تنش‌آفرینی عربستان به بازار نفت رسید

روز دوشنبه در اولین روز کاری بازارهای جهانی در سال نوی میلادی، بهای جهانی نفت که یک سالی است در اثر توطئه عربی-آمریکایی رو به نزول گذاشته، با افزایش قابل توجه 2 درصدی مواجه شد.

کارشناسان علت گران شدن نفت را افزایش تنش میان عربستان سعودی و ایران و اقدام یکجانبه آل‌سعود و برخی متحدانش در منطقه برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران عنوان کرده‌اند. افزایش بهای نفت، خواسته اصلی ایران از بازار جهانی طی یک سال اخیر بوده که تاکنون با کارشکنی‌های عربستان، روبه‌رو بود.

در اجلاس اخیر اوپک نیز تلاش‌های ایران و اعضای غیرعرب این سازمان برای تصمیم‌گیری به منظور کاهش سقف تولید اوپک، به علت کارشکنی اعراب به رهبری عربستان، ناکام ماند تا وضعیت نزولی بهای نفت ادامه پیدا کند. البته از آنجا که بازار نفت با مازاد تولید 3-2 میلیون بشکه‌ای روبه‌روست، تنش میان ایران و عربستان نمی‌تواند تاثیر واقعی روی بازار بگذارد، ولی به نظر می‌رسد بازار جهانی نفت دوباره پس از مدت‌ها نسبت به تحولات سیاسی، حساس شده است.

محاسبات از دست عربستان خارج می‌شود

در همین حال سید مهدی موسوی‌نژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس به جام‌جم گفت: اختلافات بین دو کشور در منطقه و همچنین دو کشور نفتخیز باعث می‌شود تا مصرف‌کنندگان امنیت تامین نفتشان به خطر بیفتد و یک شوک به بازار تزریق شود که همین امر دلیلی است تا قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یابد.

وی افزود: ایران و کشورهای نفت‌خیز دیگر دارای بازارهایی برای خود هستند که بروز اختلافات باعث می‌شود تا مناسبات و هماهنگی‌ها برای تولید نفت تغییر کند و به بیان ساده‌تر نفت آسوده به دست مصرف‌کننده نرسد.

موسوی‌نژاد تصریح کرد: این در حالی است که کشور عربستان حاضر است ثروت کشور خود را برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران از دست بدهد تا درآمد کمتری نصیب ایران شود غافل از این‌که ادامه دادن این روند باعث می‌شود تا اقتصاد عربستان با بحران شدیدی روبه‌رو شود و نتواند دخل و خرج خود را کنترل کند. این نماینده مجلس گفت: همانطور که از قیمت اخیر نفت پیداست به‌زودی قیمت نفت بالاتر خواهد رفت. البته عربستان تمام تلاش خود را خواهد کرد که این اتفاق نیفتد اما برخی محاسبات از دست این کشور خارج است.

نفت 2 درصد گران شد

بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، افزایش تنش بین دو کشور رقیب در خاورمیانه در پی اعدام شیخ نمر روحانی برجسته شیعه و قطع یکجانبه روابط دیپلماتیک ریاض با تهران موجب شد تا قیمت نفت برنت دریای شمال 5/2 درصد افزایش یافته و به 50/38 دلار در هر بشکه برسد. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز با 2 درصد افزایش 80/37 دلار معامله شد.

به‌رغم این افزایش، هنوز قیمت نفت 60 درصد کمتر از معاملات سال 2014 داد و ستد می‌شود و دلیل آن عرضه بیش از نیاز بازار به میزان بیش از دو میلیون بشکه در روز است که عمدتا از جانب رژیم سعودی و با هدف ضربه زدن به اقتصاد ایران انجام می‌شود. عربستان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، در حالی که ایران که دارای بخشی از بزرگترین ذخایر نفت جهان است، امیدوار است تا پس از لغو تحریم‌های غرب صادرات نفت خود را افزایش دهد.

بازگشت ریسک به بازار نفت

یک معامله‌گر بین‌المللی نفت در این باره به رویترز گفت: «وضعیت عجیبی است. ما سال 2015 را کاهشی به پایان بردیم، اما همه می‌دانند که عوامل ژئوپلتیک می‌تواند یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت نفت باشد. اکنون که ما در سال جدید سر کارمان برگشته‌ایم ریسک سیاسی نیز به بازار برگشته است.»

تولید اوپک تحت‌تاثیر روابط سیاسی ایران و عربستان

دکتر نرسی قربان، تحلیلگر ارشد اقتصاد انرژی در این باره دیدگاه دیگری دارد. او معتقد است: قطع روابط سیاسی ایران و عربستان احتمال تعامل برای بازگشت به سقف تعیین شده تولید نفت در اوپک را غیرممکن ساخته و در پی آن کاهش دوباره قیمت‌ها را موجب می‌شود.

وی در گفت‌وگو با ایلنا درباره تاثیر قطع روابط سیاسی اخیر ایران و عربستان بر بازار نفت، گفت: قطع روابط سیاسی دو کشور و تحولات سیاسی که ممکن است در پی آن رخ دهد احتمال رسیدن به نتیجه در مورد سقف تولید نفت در اوپک را بسیار پایین می‌آورد.

وی با اشاره به این‌که اوپک حدود ۲ میلیون بشکه بیش از سقف ۳۰ میلیون بشکه‌ای تعیین شده، تولید می‌کند، افزود: اختلاف اخیر دو کشور تولیدکننده نفت عضو اوپک تلاش برای رسیدن اجماع در مورد رعایت سقف ظرفیت اوپک را بی‌نتیجه کرده و از حل شدن مساله جلوگیری می‌کند.

قربان با بیان این‌که جلوگیری از تولید ۲ میلیون بشکه‌ای بیش از سقف اوپک باید با تعامل انجام شود، اظهار کرد: با شرایط موجود افزایش تولید و بازگشت ایران به سقف قبلی بدون تعامل با سایر تولیدکنندگان عمده انجام و یک فاکتور منفی برای بازنگشتن به سقف تعیین شده اوپک تلقی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: با تنش موجود امکان کاهش قیمت‌ها در بازار وجود خواهد داشت.

این تحلیلگر بازار انرژی یادآور شد: تنش‌هایی که نا آرامی در منطقه را به‌دنبال داشته باشد ممکن است به افزایش قیمت نفت منجر شود.

افزایش قیمت نفت به نفع کشورهای نفتی است

علی مروی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، افزایش قیمت نفت در مقطع کنونی را در راستای منافع اقتصادی ایران دانست و به جام‌جم گفت:‌ هرچند پیش‌بینی بلندمدت بازار نفت با توجه به تحولات اقتصادی جهان دشوار است، اما اقدام اخیر عربستان سبب افزایش ریسک در بازار نفت شده و مطمئنا در کوتاه‌مدت قیمت نفت را بالا خواهد برد. وی افزود:‌ روند صعودی قیمت نفت حتی برای دوره کوتاه‌مدت چندروزه نیز به نفع اقتصاد ایران خواهد بود و هم این که بهای نفت صادراتی ایران چند دلار افزایش پیدا کند و وضع درآمدی کشور بهبود یابد، باید از آن استقبال کنیم.

مروی درباره تاثیر تنش‌های میان ایران و عربستان در آینده اوپک هم گفت: سال‌ها است عربستان بر خلاف منافع ایران در اوپک گام برمی‌دارد و افزایش تنش‌ها تاثیری در این رویه ایجاد نخواهد کرد که ما نگران آن باشیم.

طلا هم در بازارهای جهانی درخشید

قیمت جهانی طلا نیز در معاملات روز دوشنبه تحت تاثیر تشدید تنش‌ها در روابط ایران و عربستان قرار داشت و حدود 2/1 درصد افزایش پیدا کرد.

به گزارش تسنیم و به نقل از بلومبرگ، در حالی که افزایش تنش‌ها بین ایران و عربستان موجب افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های بدون ریسک شده است، قیمت طلا و نقره در اولین روز معاملات بازار طلا در سال 2016 شاهد افزایش بود. بر اساس این گزارش، قیمت هر اونس طلا برای تحویل فوری در بازار لندن، روز دوشنبه با 2/1 درصد افزایش به 1073 دلار و 77 سنت رسید. قیمت فلز زرد در سال 2015، برای سومین سال متوالی10 درصد کاهش یافت. این طولانی ترین دوره کاهش قیمت طلا از سال 2000 تاکنون است. طلا که در هنگامه بروز بحران‌ها و تنش‌های ژئوپلتیک به عنوان یک مکان امن سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود، پس از قطع روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان افزایش قیمت داشت. این افزایش پس از آن صورت گرفت که قیمت طلا در پایان سال 2015 به دلیل افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا و بالا رفتن ارزش دلار کاهش یافت.

موسسه ساکدن فایننشال روز دوشنبه در گزارشی در این باره نوشت: «قیمت طلا افزایش یافته و شروعی قوی در ابتدای امسال داشته است... تنش‌های بین ایران و عربستان موجب افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری امن در بازار طلا شده است.» جاناتان بارات، تحلیلگر بازار طلا در موسسه آیرز الاینس سکیوریتیز سیدنی گفت: «وقتی شما بازار را نگاه می‌کنید، می‌بینید که فقط اندکی ریسک ژئوپلتیک به بازار اضافه شده است.»

محمد حسین علی اکبری

اقتصاد