقل شود، تصریح کرد: در برخی از نمایشگاه‌هایی که در خارج از کشور شرکت می‌کنیم بسیاری از ایرانیان صاحب سرمایه تمایل دارند سرمایه‌های خود را در ایران منتقل کنند اما متاسفانه آن قدر قوانین برای این افراد سخت گرفته می‌شود که نمی‌توانیم حتی با آنها صحبت کنیم.

خیامیان درباره استفاده از تجهیزات ایرانی در پارس جنوبی عنوان کرد: با توجه به این‌که طراحی اولیه فازهای پارس جنوبی از سوی شرکت‌های خارجی صورت گرفته و تمامش خارجی است، کارفرمایان جرات و باور استفاده از کالای ایرانی را ندارند و حتی شرایط به نحوی است که چنانچه در استفاده از کالای ایرانی به مشکل بربخورند با آنان برخورد می‌شود اما در مورد کالای خارجی این اتفاق نمی‌افتد. این در حالی است که تعدادی از واحدهای ما با 30 درصد ظرفیت کار می‌کنند و تعدادی نیز تعطیل شده‌اند به همین دلیل از وزیر صنعت، معدن و تجارت خواستیم کارگروهی برای حل این موضوع تشکیل شود که البته با اقدامات فراقانونی باید این مسائل حل شود.

در تولید داخل توانمندیم

جلیل سبحانی، مدیرعامل شرکت مهندسی و تأمین قطعات و مواد شیمیایی صنایع پتروشیمی (اسپک) با اظهار مشکلات بخش خصوصی به جام‌جم تصریح کرد: هم‌اکنون فقط 30 درصد تولیدات داخلی در شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی استفاده می‌شود و انتظار ما این است که در سال حمایت از کالای ایرانی این میزان به بالای 50 تا 60 درصد برسد.

وی افزود: اکنون در تولید کاتالیست‌های بنزین یورو 4 و یورو 5 در داخل کشور خودکفا هستیم اما متأسفانه برای تولید این کاتالیست‌ها در داخل با مشکل عدم‌اطمینان مواجهیم.

وی با اشاره به این‌که سال 87 اوج فعالیت‌های این شرکت بود، گفت: در آن سال هنوز وارد تحریم‌های ظالمانه نشده بودیم که آمریکا یکباره تصمیم گرفت کاتالیست‌های حیاتی تولید بنزین را به ایران نفروشد و ما چون بشدت به این کاتالیست‌ها نیاز داشتیم، معاون وقت وزیر نفت که آن موقع آقای بیات در شرکت ملی پتروشیمی بود، تماس گرفت و اعلام کرد باید هرطور شده این کاتالیست‌ها تولید شود و ما با کمک برخی از مجتمع‌های پتروشیمی توانستیم ضمن وارد کردن آن کاتالیست‌هایی که ورودشان ممنوع شده بود، اقدام به تولید کاتالیست‌های مربوط به تولید بنزین یورو 4 و یورو 5 کنیم که خوشبختانه هم‌اکنون بیش از 90 درصد کاتالیست‌های مربوط به تولید بنزین یورو 4 و یورو 5 داخلی هستند.

سبحانی ادامه داد: در حال حاضر پالایشگاه‌های اصفهان، تهران، پتروشیمی نوری و پتروشیمی بوعلی و بندر امام و همچنین پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس از کاتالیست‌های تولید داخل برای تولید بنزین استفاده می‌کنند.

مدیرعامل شرکت اسپک با اشاره به این که خوشبختانه در حال حاضر ایران در تولید کاتالیست خودکفاست، گفت: ما باید به سمت صادرات کاتالیست گام برداریم و هم‌اکنون توانسته‌ایم لایسنس‌های خود را در تولید کاتالیست داشته باشیم.

مدیرعامل شرکت اسپک ادامه داد: در پارس جنوبی وقتی طراحی فازها انجام شد، تمام تجهیزات آن خارجی بود و هم‌اکنون کمتر مدیرانی حاضر می‌شوند تا از تجهیزات داخلی در این فازها استفاده کنند. سبحانی خاطرنشان کرد: ما به‌دنبال این هستیم برای تجهیزات خارجی شناسنامه‌های داخلی ایجاد کنیم تا مشخصات کالاها معلوم شود و شرکت‌های ایرانی بتوانند مشابه این کالاها را تولید کرده و براحتی مورداستفاده قرار دهند.