سرگرمی‌های فناورانه در اوقات فراغت تابستـان

بچه‌های امروزی که در قالب نسل مکاترونیک و رباتیک مشغول کسب تجربه هستند بازی‌های خاص خود را دارند. وسایل بازی و مدل بازی‌ها، کودکان را برای ورود به دنیای فردا آماده می‌کند. در این دوره بازی‌ها با گذشته تفاوت‌های بسیاری کرده است. امروزه شاهد گسترش انواع زبان‌های برنامه نویسی و ساخت ربات‌هایی ویژه کودکان و نوجوانان هستیم.

در آخرین نمونه از این وسایل، یک ربات کوچک به اندازه کف دست، نقش ویژه‌ای در پرورش خلاقیت کودکان ایفا می‌کند. این ربات که روی چرخ قابلیت حرکت دارد از ویژگی‌های تعاملی مانند نشان‌دادن حالت چهره روی صفحه نمایش خود، صحبت کردن و همچنین قابلیت‌های حرکتی مختلف بهره‌مند است. برای برنامه‌نویسی این ربات به هیچ تخصصی نیاز نیست؛ بلکه محیط برنامه‌نویسی آن محیطی شاد و کودکانه است که افراد برای راه‌اندازی این ربات باید بلوک‌های مختلف را در محیط برنامه‌نویسی آن کنار هم قرار دهند و اگر در این محیط به نوعی پازلی مناسب از بلوک‌های برنامه‌نویسی را درست کنند، ربات حرکات متناسب با برنامه‌ای که کودک ساخته است را انجام می‌دهد. این ربات در محیط حرکت می‌کند و با استفاده از حسگرهایی که دارد به شناسایی، بررسی و تعامل با محیط می‌پردازد و با استفاده از تغییر حالات چهره و تولید اصوات مختلف با صاحب خود تعامل می‌کند.

این گونه سرگرمی‌های جذاب برای نسلی که در دوران رباتیک و مکاترونیک زندگی می‌کند سبب تربیت جوانانی خواهد شد که مهارت قابل توجهی در علوم رایانه، هوش مصنوعی، رباتیک و مکاترونیک دارند. آنها این حس و توانایی را از کودکی به دست آورده‌اند و در ورود به دانشگاه و صنعت در دهه‌های بعد می‌تواند افرادی توانمند و خلاق باشند. از طرف دیگر با ورود ربات‌ها به خانه‌ها و شئون گوناگون زندگی آینده بشر ـ که البته خیلی هم دور از امروز نیست ـ کودکان برای مواجه با آن دوران آمادگی و مهارت لازم را کسب می‌کنند. اوقات فراغت تابستان فرصت مناسبی است برای بازنگری در شیوه تفریح کودکان و چقدر خوب است اگر تفریح و لذت بردن از تعطیلات با تفکر و آموختن مناسب مطالب علمی ترکیب شود. از نظر من توجه به سرگرمی‌های آموزشی رباتیکی و مکاترونیکی برای تربیت نسل مهندسان فردای کشور، ضرورتی غیر‌قابل انکار است که باید توجه ویژه‌ای متناسب با رشد فناوری به آن معطوف شود.

آریا صبوری

پژوهشگر آزمایشگاه تعامل انسان و ربات دانشگاه تهران