یکی از کم‌هزینه‌ترین سریال‌ها را ساختیم

در خاطرتان هست ایده اولیه ساخت مجموعه سایه همسایه چطور شکل گرفت و توسط چه کسی مطرح شد؟

فیلمنامه و ایده اصلی این کار متعلق به مرحوم محمود استاد محمد بود که خودش طرح کار را نوشت و به تلویزیون ارائه کرد، اما چون آن زمان نمی‌توانست کارگردانی کار را عهده‌دار شود، به من پیشنهاد شد. من هم متن را خواندم و چند ماهی روی آن کار کردم و سپس این سریال ساخته شد.

دلیل این که متن را بازنویسی کردید چه بود؟ آیا تغییری هم به لحاظ محتوای داستانی که شما نوشتید با کار استاد محمد ایجاد شد؟

الان جزئیات خیلی در خاطرم نیست. قضیه مربوط به 30 سال پیش است. به هر حال کلیت ماجرا خیلی فرقی نداشت و تقریبا همان بود. فقط یادم هست سه قسمت دیگر به کار اضافه شد و حتی یک قسمت را هم بهمن زرین‌پور نوشت.

به نظر خودتان دلیل اصلی موفقیت و محبوبیت این سریال نزد مخاطبان چه بود؟ به خصوص این‌که کار در سال‌های میانی جنگ هم پخش می‌شد و این قضیه قطعا بر روحیات مردم تاثیر گذاشته بود.

یک بخش موفقیت کار به خاطر شخصیت‌هایش بود که همه مردم‌پسند بودند. ما برای ساخت این مجموعه به سراغ استودیو گلستان رفتیم و آنجا همه دکورها را ساختیم و یک محله به طور کامل شکل گرفت. بازی‌ها همه خوب بود و با توجه به داستان‌هایی که داشتیم، مردم خودشان را در دل این داستان‌ها می‌دیدند و هر بار قصه‌ای جدید برایشان روایت می‌شد؛ چرا که در هر قسمت به سراغ زندگی یکی از اهالی محل می‌رفتیم و داستان‌شان را بازگو می‌کردیم. در واقع شخصیت‌ها همان اهالی بودند، اما در هر قسمت زندگی یک نفر برجسته می‌شد. البته در کنار اینها، یک شخصیت اصلی با نام میرزانصرالله (با بازی عنایت بخشی) هم وجود داشت که به حل مشکلات این مردم می‌پرداخت و ریش سفید محله بود.

انتخاب بازیگران این مجموعه چطور صورت گرفت؟ برای مثال عنایت بخشی که شاید برای اولین بار در نقشی مثبت جلوی دوربین می‌رفت.

خیلی سال‌ها قبل از این قضیه من با عنایت بخشی دوست بودم و از دوران دبیرستان همدیگر را می‌شناختیم و با هم تئاتر اجرا می‌کردیم. بخشی همواره هنرمند توانایی بوده و هست و در این سریال هم نقش آفرینی خوبی از خود به جا گذاشت. همین‌طور بازیگران دیگر همچون سیروس ابراهیم‌زاده که در آن زمان تئاتر بازی می‌کرد و از او برای بازی در مجموعه دعوت کردم و آمد. البته چند هنرپیشه کار هم متاسفانه الان درگذشته‌اند و دیگر بین ما نیستند، مثل مرحوم اسماعیل داورفر.

در صحبت‌هایتان به ساخت دکور این مجموعه اشاره کردید. دلیل استفاده از دکور چه بود و چطور ساخته شد؟

برای این‌که می‌خواستیم همه کار را در یکجا جمع کنیم. ساخت این مجموعه یک سال و دو ماه طول کشید و برای این‌که همه چیز در یک جا متمرکز باشد کل محله را به صورت یک دکور ساختیم و در کنار آن ورودی خانه‌ها و محیط داخل‌شان را هم طراحی کردیم.

ساخت این دکور برایتان زمانبر یا پرهزینه نبود؟

نه. اتفاقا باید بگویم مجموعه تلویزیونی سایه همسایه یکی از ارزان‌ترین تولیدات صداوسیماست که تاکنون ساخته شده. این حرف من نیست و مسئولان وقت تلویزیون این قضیه را به ما گفتند.

اگر قرار بود این مجموعه را اکنون و در فضای کنونی جامعه بسازید، فکر می‌کنید به لحاظ داستانی چه تغییراتی می‌کرد؟ آیا مردم همچنان از آن استقبال می‌کردند؟

مردم هنوز هم این سریال را دوست دارند و حتی در بازپخش کار که از شبکه تماشا پخش شد بسیار راضی بودند. اگر قرار می‌شد در فضای حال بسازیم فکر می‌کنم شاید فقط ریتم داستان‌ها کمی تندتر می‌شد وگرنه کلیت ماجرا را تغییر نمی‌دادم.

خاطره‌ای هم از زمان ساخت این مجموعه در یادتان مانده است؟

(با خنده) بله. وقتی می‌خواستیم کار را شروع کنیم، پیش از ضبط این سریال علامه، مدیر فیلمبرداری‌مان گفت چقدر خوب است گوسفندی را به نشانه تبرک و خوش یمنی کار سر ببریم و بعد آغاز به کار کنیم. به خاطر همین مسئول تهیه را صدا کردیم و قضیه را با وی در میان گذاشتیم، اما دیدیم سر باز زد و راضی به این کار نشد. علامه گفت خب خروس چطور؟ وی دوباره موافقت نکرد تا این‌که در نهایت برایمان یک تخم‌مرغ تهیه کرد تا بشکنیم و بعد کار را جلوی دوربین ببریم!

زهرا غفاری

جام جم