عزاداری به سبک ایرانی‌ها [+عکس]

جام جم سرا به نقل از فرهیختگان: محرم فرصت مناسبی است برای سفر به قصد آشنایی با این آداب و رسوم. سالی یک بار این فرصت پیش می‌آید که از نزدیک با آداب و رسوم چنین ایامی از نزدیک آشنا شوید. به‌ویژه دهه محرم برای کسانی که به عکاسی علاقه‌مند هستند، فرصت مناسبی است تا این مراسم را در قاب تصویر خود برای همیشه به ثبت برسانند. از آنجا که تاسوعا و عاشورا نزدیک است در این مجال به معرفی برخی از آداب و رسوم محرم در شهرهای مختلف می‌پردازیم تا اگر می‌خواهید مقصدی را برای سفر انتخاب کنید بهتر بتوانید برنامه‌ریزی کنید.

گل‌مالی خرم‌آباد

لرها مراسم جالبی در عزاداری حسینی دارند که اوج آن را می‌توان در خرم‌آباد دید و آن هم مراسم گل‌مالی در روز عاشوراست. در روز تاسوعا عزاداران گل رس تهیه کرده و در میدان‌های بزرگ و کوچک، که معمولا با آجر چینی در جلوی خیمه‌ها و تکیه‌های شهر درست می‌شود، می‌ریزند و در روز عاشورا این خاک را با گلاب مخلوط می‌کنند. در این روز عزاداران فراخوانده می‌شوند و با حضور در تکیه‌های محله و گل‌مالی کردن خود گرد آتش می‌ایستند و شروع به سینه‌زنی و عزاداری می‌کنند.

نخل‌گردانی یزد

از مهم‌ترین مراسمی که در روز عاشورا در یزد اجرا می‌شود مراسم نخل‌گردانی است. در ایام محرم نخل را که نمادی از سرو - گیاهی که در دوره ایران باستان نشانه حیات و زندگی بود - است را با پارچه سر تا سر سیاهپوش می‌کنند و از آن صدها شمشیر، قمه و خنجر برهنه آویزان می‌کنند. این نخل تزئینات دیگری نظیر آینه، میوه، پولک‌های مختلف، منگوله‌های تزئینی و دستمال‌های ابریشمی رنگی نیز دارد که در دو طرف نخل بسته می‌شوند. عزاداران در روز عاشورا آن را بلند کرده و در محلات می‌چرخانند. در حال حاضر بزرگ‌ترین نخل استان یزد، هم‌اکنون در شهرستان تفت قرار دارد.

جغجغه ابیانه

جغجغه یکی از مراسم‌ قدیمی محرم در ابیانه است که جز در ابیانه در هیچ نقطه‌ای از ایران نمی‌توان آن را یافت. در این مراسم که در روز عاشورا توسط اهالی محله یسمان با نوحه شروع می‌شود، مردم به دو دسته زنجیرزن تقسیم می‌شوند و در دو طرف کوچه می‌ایستند. هر یک از مردان دو قطعه چوب استوانه‌ای به دست می‌گیرند و این دو چوب را یک‌بار بالای سر و یک‌بار زیر زانو به همدیگر می‌زنند و نوحه می‌خوانند. همچنین نخل‌گردانی یکی دیگر از مراسم ابیانه‌ای‌هاست.

تکیه‌های تهران

پایتخت نیز چون دیگر شهرهای کشور میزبان عزاداران حسینی است. محله‌های قدیمی شهر بیش از سایر جاها طرفدار دارد اما اگر می‌خواهید اصل عزاداری را ببینید بهتر است سری به بازار بزنید. در بازار تهران هیات زنجیرزنان و سینه‌زنان در حسینیه کربلایی‌ها مراسم خاص خود را دارند. همچنین در حسینیه سادات‌اخوی- که قدیمی‌ترین حسینیه تهران است و قدمت آن به زمان قاجار برمی‌گردد- مراسم عزاداری همچون همان عهد اجرا می‌شود و با قهوه و قلیان از شما پذیرایی می‌شود. همچنین تکیه نیاوران و تکیه آسیدهاشم مراسم‌های ویژه‌ای دارند.

حلیم مریانج

مریانج روستای کوچکی در 10 کیلومتری شهر همدان واقع است که تعزیه معروفی دارد. یکی از نکات جالب توجه این است که در پایان اجرا شمر بن ذی‌الجوشن خود به سوگ و عزاداری و گریه و زاری می‌پردازد و برای اینکه از خشم تماشاگران در امان بماند روبه تماشاگران می‌کند و می‌گوید هرگز مایل نبوده است نقش شمر، قاتل امام حسین(ع) را بازی کند. همچنین در این روز کل خانه‌های روستای مریانج حلیم نذری می‌دهند و صاحبخانه برایش اهمیت دارد که عزاداران از حلیم او بخورند.

تشت اردبیل

ایام محرم در اردبیل با مراسم تشت‌گذاری آغاز می‌شود. به این ترتیب که دسته‌های عزاداری، تشت‌ها را بر دوش ریش‌سفیدان گذاشته و وارد مسجدها می‌شوند. به احترام تشت‌ها، حاضران در مسجد به پا می‌خیزند. در جلو آنها دسته سینه‌زنی، سینه می‌زنند و بعد از دور زدن مسجد، تشت‌ها در جایی مخصوص که با شمع‌های روشن مزین شده قرار داده شده و بلافاصله از آب پرمی‌شود. بعد از پایان مراسم، دعای مخصوص خوانده می‌شود و عزاداران از آب تشت به‌عنوان تبرک می‌نوشند.