عادل فردوسی‌پور و جذابیت‌های «فوتبال 120»

فردوسی‌پور نزدیک 15 سال است با برنامه «نود» ساختاری جدید را به تلویزیون آورده و برنامه‌ای ساخته که هر روز بر تعداد بیننده‌هایش افزوده می‌شود. حال این تهیه‌کننده برنامه‌های ورزشی سراغ روی دیگر فوتبال یعنی فوتبال خارجی و لیگ‌های اروپایی رفته و در برنامه «فوتبال 120 »که هر جمعه ساعت 22 و 15 دقیقه از شبکه ورزش پخش می‌شود، رویدادهای فوتبالی قاره سبز را به شیوه منحصر به فرد خود مورد بررسی قرار می‌دهد.

هرچند نامی از عادل فردوسی پور در این برنامه برده نمی‌شود ولی ساختار برنامه، گزارش‌هایی که پخش می‌شود و نوع گفتمان مجری نشان می‌دهد که طراح اصلی برنامه خود اوست. به همین دلیل هم مخاطبان برنامه فوتبال 120 روز‌به‌روز بیشتر می‌شود.

استودیوی شلوغ برای فوتبالدوستان

برنامه‌ فوتبال 120 طی یک‌سالی که از زمان تولید آن می‌گذرد، بخوبی توانسته جای پای خود را در میان برنامه‌های جمعه شب‌ تلویزیون باز کند و میزبان علاقه‌مندان فوتبال باشد. طبق روال همیشه ورود به سازمان صدا و سیما سخت است و هماهنگی‌های بسیار نیاز دارد که این کارها را دستیار تولید برنامه و همین‌طور گزارشگر جدید برنامه‌‎های ورزشی ـ که صدای او را در بخش «فان» برنامه فوتبال 120 هم می‌شنویم ـ یعنی محمدحسین میثاقی انجام می‌دهد.

استودیوی فوتبال 120 شلوغ است و همه عوامل مشغول کار هستند تا مقدمات پخش برنامه را آماده کنند. بخش‌های برنامه را بازبینی می‌کنند یا به متنی که حمید محمدی، مجری برنامه فوتبال 120 باید از روی آن برنامه را اجرا کند، ‌چیزهایی می‌افزایند.

محمدی که این روزها اجرایش مورد اقبال فوتبالدوستان قرار گرفته، درباره اجرای برنامه فوتبال 120 می‌گوید: ابتدا قرار بود محمدحسین میثاقی مجری برنامه باشد، اما به خاطر برخی قوانین سازمان صداوسیما نتوانست مجری این برنامه بشود. پس از این اتفاق عادل فردوسی‌پور که تهیه‌کنندگی برنامه را به عهده دارد با من تماس گرفت و از من خواست اجرای برنامه فوتبال 120 را به عهده بگیرم. البته ابتدا قرار بود به صورت موقت برنامه را اجرا کنم، اما ماندگار شدم.

تعداد زیاد مانیتورها و دستگاه‌های تنظیم صدا نخستین چیزهای هستند که در برخورد اول جلب توجه می‌کنند و اتاق فرمان را شلوغ کرده‌اند بخصوص این‌که تمام عوامل مدام با دستگاه‌های خود کارمی‌کنند تا همه چیز را برای اجرای محمدی آماده کنند.

عوامل اجرایی برنامه

فردوسی‌پور، تهیه‌کننده برنامه است و همه چیز تحت کنترل اوست. از محمدی که اجرای برنامه را به عهده دارد تا سایر عوامل همه با او هماهنگ هستند. اوست که جدول برنامه را در دست دارد و مدام آن را خط خطی می‌کند. در یک کلام فرمانده استودیو اوست.

عادت همیشگی خط خطی کردن متن از سوی فردوسی‌پور در استودیو فوتبال 120 هم دیده می‌شود. گویا عادل قصد ندارد عادات برنامه نود را فقط برای دوشنبه‌شب‌ها نگه دارد. گوشه استودیو با خودکاری در دست روی برگه‌های جلوی دستش خطوطی نامفهوم یا کلماتی را که ناگهان به ذهنش خطور می‌کند، می‌نویسد.

همه چیز از ساعت 22 و 20 دقیقه شروع می‌شود که با هماهنگی مدیر پخش شبکه، تیتراژ برنامه پخش می‌شود و بعد محمدی با مخاطبانش شروع به صحبت می‌کند.

همه چیز فوتبالی است. همه آنهایی که پشت صحنه برنامه هستند، درباره فوتبال صحبت می‌کنند؛ حتی کَل‌کَل میان لیورپولی‌ها که شکست خوردند و کمی با قهرمانی فاصله گرفتند با یک منچستریونایتدی که اتفاقا تیم‌شان برده، داغ است.

محمدی با هیجان درباره برنامه‌ها و اتفاقات مهم هفته گذشته در عرصه فوتبال صحبت می‌کند تا نوبت اعلام مسابقه پیامکی برنامه می‌رسد؛ «بهترین ضربه آزادزن دو دهه اخیر فوتبال جهان از نظر بینندگان.»

این متن سوال پیامک است و محمدی دلیل انتخاب این سوال را به پخش یکی از بهترین ضربه‌های آزاد دیوید بکهام ربط می‌دهد که از این برنامه نمایش داده شده است.

این بازیکن چند روز پیش سالروز تولد خود را جشن گرفته بود که به همین مناسبت، تهیه‌کننده برنامه این سوال را مطرح کرد.

تعداد پیامک‌هایی که به برنامه می‌رسد، زیاد است و فردوسی‌پور از این روند راضی است. او در این باره می‌گوید: از این‌که برنامه‌ای که می‌سازم، مورد توجه مردم قرار می‌گیرد، خوشحال هستم.

وی می‌افزاید: پیامک‌های مردمی نشان‌دهنده بازخورد برنامه بین مردم است. این راه ارتباطی، مستقیم‌ترین راه و تنها متر و معیاری است که می‌تواند موفقیت یک برنامه را نزد مردم نشان دهد.

حمید محمدی، آمار پیامک‌های برنامه را اعلام می‌کند و می‌گوید: تاکنون که 51 دقیقه از برنامه گذشته، حدود 101 هزار پیامک به برنامه رسیده که به ترتیب بکهام، کریستیانو رونالدو و دل‌پیرو بیشترین رای را کسب کرده‌اند.

فردوسی‌پور و تمام آنچه در فوتبال 120 می‌گذرد

فردوسی‌پور درباره چگونگی تولید برنامه فوتبال 120 می‌گوید: پخش برنامه از فروردین سال قبل آغاز شد. با توجه به این‌که تلویزیون، برنامه‌ای جامع برای بررسی فوتبال اروپا نداشت، این برنامه را تولید کردیم تا مردم در جریان اتفاقات مهم فوتبالی و حواشی این ورزش پرحاشیه در اروپا هم قرار گیرند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا فوتبال 120، تقلیدی از برنامه نود است، توضیح می‌دهد: فوتبال 120 مانند برنامه نود ریتمی تند و سریع دارد، اما تقلید و کپی از برنامه نود نیست، هرچند برخی بخش‌‌هایش به برخی بخش‌های برنامه نود شبیه است، اما چالش آن کمتر است چون برنامه نود به حواشی فوتبال ایران می‌پردازد که برای مردم و مسئولان ورزشی جذاب است، اما حواشی فوتبال‌های خارجی نمی‌تواند برنامه فوتبال 120 را چالشی کند.

فردوسی‌پور که نویسنده کتاب جامع فوتبال نیز هست، در پاسخ این پرسش که آیا این برنامه مشابه خارجی هم دارد، می‌گوید: در سال‌‌های اولیه پخش برنامه نود هم همین بحث مطرح بود، ولی من چیزی با این شکل که امروز از شبکه ورزش پخش می‌شود، در هیچ شبکه خارجی ندیده‌ام.

وی در ادامه می‌گوید: پخش برنامه فوتبال 120 با شروع لیگ‌های اروپایی آغاز می‌شود و با اتمام آنها تمام می‌شود. در تعطیلات میان دو فصل فوتبال‌های اروپایی برنامه نداریم، اما بعد از آن دوباره پخش برنامه ما شروع می‌شود.

وی در جواب این سوال که آیا الگوی خاصی برای فوتبال 120 داشتید، توضیح می‌دهد: اوایل سال 92 طرح برنامه را به شبکه ورزش دادیم. ما در برنامه نود خلاصه فوتبال‌های برگزار شده داخلی را برای یادآوری و برای کسانی که بازی‌ها را ندیده‌اند، پخش می‌کنیم و بعد اتفاقات هفته را مرور می‌کنیم. ایده برنامه فوتبال 120 از همان جا شکل گرفت. در واقع می‌خواستیم فوتبال 120 یک نود خارجی باشد، ‌اما هرچه جلوتر رفتیم، شکل برنامه کامل‌تر و پخته‌تر شد. اکنون بخش‌های ثابتی مثل «فان»، «ترین‌ها» و «خارج از دید» را داریم که این بخش‌ها به مرور شکل گرفت و باعث شد برنامه شکل پخته‌تری پیدا کند.

استقبال مردم از بخش «فان هفته»

فوتبال با تمام هیجانی که دارد، ورزشی خشک و با مقررات خاص خود است، اما همه اینها چیزهای زیادی دارد که بتواند خنده بر لبان مخاطبان خود بنشاند.

معمولا دوربین‌های تلویزیونی مواردی را در جهان مستطیل سبز شکار می‌کنند که برای بسیاری خنده‌دار است، از حرکات بازیکنان و مربیان گرفته تا رفتار تماشاچیان در دیدارهای دو تیم. همه اینها در بخش فان هفته به نمایش درمی‌آید که مورد استقبال هم قرار گرفته است. اجرای این بخش را محمدحسین میثاقی به عهده دارد که نکات و تکیه‌کلام‌هایش مانند «مگه جنگه» یا «بازیکنه داریم!» به این قسمت از برنامه جان تازه‌ای داده است.

میثاقی درباره این قسمت از برنامه می‌گوید: بهزاد توکلی، حسین توکلی، روح‌الله امیرتیمور، پیمان اسدیان، داوود دادمرزی، نیما تاجیک، هوتن خداپرست، محسن عزیزی، مهدی واهبی، محمد آسا، سیامک تهرانی، نادر معارفی، سجاد بیات، سیامک پاکرایی، پدرام عرب، محمد فرهپور، بهنام مددی، مرتضی یاسری‌نیا، حمیدرضا میرمحمدی، رضا نصراللهی، محمدحسین عباس‌پور، میرحسام نقیبی و محمد قاضی‌زاده در تامین برنامه فان هفته به من کمک می‌کنند. همه عوامل برنامه شنبه تا پنجشنبه اتفاقات فوتبال اروپا را رصد می‌کنند و مهم‌ترین بخش‌های تصویری و تحلیلی آن را جمعه در قالب برنامه فوتبال 120 به مخاطبان عرضه می‌کنند که یکی از بخش‌های آن فان هفته است.

وی در پاسخ این پرسش که آیا تمام مونولوگ‌هایی را که در این بخش گفته می‌شود به صورت بداهه می‌گویید، توضیح می‌دهد: بله همه کاملا بداهه است. من فیلم‌ها و کلیپ‌ها را می‌بینم و کمی به آنها فکر می‌کنم و بعد هر چه را به نظرم می‌رسد با فضای برنامه همخوانی دارد، می‌گویم.

یکی از بخش‌های فان هفته به پخش اتفاقات عجیب و غریب میادین فوتبال بخصوص در لیگ‌های کشورهای اروپای شرقی یا آمریکای جنوبی اختصاص دارد که به بخش مگه جنگه معروف شده است.

آتش‌بازی‌ تماشاچیان که از حد انتظار فراتر رفته و مستطیل سبز فوتبال را به یک میدان جنگ تبدیل می‌کند دستمایه کار میثاقی شده تا این بخش را به وجود بیاورد و نشان دهد گاهی اوقات برخی تماشاگران در کشورهای خارجی تماشای فوتبال را با دعوا و جنگ اشتباه می‌گیرند که البته برای تماشاچیان ایرانی برنامه فوتبال 120 خنده‌دار است و تبدیل به یکی از معروف‌ترین بخش‌های برنامه شده است.

میثاقی در پاسخ این پرسش که تصاویر بخش‌های فان را چگونه تهیه می‌کنید، می‌گوید: از همه شبکه‌ها و سایت‌هایی که فوتبال محور آنهاست. در طول هفته سایت‌های مختلف و سایت‌های فوتبالی و ورزشی را رصد می‌کنیم تا بتوانیم برای بخش فان کلیپ‌های جذاب پیدا کنیم. اگر دقت کنید متوجه می‌شوید ما در گستره‌ای متفاوت از دنیای فوتبال عمل می‌کنیم و تصاویری از کشورهای کوچک اروپایی گرفته تا کشورهای دورافتاده آفریقایی و آمریکا جنوبی را هم تهیه و پخش می‌کنیم.

دردسرهای برنامه زنده

برنامه با ریتم تند جلو می‌رود و خط زدن‌های فردوسی‌پور بیشتر می‌شود. او قسمت‌های پخش شده را از جدول پخش خط می‌زند. همکاران فردوسی‌پور مرتب میزان پیامک‌های برنامه را به او اعلام می‌کنند و هر بار لبخند محوی بر لبان فردوسی‌پور می‌نشیند؛ رضایتی که از استقبال مردم از برنامه‌اش حکایت دارد. در این وقت بحث قرعه‌کشی برنامه هفته قبل مطرح می‌شود. چه کسی در قرعه‌کشی به محمدی کمک کند؟

فردوسی‌پور برای این بخش از همکارانش کمک می‌گیرد تا آنها فوتبالیست مناسبی معرفی کنند. این هفته بهتر است فوتبالیستی انتخاب شود که ضربه آزاد‌های خوبی می‌زند یا می‌زده تا با سوال پیامکی هماهنگی داشته باشد. میثاقی، محمد نوازی را پیشنهاد می‌کند که مورد تائید فردوسی‌پور هم قرار می‌گیرد. فردوسی‌پور خودش به نوازی تلفن می‌‌زند تا موافقت وی را برای حضور تلفنی در برنامه بگیرد.

برگزیدگان از روی شماره تلفن همراه به قید قرعه انتخاب می‌شوند و بعد از آن، میثاقی به تک‌تک برندگان مسابقه تلفن می‌زند و اسامی آنها را می‌گیرد تا محمدی در برنامه نام آنها را اعلام کند. فکر کنید ساعت 30 دقیقه بامداد و در ابتدای خواب ناز از یک برنامه تلویزیونی به شما تلفن بزنند و بگویند برنده شده‌اید.

همه چیز بخوبی تمام می‌شود

ساعت‌های انتهایی پخش برنامه فوتبال 120 است که استودیو شلوغ‌تر می‌شود. عده‌ای می‌آیند و عده‌ای هم می‌روند. هنوز بحث منچستریونایتد بهتر است یا لیورپول، داغ است و ادامه دارد.

بخش پایانی برنامه که مربوط به لیگ فوتبال آلمان هم هست، پخش می‌شود، هرچند کمی از آن به صلاحدید کارگردان تلویزیونی حذف می‌شود تا زمان برنامه با جدول پخش شبکه همخوانی داشته باشد که این مساله با اعتراض فردوسی‌پور رو‌به‌رو می‌شود. البته زور کارگردان تلویزیونی می‌چربد و بالاخره با خداحافظی محمدی از مخاطبان، پرونده یک برنامه‌ دیگر از فوتبال 120 هم بسته می‌رسد.

مجید احمدی ‌‌/‌‌ گروه رادیو و تلویزیون