نقش حیاتی کرسی‌های بین‌المللی در ورزش

کرسی‌هایی که در صورت داشتن آنها ورزش کشورمان می‌تواند بهره‌های زیادی از آنها ببرد، اما با وجود بدیهی بودن این مهم و این‌ که جهان ورزش همواره عرصه تلاش‌های پس پرده و علنی کشورهای مختلف برای کسب کرسی بین‌المللی رشته‌های مختلف بوده است، متاسفانه ورزش ایران همواره به دلیل بی‌ثباتی مدیریت یا اختلاف دیدگاه‌های سیاسی و جناحی و حتی غرض‌ورزی شخصی، نه‌تنها تلاش قابل ملاحظه‌ای در این رابطه نداشته است، بلکه کرسی‌های موجود را هم به دلیل بی‌تدبیری مدیران یا بی‌اطلاعی از نقش دیپلماسی در توفیقات ورزشی از دست داده است.

اوج این اشتباه بزرگ زمانی رخ داد که به دلیل بی‌تدبیری سازمان وقت تربیت بدنی در سال 83 و به دنبال انتخاب نشدن مجدد مصطفی هاشمی‌طبا به عنوان رئیس کمیته ملی المپیک، مهم‌ترین کرسی بین‌المللی تاریخ ورزش ایران از دست رفت. کرسی عضویت در کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) کرسی‌ای بود که به واسطه دیپلماسی ورزشی فعال کمیته ملی المپیک ایران به هاشمی‌طبا اعطا شده بود، اما سازمان تربیت بدنی بدون توجه به منافع ملی ورزش، وقتی در عرصه جناح‌بندی‌ها و ائتلاف‌های پشت‌پرده، هاشمی‌طبا را از ریاست کمیته ملی المپیک کنار گذاشت، عملا بر جایگاه عضویت وی در کمیته بین‌المللی المپیک خط قرمز کشید، تا برای سال‌های سال حسرت دستیابی دوباره به چنین موقعیتی را داشته باشیم. در کمال تعجب حتی آن اتفاق تلخ هم درس عبرتی برای ورزش ایران نشده است و روند از کف رفتن کرسی‌های بین‌المللی تا همین امسال ادامه داشت. در این گزارش به بررسی گوشه‌هایی از محاسن داشتن کرسی‌های بین‌المللی تاثیرگذار، ریشه از دست رفتن این کرسی‌ها، ضررهایی که از این حیث متوجه ورزش کشور ما خواهد شد و همچنین ارائه راهکار برای فائق آمدن بر این مشکل از نگاه کارشناسان و مسوولان می‌پردازیم.

وحید مرادی، رئیس اسبق فدراسیون شنا و دبیرکل سابق کنفدراسیون شنای آسیا یکی از کسانی است که به دلیل عدم حمایت‌های داخلی، کرسی دبیرکلی آسیا را از دست داد. او در پاسخ به این سوال که ریشه از کف رفتن کرسی‌های بین‌المللی ورزش ایران چیست به «جام‌جم» گفت: به نظر من چنین برخوردهایی کاملا شخصی و نوعی سوءاستفاده از مسوولیت و موقعیت افراد تصمیم‌گیر در کشور است و دلیل آن ‌را باید در خود این افراد جستجو کرد. تنگ‌نظری، تحمل نکردن دیگران، حسادت و رقابت‌های داخلی، تلاش برای جلوگیری از مطرح شدن دیگران و ارجح دانستن منافع فردی به منافع ملی، همه و همه ریشه در رفتار کسانی دارد که داخل کشور وظایف سازمانی و روشن آنان حمایت و پشتیبانی از کاندیداها و اعضای ایرانی مجامع بین‌المللی است، امّا با تصمیمات شخصی در این زمینه کوتاهی و اهمال می‌کنند. این موضوع نمی‌تواند هیچ ارتباطی به دولت‌ها داشته باشد. چه‌بسا اگر مسوولان طراز اول کشور در جریان کوتاهی‌ صورت گرفته برای از دست رفتن کرسی مصطفی هاشمی‌طبا در کمیته بین‌المللی المپیک قرار می‌گرفتند با خاطیان برخورد و مانع تکرار آن می‌شدند.

مرادی در این باره افزود: در واقع از دست دادن کرسی IOC به عنوان بالاترین مرجع بین‌المللی ورزش در جهان، تلخ‌ترین اتفاقی است که ورزش ایران در طول 30 سال گذشته تجربه کرده است. تاسف‌بارتر این ‌که این روند با از دست دادن پست‌های کلیدی بین‌المللی دیگری ادامه یافت و آب از آب هم تکان نخورد. عده‌ای نه‌تنها آن روز متوجه این خسران نشدند بلکه هنوز هم نمی‌دانند با اعتبار ورزش کشور در جهان چه کرده‌اند.

مرادی ادامه داد: موارد دیگری که می‌تواند موجب عدم انتخاب کاندیدای موردنظر یا از دست دادن کرسی‌های بین‌المللی شود، عدم حمایت لازم یا تخریب افراد نزد مسوولان فدراسیون‌های جهانی و آسیایی است. عدم حمایت یا تخریب‌ها در کشورهای درجه 2 و 3 قاره و جهان معمولا به چند صورت اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات در شرایطی که انتظار می‌رود مسوولان ذی‌ربط با تماس، مکاتبه و لابی با افراد با نفوذ دیگر کشورها شرایط انتخاب کاندیدای هموطن خود را فراهم کنند، کاملا سکوت کرده و فرد کاندیدا را تنها می‌گذارند. در حالی که نمایندگان دیگر کشورها با تمام توان و استفاده از همه ابزارهای ورزشی، لابی‌های سیاسی و امکانات مالی وارد میدان شده و نتیجه قهری چنین تراژدی، پیروزی رقباست.

وقتی سیاستگذار اصلی کاراته در جهان ژاپنی‌ها، در تکواندو کره‌ای‌ها، در ووشو چینی‌ها و وزنه‌برداری کشورهای بلوک شرق (اروپای شرقی و چین) هستند، به راستی تا به حال از خود پرسیده‌اید کشتی، ورزشی که ما ایرانی‌ها ادعا داریم خاستگاه آن در ایران بوده، چه نقشی در فدراسیون جهانی آن دارد؟ صرف‌نظر از این ‌که بی‌ثباتی مدیریت در راس این فدراسیون باعث ضعف بین‌المللی کشتی ایران شده و ما نتوانسته‌ایم کرسی‌های مهم این رشته را تصاحب کنیم. تا این سال‌ها به یکی از کرسی‌های نایب رئیسی فیلا یعنی کرسی کمیته پزشکی فدراسیون جهانی توسط دکتر محمد توکل‌دلخوش بودیم، اما به دلیل حمایت نکردن از توکل، چند ماه پیش آذربایجان آن را از چنگ ایران درآورد تا همان دلخوشی بین‌المللی هم از ورزش اول ایران گرفته و کشتی کشورمان در مدیریت جهانی این رشته به کشوری کاملا بی‌اثر تبدیل شود.

گرچه محمد توکل زیاد راغب نیست به نبش قبر بپردازد، اما در این باره به «جام‌جم» گفت: «متاسفانه به دلیل این ‌که آذربایجانی‌ها خیلی پررنگ و اثرگذار ظاهر شدند توانستند این کرسی را کسب کنند، هر چند آنها پول زیادی برای کسب این کرسی خرج کردند اما به هر حال به نظر من جا دارد فدراسیون کشتی نظر به اهمیت موضوع کسب کرسی در فیلا، نشستی را با حضور افراد واجد شرایط ترتیب داده و با انتخاب فرد یا افراد موردنظر مجموعه کشتی، با همه توان در راه کسب کرسی تاثیرگذار در فدراسیون جهانی حرکت کند.»

علی مرادی، دبیرکل کنونی کنفدراسیون وزنه‌برداری آسیا، فردی است که به واسطه عدم حمایت داخلی تا یک قدمی از دست دادن این کرسی هم پیش رفت او با تاکید بر لزوم حمایت از نمایندگان ایران در مجامع بین‌المللی ورزش در پاسخ به این سوال که چه حمایتی از شما در مدت تصدی این سمت به عمل آمده است، به جام‌جم گفت: متاسفانه هیچ‌گونه حمایتی از من صورت نگرفته است و طی این سال‌ها حتی یکی ریال هم از سوی سیستم ورزش کشورمان به کنفدراسیون وزنه‌برداری آسیا که دفتر آن در تهران مستقر بود، پرداخت نشد. ما که چشمداشت مادی نداریم، اما حداقل این انتظار را داشتیم که مورد حمایت معنوی قرار بگیریم، اتفاقی که صورت نگرفت. در انتخابات چند وقت پیش کنفدراسیون وزنه‌برداری آسیا، نمایندگان فدراسیون ایران اعلام کردند مرادی نماینده ایران نیست! گرچه در نهایت من توانستم مجدد به این سمت انتخاب شوم، اما پیامد آن نگاه و اظهارنظر این شد که مقر کنفدراسیون وزنه‌برداری آسیا را به قطر انتقال دادند که خوشبختانه با تلاش‌هایی که صورت گرفت بخش اجرایی این مهم دوباره به تهران برگشته و تنها مباحث مالی آن در دفتر قطر پیگیری می‌شود.

ملموس‌ترین مثالی که می‌توان درباره نقش و جایگاه کرسی‌های بین‌المللی در توفیق ورزش ایران آورد در ارتباط با تکواندوست. رشته‌ای که کره جنوبی خود را صاحب اصلی آن می‌داند و در سال‌های گذشته با اعمال نفوذ در داوری‌ها، همواره سعی در حفظ استیلای خود بر این رشته داشت. در این رابطه بارها حق تکواندوکاران شایسته ما در رقابت‌های مختلف و از جمله در پیکارهای جهانی زیرپا گذاشته ‌شد تا پایه‌های قدرت کره‌جنوبی نلرزد. در این شرایط و پس از آن که فدراسیون تکواندوی ایران به دلیل ثبات مدیریت توانست دیپلماسی فعالی را در پیش بگیرد، سیدمحمد پولادگر توانست علاوه بر کسب کرسی آسیایی این رشته به عضویت هیات اجرایی فدراسیون جهانی یعنی بالاترین مرجع تصمیم‌گیری این رشته دربیاید و در نهایت به لطف این نفوذ در لایه‌های مدیریت جهانی این رشته و ارائه طرح هوگوی (ضربه‌گیر) الکترونیکی در قضاوت و کنار آن شایستگی تکواندوکاران ایران، کره‌ای‌ها کمتر مجالی برای حق‌خوری یافتند و ایران به سلطه 36 ساله آنها بر جهان تکواندو خاتمه داد. این توفیق در سایه کرسی ایران در فدراسیون جهانی و پیشنهاد و در نهایت تصویب استفاده از همین هوگوها به دست آمد. سوال این است اگر ایران زودتر از اینها در سطح مدیریت تکواندوی جهان کرسی موثری را در اختیار داشت، آیا بارها حق تکواندوکاران کشورمان در رویدادهای بین‌المللی پایمال می‌شد؟ بد نیست بدانید سال 87 ورزش ما تا آستانه از دست دادن این کرسی بین‌المللی پیش رفت، جایی که سازمان تربیت بدنی قصد تغییر در راس فدراسیون تکواندو را داشت که اگر آن اتفاق رخ می‌داد کرسی‌های بین‌المللی تکواندوی ایران هم از دست می‌رفت.

در این رابطه علی مرادی، دبیرکل کنفدراسیون وزنه‌برداری آسیا درباره نقش و اهمیت برخورداری از کرسی‌های بین‌المللی به «جام‌جم» گفت: بر همه اهالی ورزش روشن است کسب کرسی‌های بین‌المللی برای ورزش کشورمان امری حیاتی است و ضروری می‌نماید این موضوع به عنوان یکی از اولویت‌های وزارت ورزش و کمیته ملی المپیک مطرح باشد. متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد بودیم نه‌تنها حمایت و برنامه‌ای برای حفظ این کرسی‌ها وجود نداشته، بلکه از کرسی‌های حساس و موثر از دست رفته است و ورزش ایران دلخوش به تعدادی از کرسی‌های درجه دوم بوده که هیچ تاثیری در دیپلماسی ورزش دنیا نداشته است. متاسفانه در حال حاضر کرسی‌های موثر ورزش ایران به تعداد انگشتان یک دست هم نیست که باید این وضعیت تغییر کند.

به طور طبیعی فردی که در یک منصب بین‌المللی قرار می‌گیرد مقابل همه کشورهای عضو مسوول است. با این حال همواره توقعاتی از این افراد می‌رود و باید از خود آنها شنید تا چه حد یک صاحب منصب بین‌المللی ایران می‌تواند به ورزش کشورمان خدمت کند. علی مرادی در پاسخ به این سوال «جام‌جم» گفت: بی‌تردید من در درجه اول خودم را وامدار کشور و مملکتم می‌دانم، بنابراین هر آنچه فدراسیون وزنه‌برداری در طول این سال‌ها از کنفدراسیون آسیا درخواست داشته، با کمال میل به آنها پاسخ مثبت داده‌ام. اگر امروز می‌بینید حسین توکلی، قهرمان نام‌آور وزنه‌برداری ایران در کسوت سرمربی تیم ملی عمان یا محمدعلی فلاحتی‌نژاد در کسوت سرمربی تیم ملی عمان در بازی‌های کشورهای عرب به توفیقات ارزشمندی دست می‌یابند، حاصل رایزنی‌هایی است که من با این کشورها انجام داده‌ام و از این طریق در معرفی مربیان موفق ایران به آسیا، سهم کوچکی در اعتلای نام کشورم ایفا کرده‌ام؛ مربیانی که متاسفانه در کشور بیرون از گود قرار گرفته بودند.

وی افزود: علاوه بر اینها در کمیته فنی کنفدراسیون آسیا همواره از وزنه‌برداری کشورم حمایت کرده‌ام و کرسی‌هایی نصیب وزنه‌برداری ایران شده است. در مسابقات مختلف و در مسائل فنی پشت‌صحنه همواره حامی کشورم بوده و هستم. در بحث تعداد سهمیه باشگاه‌های ایران در جام باشگاه‌های آسیا می‌بینید 2 تیم از ایران در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. البته باید بگویم هر کاری در این رابطه صورت گرفته در واقع ادای دین من به کشورم بوده است و فقط می‌خواستم گوشه‌ای از فواید کسب کرسی‌های بین‌المللی را ذکر کنم.

وحید مرادی نیز در این باره چنین اظهارنظر کرد: باید توجه داشت عضویت در مجامع بین‌المللی ورزش در حقیقت مشارکت در مدیریت ورزش جهان و اتخاذ تصمیمات کلان مدیریتی یا فنی و تنظیم قوانین و مقررات رشته مربوطه بوده و به معنای برخورداری ورزش کشور متبوع آن فرد از شرایط یا امتیازهای ویژه نیست. گاهی اوقات بعضی از افراد بدون اطلاع انتظار دارند عضو ایرانی فلان تشکیلات بین‌المللی به واسطه مسوولیت خود تصمیمی به نفع ورزشکار کشورمان بگیرد که این عمل امکان‌پذیر نیست. لذا احساساتی برخورد کرده و داشتن پست بین‌المللی در فدراسیون جهانی یا آسیایی و سایر نهادهای بین‌المللی ورزش را فاقد ارزش و بی‌فایده دانسته‌اند!

وی در این رابطه افزود: معتقدم کسب کرسی‌های بین‌المللی ورزش توسط یک ایرانی علاوه بر نشان دادن اقتدار و مطرح نمودن کشورمان در مشارکت مدیریت ورزش جهان، موجب می‌شود حداقل حقی از ورزش ایران ضایع نشود و در عین حال لابی‌های لازم در سطوح بین‌المللی به نفع ورزش کشورمان صورت گیرد. مطمئنا این افراد اگر از حمایت جدی و همه‌جانبه کشور خود اطمینان داشته باشند و خود را تنها و بی‌پشتوانه احساس نکنند، با اقتدار بیشتری در مقابل پایمال شدن حق ورزشکارانمان نیز می‌ایستند.

گرچه ورزش ایران هم‌اکنون فهرست بلند بالایی از کرسی‌های بین‌المللی دارد و حدود 150 ایرانی در مجامع بین‌المللی ورزش، صاحب کرسی هستند، اما این کرسی‌ها بیشتر جنبه تشریفاتی داشته و به معنای واقعی کلمه اکثر قریب به اتفاق آنها را نمی‌توان کرسی نامید و به آنها دلخوش بود.

وحید مرادی با بیان این ‌که انتخاب و عضویت در سطح کمیته‌های فنی و تخصصی در فدراسیون‌های آسیایی و جهانی به دلیل تعدد کمیته‌ها و تعداد اعضای هر کمیته خیلی دشوار نیست، افزود: در زیرمجموعه فدراسیون جهانی بعضی از رشته‌های ورزشی تعداد 10 یا 12 کمیته فنی و تخصصی وجود دارد و در هر کمیته 9 تا 11 نفر حضور دارند که در مجموع حدود 110 تا 120 کرسی را در فدراسیون جهانی یا قاره‌ای آن رشته تشکیل می‌دهد. اما موضوع در سطوح مدیریتی و بالای ورزش نظیر کمیته بین‌المللی المپیک IOC یا شورای المپیک آسیا OCA و همچنین هیات رئیسه و نواب رئیس بویژه رئیس و دبیر کل فدراسیون‌های جهانی و آسیایی، کاملا متفاوت بوده و تمامی کشورها برای کسب حتی یک کرسی در آن سطوح رقابت سخت و لابی‌های فراوانی را انجام می‌دهند، بنابراین ما هم باید دنبال چنین کرسی‌هایی باشیم.

این نکته‌ای است که مورد تاکید حمید سجادی معاون ورزش حرفه‌ای و قهرمانی وزارت ورزش و جوانان نیز هست. سجادی در این باره تصریح کرد: در گذشته برای خود من هم شرایطی پیش آمد که بتوانم عضو کمیته ورزشکاران شورای المپیک آسیا باشم، اما معتقدم اگر فردی عضو مجامع بین‌المللی ورزشی است باید حضوری فعال در آن مجامع داشته باشد و پست‌های افتخاری را قبول نکند، ضمن این ‌که اگر فردی در پستی بین‌المللی قرار گرفت باید فضا را برای ورود دیگران هم فراهم کند و این فرصت‌سازی را برای دیگر هموطنان خود انجام داده و تجربیات خود را به فدراسیون و نفرات جدید انتقال دهد. چرا که او در درجه اول نماینده کشورمان در آن مجمع محسوب می‌شود.

همچنین احمد دنیامالی، رئیس فدراسیون قایقرانی و یکی از 2 نماینده قاره آسیا در فدراسیون جهانی این رشته در این باره، گفت: بی‌شک داشتن کرسی‌های بین‌المللی خوب است به شرطی که برای ورزش ما نکته مثبتی هم داشته باشد، کرسی‌ای که به کار ورزش ما نیاید چندان فایده ندارد، بلکه باید از پست‌های بین‌المللی ورزشی برای ورزش ایران امتیاز گرفت.

برای اتخاذ راهکار عملی در این باره کمیته ملی المپیک چندی پیش با برگزاری همایشی با حضور صاحب‌منصبان ایرانی در مجامع بین‌المللی ورزشی درصدد اتخاذ ساز و کاری برای کسب و حفظ کرسی‌ها بر آمد، محمد علی‌آبادی رئیس کمیته ملی المپیک و کسی که به عنوان یکی از 14 نایب رئیس شورای المپیک آسیا انتخاب شده است، در این باره تصریح کرد: لازم است با تمام توان در راه حفظ کرسی‌های مهم ورزشی خود در عرصه بین‌المللی بکوشیم و سپس به گسترش آن نیز بپردازیم. به طور طبیعی اگر تغییراتی در فدراسیون‌ها به وجود می‌آید، این تغییرات نباید منجر به از دست دادن کرسی‌های ورزشی کشورمان بشود. باید با فعال کردن دستگاه دیپلماسی ورزش بتوانیم جایگاه مطمئن و باثباتی را برای خود به دست بیاوریم.

همچنین بهرام افشارزاده، دبیرکل کمیته ملی المپیک هم تاکید دارد باید شرایطی فراهم شود تا بسادگی پست‌های مهم ورزشی که بعد از سال‌ها تلاش به ‌دست آمده از دست نرود. برای دستیابی به این هدف باید مکاتبات متعدد با فدراسیون‌های جهانی قاره‌ای و شورای المپیک آسیا و دیگر مجامع بین‌المللی ورزشی داشته باشیم.

علی مرادی در رابطه با برگزاری همایش کمیته ملی المپیک به «جام‌جم» گفت: به نظر من نفس برگزاری همایش را باید به فال نیک گرفت، اما حقیقت مطلب این است که کسب کرسی‌های بین‌المللی ورزش و حفظ کرسی‌های موجود نیازمند تصویب قانونی از سوی مجلس شورای اسلامی است به این ترتیب که کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان لایحه‌ای از طریق دولت یا طرحی را از طریق مجلس از تصویب بگذرانند که در چارچوب یک قانون مشخص و مدون در این راستا حرکت شود. در صورت وجود قانون کرسی‌هایی که با حمایت مجموعه ورزش یا براساس توانمندی خود افراد عاید ورزش ایران شده است براحتی از دست نخواهد رفت و جابه‌جایی‌های مدیریتی و امیال شخصی برخی باعث از دست رفتن این کرسی‌ها نخواهد شد.

همچنین وحید مرادی که طی دو مقطع در اوایل دهه 70 و در دوره مدیریت حسن غفوری‌فرد بر سازمان تربیت بدنی و در دوره مدیریت رضا قراخانلو در کمیته ملی المپیک در سال 86، اقداماتی را در رابطه با تشکیل مجمع اعضای ایرانی مجامع بین‌المللی ورزشی انجام داد، با بیان این ‌که برگزاری چنین همایشی در صورتی که مقدمه تشکیل مجمع اعضای ایرانی مجامع بین‌المللی باشد کاری شایسته و تاثیرگذار خواهد بود، افزود: در این مجمع باید منتخبان آن در قالب کمیسیون اعضای ایرانی مجامع بین‌المللی رسما در چارت کمیته ملی المپیک تعریف و وظایف خود را برابر آیین‌نامه مربوطه دنبال نمایند. بنابراین برگزاری همایش‌هایی از این دست در صورتی که منتج به ایجاد تشکیلات و تدوین استراتژی روشن شود، بسیار موثر خواهد بود.

وحید مرادی در رابطه با حفظ و ارتقای کرسی‌های بین‌‌المللی ورزش 5 راهکار را پیشنهاد می‌دهد:

1 ـ تدوین برنامه و تعیین استراتژی به عنوان نقشه راه برای کسب و حفظ و ارتقای کرسی‌ها بویژه کرسی‌های مهم در سطوح بالای مدیریت نهادهای ورزشی بین‌المللی.

2 ـ شناسایی، انتخاب و معرفی افراد واجد شرایط و صاحب صلاحیت رشته‌های ورزشی برای احراز سمت‌های مختلف اعم از مدیریتی یا فنی.

3 ـ حمایت و پشتیبانی دائمی و موثر توسط نهادهای ورزشی داخلی اعم از فدراسیون ملی، کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان از کاندیدا‌ها یا اعضای ایرانی مجامع بین‌المللی ورزش.

4 ـ‌ حضور دائم و برقراری ارتباط و انجام لابی‌های بموقع با افراد تصمیم‌گیر و تأثیرگذار در تشکیلات بین‌المللی ورزش.

5 ـ حمایت و پشتیبانی مادی و معنوی از اعضای کنونی و آموزش و ترغیب آنان به یادگیری زبان خارجی و آگاهی از چگونگی رعایت تشریفات در مجامع بین‌المللی.