سالشمار زندگی پرفسور دکتر محمود حسابی

تحصیلات ابتدایی را در هفت سالگی در مدرسه فرانسوی بیروت آغاز کرد و در آن جا با زبان فرانسه آشنا شد. تحصیلات متوسطه خود را در کالج امریکایی بیروت گذراند و در سال 1299 شمسی لیسانس ادبیات و علوم خود را از دانشگاه امریکایی بیروت گرفت. در 19 سالگی مهندسی راه و ساختمان را از دانشکده مهندسی بیروت دریافت و بخشی از برنامه آموزشی پزشکی دانشگاه بیروت را نیز گذراند.

در 1303شمسی پس از اخذ دانشنامه های ستاره شناسی و نجوم و زیست شناسی از دانشگاه امریکایی بیروت عازم فرانسه شد. در سال 1304 مهندسی برق را از دانشکده برق (اکول سوپریور دو الکتریسیته) و در 1305 مدرک تحصیلات معدن مدرسه ی عالی معدن پاریس را دریافت کرد.

تحصیلات رسمی دکتر حسابی در سال 1306 با اخذ درجه دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه خاتمه یافت.

او در مدت تحصیل خود زبان های عربی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی را آموخته بود به طوری که می توانست از نوشته های علمی و فنی آنها به خوبی استفاده کند. در ضمن تحصیل رسمی، در چند رشته ورزشی از جمله شنا موفقیتهایی کسب کرد.

سالشمار زندگی پرفسور دکتر محمود حسابی

1281- تولد در شهر تهران.
1285- مهاجرت به بغداد بدلیل انتصاب پدرش بعنوان سفیر ایران در عراق.
1287- مهاجرت به دمشق بهمراه خانواده.
1288- عزیمت به بیروت در سن 7 سالگی.
       - آغاز تحصیلات ابتدایی در مدرسه فرانسوی بیروت و آشنایی با زبان فرانسه.
1293- اخذ دیپلم غریق نجات در رشته شنا.
1299- اخذ لیسانس ادبیات و علوم از دانشگاه آمریکایی بیروت.
1300- دریافت مدرک مهندسی راه و ساختمان از دانشکده مهندسی بیروت در سن 19 سالگی.
       - گذراندن بخشی از برنامه آموزشی پزشکی دانشگاه بیروت.
1303- اخذ دانشنامه های ستاره شناسی و نجوم و زیست شناسی از دانشگاه آمریکایی بیروت.
1304- عزیمت به پاریس و اخذ درجه مهندسی برق از دانشکده برق پاریس.
1305- اخذ مدرک تحصیلات معدن مدرسه عالی معدن پاریس.
1306- اخذ مدرک دکتری فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه با نمره عالی در سن 25 سالگی تحت عنوان "حساسیت سلول های فتوالکتریک".
       - بازگشت به ایران و استخدام در وزارت راه و ترابری بعنوان مهندس راه سازی.
       - برنده جایزه اول مدرسه موسیقی ( کنسرواتور ) پاریس بدلیل مهارت در نواختن ویولن و پیانو.
1307- تاسیس مدرسه مهندسی وزارت راه و ترابری و تدوین بخشی از نظامنامه آن.
       - تهیه نقشه ساختمانی راه ساحلی سراسری میان بندرهای خلیج فارس از بوشهر تا بندر لنگه.
       - تاسیس دارالمعلمین بدلیل رشد تاسیس مدرسه های متوسطه و نیاز مبرم به معلم برای تدریس دروس مربوطه.
       - ساخت اولین رادیو در کشور.
1308- تاسیس دانشسرای عالی و تدریس در آنجا.
1310- ایجاد اولین ایستگاه هوا شناسی در ایران.
       - نصب و راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران.
       - راه اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور .
       - راه اندازی اولین مرکز زلزله شناسی کشور.
- تاسیس و تشکیل انجمن فیزیک ایران و عضویت آن از همان سال در انجمن فیزیک اروپا، آمریکا، فرانسه و آکادمی علوم نیویورک.
1311- تعیین ساعت ایران.
1312- تاسیس بیمارستان خصوصی گوهرشاد به یاد مادرش و الزام به رعایت کامل حجاب توسط کارکنان.
1313- تدوین قانون و پیشنهاد تاسیس دانشگاه تهران به دولت وقت .
       -  تاسیس دانشکده فنی و تدریس و عهده داری ریاست آن بمدت 2 سال.
- تاسیس دانشکده علوم دانشگاه تهران و عهده داری ریاست آن از سالهای 1321 تا 1327 و همچنین از سال 1330 تا 1336 جمعا بمدت 12 سال.
       - عضویت در شورای دانشگاه.
       - عضویت در انجمن اصطلاحات علمی.
       - عضویت در شورای عالی فرهنگ.
       - تاسیس و ریاست انجمن پژوهش فضای ایران.
1314- نگارش کتاب با عنوان " راه ما ".
1318- تالیف کتاب فیزیک دوره اول متوسطه.
1324- نگارش رساله " تفسیر امواج دوبروی ".
1325- تحقیق علمی با عنوان " استنتاج ساختمان ذرات اصلی هسته اتم از نظریه نسبیت عمومی اینشتین "دانشگاه پرینستون.
       - نگارش رساله با عنوان " ماهیت ماده " در دانشگاه تهران.
1326- تدوین صورتجلسه آکادمی ملی علوم .
       - نگارش مقاله با عنوان "ذرات پیوسته" چاپ آکادمی علوم آمریکا.
- تحقیق اثر مجاورت ماده بر مسیر نور در دانشگاه شیکاگو با عنوان همکار تحقیقاتی در انیستیتوی علوم هسته ای شیکاگو.
       - تحقیق علمی "اصلاح قانون جاذبه عمومی نیوتن" و "قانون میدان الکترومانیتیک ماکسول".
- تحقیق علمی "اثر ماده بر مسیر عبور نور و انحراف شعاع نورانی د ر مجاورت سطح یک جسم"  انیستیتو علمی شیکاگو.
1330- تا سال 1349 اقدام به پایه گذاری مرکز تحقیقات و راکتور اتمی دانشگاه تهران.
       - ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران).
       - تاسیس سازمان انرژی اتمی و عضویت در هیات دائمی کمیته بین المللی هسته ای.
       - پایه گذاری مدارس عشایری و تاسیس اولین مدرسه عشایری ایران.
       - تاسیس و ریاست موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
       - پایه گذاری شورای عالی معارف .
       - پایه گذاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران .
       - پایه گذاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گام های موسیقی ایرانی به روش علمی .
       - پایه گذاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی.
       - ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران).
       - تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت .
       - پایه گذاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الکترونیک, فیزیک, فیزیک اپتیک, هوش مصنوعی) .
       - منصوب شدن بعنوان وزیر فرهنگ در دولت دکتر مصدق.
       - عضویت در هیات خلع ید انگلیس از نفت ایران.
       - اولین رئیس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران.
       - راه یافتن به مجلس سنا و ادامه فعالیت در مجلس سنا تا سال 1342 .
       - مخالفت جدی با طرحهایی چون کاپیتولاسیون و عضویت ایران در قرارداد سنتو.
1333- تدوین قانون استاندارد و تاسیس موسسه استاندارد ایران.
1335- تاسیس اولین رصدخانه نوین ایران.
       - تاسیس اولین مرکز مدرن تعقیب ماهواره در شیراز.
1340- نگارش کتاب "دیدگانی فیزیکی".
       - نگارش "واژه نامه تخصصی فیزیک" تا سال 1369.
       - تدوین آیین نامه امور مالی دانشگاه تهران.
1342 - نگارش "فیزیک جدید و فلسفه ایران باستان.
1345- نگارش کتاب نگره کاهنربایی.
1346 - نگارش "شجره نامه خانواده حسابی.
1348- نگارش کتاب "فیزیک حالت جامد".
1349- پایه گذاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهش های موسیقی.
       - موسس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان ایران.
1350-  انتخاب بعنوان استاد ممتاز دانشگاه.
       - نگارش کتاب با نام " توانایی زبان فارسی ".
1356- نگارش رساله با نام " نظریه ذره های بی نهایت گسترده " .
1358- نگارش کتاب " دیدگانی کوانتیک ".
1366- ملقب شدن به پدر فیزیک ایران در کنگره 60 سال فیزیک ایران.
1367- انتخاب بعنوان مرد علمی سال جهان.
1368- نگارش کتاب "وندها و گهواژه های فارسی".
1371- در 12 شهریور همان سال در بیمارستان دانشگاه ژنو بدرود حیات گفت و در شهر دانشگاهی تفرش چهره در نقاب خاک کشید.

تهیه و تنظیم : محمد شکراله زاده