سایه سنگین ترامپ بر سرمایه‌گذاری خارجی ایران

تحلیلگران و مفسران سیاسی و اقتصادی خارج از مرزهای ایران در این زمینه معتقدند درصورت بروز این اتفاق تمام دستاوردهای توافق‌نامه یاد شده بخصوص در بخش اقتصادی که ایران حساب ویژه‌ای روی آن بازکرده بود تحت تاثیر قرار گرفته و اغلب معادلات اقتصادی موجود برهم خواهد خورد.

این افراد اهمیت اجرای توافق‌نامه برجام برای اقتصاد ایران را این‌گونه بیان می‌کنند که تحریم‌های بانکی و اقتصادی سختگیرانه آمریکا علیه اقتصاد ایران به نوعی تولید و جریان سرمایه‌گذاری در این کشور را مختل کرده بود به همین دلیل مسئولان و دولتمردان ایران در تلاش بودند با امضای‌تفاهم نامه یاد شده و ادامه اجرایی شدنش بیشترین منافع اقتصادی را از آن به دست آورند.

تحلیلگران تاکید دارند تنش‌های اخیر میان ایران و ایالات متحده بخصوص درباره مسایل خاورمیانه اگرچه با میانجیگری اروپایی‌ها کمترین تاثیر را در ادامه اجرای برجام از سوی ایران و ایالات متحده خواهد داشت اما آن روی سکه کارشکنی ترامپ علیه برجام این است که بسیاری از تجار و بازرگانان بین المللی نسبت به ادامه فعالیت‌های اقتصادی خود یا انجام هرگونه سرمایه‌گذاری در این کشور دچار تردید شده و بازار ایران را ترک کرده‌اند.

واقعیتی تلخ

گروه مدیریت بحران در یک نظرسنجی اقتصادی که از 60 شرکت بزرگ اقتصادی بین المللی به عنوان لیدرهای اقتصادی دهکده جهانی انجام داده‌است این‌گونه بیان کرده است که تقریبا 63 درصد از شرکت کنندگان این نظرسنجی اعلام می‌کنند حتی اگر ایالات متحده به صورت یکجانبه از این توافق‌نامه خارج شود بازهم اجرای آن ادامه خواهد داشت اما نتایج اقتصادی مورد نظر ایران در دوران پس از آن به دست نخواهد آمد.

این درحالی است که 54 درصد از کل شرکت‌کنندگان براین باورند هرتلاشی که اتحادیه اروپا درباره ادامه همکاری آمریکا با این توافق‌نامه انجام می‌دهد در راستای منافع اقتصادی خود بوده به این دلیل که اثرات اقتصادی برجام در صورت خروج آمریکا آنقدر دگرگون خواهد شد که بسیاری از شرکت‌های تجاری امکان انجام مبادلات اقتصادی با ایران را نخواهندداشت.

نکته قابل توجه در این گزارش که 18 ژانویه سال جاری از سوی گروه مدیریت بحران منتشر شده است اینجاست که طی دوسال گذشته که از اجرای توافق نامه برجام می‌گذرد تقریبا 79 درصد از شرکت‌های تجاری که قبلا اعلام آمادگی خود برای حضور در بازار ایران را اعلام کرده‌اند اکنون پا پس کشیده و به نوعی از خیر بازار ایران گذشته‌اند تا مبادا خشم و جریمه‌های آمریکا شامل حالشان بشود.

دقت در آمارهای منتشر شده دراین گزارش بیانگر واقعیتی است که بی‌تفاوتی این تجار و بازرگانان به بازار ایران در واقع مشکلات داخلی یا بروکراسی اداری داخل مرزهای ایران نبوده بلکه اغلب شرکت‌ها به دلیل نگرانی از آینده روابط اقتصادی خود با آمریکا بازار ایران را ترک کرده‌اند و به دنبال یافتن فرصت‌های اقتصادی در دیگر نقاط دهکده جهانی رفته‌اند.

نتایج نظرسنجی یاد شده دقیقا مشخص کرده است که تنها 11‌درصد از این شرکت‌ها به دلیل بروکراسی اداری و همچنین نامناسب بودن فضای کسب و کار داخلی ایران نسبت به انجام فعالیت‌های اقتصادی با کشورمان ابراز بی‌تمایلی کرده‌اند درحالی که 57 درصد از مدیران شرکت کننده در نظرسنجی گروه مدیریت بحران اصلی‌ترین دلیل انصراف از سرمایه‌گذاری در ایران را تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران عنوان کرده‌اند.

مدیرانی که تحریم‌های ایالات متحده را اصلی‌ترین دلیل خروجشان می‌دانند دقیقا به این نکته اشاره دارند که سیاست‌‌های اخیر دونالد ترامپ نسبت به تفاهم نامه برجام علی‌رغم پایبندی ایران به این تفاهم نامه ممکن است باعث خروج یکجانبه آمریکا از این تفاهم نامه شده و در نهایت بازرگانان خارجی که با ایران وارد مبادلات اقتصادی شده‌اند مشمول جریمه‌های سنگینی بشوند.

این درحالی است که 50 درصد از گروه بالا تاکید دارند اظهار نظرهای ترامپ در ماه اکتبر سال گذشته هنگام امضای ادامه لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه اقتصاد ایران در واقع تعیین کننده تصمیم‌گیری آنها برای حضور در اقتصاد ایران بوده است و از آنجایی که هیچ معلوم نیست در آینده دونالد ترامپ چه سیاستی را در مقابل این توافق نامه خواهد داشت، بهتر است از تجارت با ایران صرف‌نظر کنند.

عماد عزتی - اقتصاد