بعد از درگذشت‌های پی در پی نیمه اول سال گذشته که کام دوستداران هنر دوبله را به شدت تلخ کرد و استادان و پیشکسوتانی همچون بهرام زند، حسین عرفانی، محمد عبادی و مهدی آرین‌نژاد را از این هنر ارزشمند گرفت، یک‌سالی بود خبر ناخوشایندی از هجرت اصحاب دوبله منتشر نشده بود تا این‌که خبر دردناک هجرت ناصر احمدی، آخرین روز از پنجمین ماه سال را غمبار و پاییزی کرد.
دوبله را ترجمه صوتی نامیده‌اند؛ هنری که اجازه می‌دهد اهالی یک زبان، بتوانند با محصولی تصویری از یک زبان دیگر، ارتباط برقرار کنند. دوبلور وظیفه خطیری را به‌عهده دارد تا تماشای یک فیلم یا سریال را به اهل زبانی خاص، هدیه دهد. کار عالی از سوی یک دوبلور، یعنی یکی شدن او با بازیگر و خطای او، آنجاست که دیده شود. حالا همین دوبلور اگر به هر دلیلی بیمار شود و صدایش را از دست دهد، دیگر جایی در این حرفه ندارد و از آنجا که تصویرش کمتر دیده شده، سخت ممکن است در یادها بماند.
جبارآذین نویسنده ،منتقد وکارشناس فرهنگ است. او که فارغ‌التحصیل رشته سینما است، فعالیت هنری خود را با تئاتر نزد نعمت‌ا... پروند اسداللهی، سینما و کارگردانی زیر نظر بهرام بیضایی و قصه و نمایشنامه‌نویسی را با غلامحسین ساعدی، گوهر مراد و اکبر رادی فراگرفت؛ و همچنین بازیگری را زیر نظر پرویز فنی زاده و عزت‌ا... انتظامی آموخته‌است. آذین از جمله منتقدین و کارشناسان فرهنگی است که سر و صدای زیادی ندارد اما در رابطه با مسائل مختلف خیلی دقیق و موشکافانه نظر می‌دهد. در این گزارش باجبار آذین درباره وضعیت معیشتی و اقتصادی بازیگران پیشکسوت و شناخته‌شده سینما صحبت کرده‌ایم، بازیگرانی که گرد پیری به چهره‌شان نشسته و دیگر مثل سابق جایی در بیلبوردها ندارند اما هنوز برای مردم عزیز به شمار می‌آیند. شاید مهم ترین پرسش ما از جبارآذین در رابطه با نهادی است که باید پشتیبان این هنرمندان باشد.
با شنیدن نام گیتی معینی احتمالا اولین تصویری که از ایشان به ذهنتان خطور می‌کند مادر خوش‌جنس، خوش سر و زبانی که در عین جدیت بسیار طناز است. خانم معینی، بازیگری را با سریال «آینه عبرت» شروع کرد و حالا در 75 سالگی 86 فیلم و سریال را در کارنامه هنری خود دارد، اما چند سالی است که دیگر کم کار شده و سال‌هایی هم بوده که در هیچ فیلم و سریالی بازی نکرده یا نقشش بسیار بسیار کوتاه بوده است.
یکی از دردناک‌ترین واقعیت‌های زندگی این است که بپذیری، هرسال با اضافه شدن به سن تو، بزرگ‌ترهایت یک‌سال پیرتر می‌شوند. پیری، واقعیت تلخی است که نمی‌شود راحت از کنارش گذشت؛ نه می‌شود درمانش کرد و نه می‌توان رویش را خط سیاه کشید و نادیده‌اش گرفت.
جان دادن به نقش‌های روی کاغذ و درگیر کردن احساسات و سنجه قضاوت هزاران و میلیون‌ها مخاطبی که آن سوی قاب شیشه‌ای با نقش جان بخشیده شده همذات‌پنداری کرده تنها به زمان کوتاه تماشای یک مجموعه تلویزیونی یا یک اثر سینمایی محدود نمی‌شود و نقشی که اثرگذار باشد و در دل یک قصه پرکشش و باور پذیر تعریف شده باشد با پخش تیتراژ پایانی کار، نه تنها پایان نمی‌یابد که از جهان داستانی مجموعه یا فیلم مورد نظر خارج شده و تا زمانی نامعلوم شاید هم تا همیشه به دنیای پیچیده و پررمز و راز خاطرات نمایشی و حافظه تصویری بینندگان راه پیدا می‌کند. درست به همین دلیل است که با بازیگران ایفا‌کننده نقش‌های خاطره‌انگیز، ارتباطی فراتر از اثری که در آن بازی کرده‌اند پیدا می‌کنیم و آنها در ناخودآگاه ذهنی ما آنچنان تاثیر ماندگاری بر جای می‌گذارند که هجرتشان از جهان نقش‌آفرینی و غیبت طولانی‌شان در قاب شیشه‌ای یا پرده نقره‌ای سینما با القای حس ناخوشایند دلتنگی آزارمان می‌دهد. در این یادداشت به تعدادی از این نقش‌آفرینان خاطره‌ساز که نبودنشان به دلتنگی مشترک همه ما تبدیل شده، پرداخته‌ایم.
تیرماه سال 97 بود که مصاحبه‌ای گلایه‌آمیز در روزنامه جام‌جم از سوی پسر شهلا ریاحی، منوچهر ریاحی منتشر شد. پسری دل‌شکسته که از ناملایمتی‌هایی که نسبت به مادرش شده بود غم تمام وجودش را گرفته و زبان گلایه‌اش باز بود و می‌گفت: «بیماری مادر آلزایمر نیست، او دچار دمانس (زوال عقل) شده است.» بیماری‌ای که باعث شد نگهداری از او در خانه هر سال سخت‌تر و سخت‌تر شود و به دلیل آن‌که ده سال می‌شود این بازیگر پیشکسوت به این بیماری مبتلا شده، پسرش چاره‌ای نمی‌بیند جز این‌که او را به پانسیونی خصوصی به منظور نگهداری بهتر بسپارد. با این حال، همین کار حواشی را به همراه داشت و یکی از چهره‌های مطرح کشور که برای اجرای موسیقی به پانسیونی که شهلا ریاحی در آنجا بود حضور پیدا می‌کند با دیدن او عکس‌اش را در صفحه اینستاگرام‌اش منتشر می‌کند و به گونه‌ای این موضوع را مطرح می‌کند که به نظر می‌رسد شهلا ریاحی در خانه سالمندان رها شده است!
همه ما بازیگران زیادی را می‌توانیم به خاطر بیاوریم که مدت‌هاست خبری از آنها نیست. بسیاری را نیز به‌طور کامل از یاد برده‌ایم و شاید با خبر درگذشت‌شان، به یاد فیلم و سریال‌های قدیمی بیفتیم که در آنها هنرنمایی کرده بودند. اگر بخواهیم فراموش شدن بازیگران قدیمی را ریشه‌یابی کنیم، به مجموعه‌ای از عوامل می‌رسیم که گاهی به تنهایی و گاهی با همکاری یکدیگر، فرد را به خانه‌نشینی وادار می‌کنند. با این حال، تأثیر هیچ‌کدام از این عوامل قطعی نیست و در تاریخ هنر این سرزمین، چهره‌هایی مانند عزت‌ا... انتظامی، علی نصیریان یا جمشید مشایخی هستند که پنج یا شش دهه بر تارک هنر بازیگری درخشیده‌اند.
شبکه ایران اینترنشنال در عمر کوتاه خود، چهره‌های شناخته‌شده نسبتا زیادی را جلوی دوربین آورده است.
این روزها درباره شبکه تلویزیونی «ایران اینترنشنال» زیاد صحبت می‌شود. حضور احتمالی مزدک میرزایی، این رسانه تازه‌تأسیس را دوباره بر سر زبان‌ها انداخته و دست‌اندرکاران آن امیدوارند این شوک مثبت که منجر به برخی توجهات به آن شده، ادامه‌دار باشد. اما ایران اینترنشنال چطور شروع به کار کرد و چه کسانی حامی آن هستند؟ این گزارش در پی رسیدن به پاسخ این پرسش‌هاست.