شلختگی در نوجوانان

 شاید آنها تا قبل از این سن، هر روز جمعه اتاق را مرتب می‌کردند اما از این به بعد شما رنگ یک اتاق مرتب را نخواهید دید. جوراب‌ها لنگه به لنگه و زیر تخت پیدا می‌شوند. لباس‌ها روی تخت، صندلی همیشه نامرتب است و شما نمی‌توانید به نوجوان حرفی بزنید چون به شما پرخاش می‌کنند و با تندی می‌گویند: «اتاق خودم است.»

● چاردیواری، اختیاری

اتاق یک نوجوان تصویر قابل لمسی از آن چیزی است که در ذهن او می‌گذرد. به هم‌ریختگی‌ها و آشفتگی‌ها به هیچ وجه چیز عجیبی نیست.
اتاق یک نوجوان جزیره‌ای گم شده در میان اقیانوسی دورافتاده نیست بلکه فضایی در میان خانه است. نوجوان در سنی قرار دارد که تنهایی را به بودن در میان خانواده ترجیح می‌دهد. سپس اتاقش را به هم می‌ریزد تا آن را تبدیل به قلمروی خود کند تا بتواند در آن تنها باشد و دیگران از او گریزان شوند. او به گوشه‌نشینی در مکانی مخصوص به خود نیز دارد.

اتاق نوجوان فضایی است که والدین حق ورود ندارند و کاملا برعکس پاتوق همیشگی دوستان است. همین امر والدین را نگران می‌کند. این اتاق شبیه استودیویی است که نوجوان در آن می‌خورد، می‌خوابد، کار می‌کند و...

● چرا نوجوانان شلخته‌اند؟
فرد در دوران نوجوانی با آشفتگی جسمی و روحی مواجه است. نوجوان تلاش می‌کند خود را از زیر فرمان والدین خلاص و به طور مستقل زندگی کند. مرتب نکردن اتاق یکی از راه‌هایی است که به او کمک می‌کند قلمرو‌اش را در خانه مشخص کند و به اطرافیان اثبات کند که جایی برای خود دارد و کسی حق وارد شدن یا تمیز کردن آن را ندارد.

بسیار پیش می‌آید که نوجوانان همان فضایی را که در دوران کودکی در آن بزرگ شده‌اند، بازسازی کنند. در صورتی که او در کودکی در محیطی آشفته بزرگ شده باشد، همان روند را در نوجوانی پیش می‌گیرد و شما نیز نمی‌توانید به او حرفی بزنید چون خود شما عامل این عادت هستید.

● چه باید بکنیم؟
▪ بیش از حد برای او قانون تعیین نکنید.اتاق یک نوجوان، دنیای شخصی اوست. در صورتی که شما نمی‌توانید این به هم ریختگی را تحمل کنید، دلایل را برای نوجوان توضیح دهید اما قوانین سخت وضع نکنید. گاهی وضع یک قانون، قانون قبلی را زیر سوال می‌برد و همین ابهام باعث می‌شود نوجوان بدتر شود.

▪ به جای او اتاقش را مرتب نکنید.وقتی یک نوجوان در دنیای شخصی‌اش احساس امنیت نکند، به دنبال یافتن هویت در دنیای خارج می‌رود. بیش از حد وارد حوزه شخصی او نشوید. جمع کردن اتاق او وظیفه شما نیست. وظایف را به خود او یادآوری کنید اما خیلی فشار نیاورید. مهم این است که ریخت و پاش‌ها از در اتاقش فراتر نیاید.

▪ برای او قوانینی درباره دیگر اتاق‌ها وضع کنید. به نوجوان بفهمانید که در خانه تنها نیست. همان طور که شما به او احترام می‌گذارید، او نیز باید به شما احترام بگذارد.

▪ پیش از وارد شدن به اتاقش، در بزنید و منتظر جواب بمانید. برخلاف کودکان، نوجوانان دوست ندارند با دیگران ارتباط برقرار کنند، به همین دلیل در اتاق‌شان را می‌بندند. در صورتی که هنگام ورود به اتاق او در نزنید، نوجوان این حس را پیدا می‌کند که مورد هجوم قرار گرفته و با به هم ریختگی‌های بیشتر تلاش می‌کند از خود در برابر این هجوم محافظت کند.

▪ عصبانی نشوید. پافشاری بیش از حد روی یک موضوع یا عصبانی شدن از اینکه چرا نوجوان از دستورات شما پیروی نمی‌کند، باعث می‌شود قدرت شما در نگاه نوجوان بیشتر مورد تردید قرار بگیرد.

▪ بحث نکنید.وقتی موضوعی چندان اهمیت ندارد، بی‌جهت درباره آن بحث نکنید. گمان نکنید اگر نوجوان از فرمان شما سرپیچی می‌کند، پس به این معنی است که شما را دوست ندارد. او تنها می‌خواهد مقاومت شما در برابر عصبانی شدن را امتحان کند و به نوعی از حیطه فرمانبرداری از شما بگریزد.

>> سلامت/ سمیه مقصودعلی