ویـزا و مسترکارت نشد شاید چایـنا یونیون پی بشود

محمود واعظی، وزیر ارتباطات ایران در روزهای پایانی مرداد گفت: «همزمان با برداشته شدن تحریم‌ها و در پی توسعه تجارت بین‌المللی ایران، فضا برای سازمان‌هایی از جمله پست، مخابرات، فناوری اطلاعات و شرکت زیرساخت برای همکاری‌های بین‌المللی فراهم شده و اکنون موفق شده‌ایم نیازمندی‌های مردم را با عملیاتی کردن کارت اعتباری بین‌المللی برطرف کنیم.» آن زمان گفته شد مسترکارت به‌صورت قانونی وارد ایران شده است. البته روزهای ابتدایی شهریور وزیر صحبت‌هایش را تغییر داد و گفت: «برخی رسانه‌ها درباره فعالیت مسترکارت در ایران خلط مبحث کرده‌اند و فعالیت ویژن کارت را به مسترکارت تعبیر کرده‌اند و براساس آن شرکت مسترکارت اعلام کرده که با ایران ارتباطی ندارد و این مطلب درست است.» شرکتی که وزیر از آن نام برد، بدون کوچک‌ترین ارتباطی با مسترکارت و از طریق واسطه‌هایی در جنوب شرق آسیا اقدام به صدور کارت‌هایی با قابلیت اتصال به شبکه مسترکارت می‌کند که ارتباطی به شرکت مسترکارت ندارد.

بعد از این‌که برجام به سرانجام رسید، انتظارها بیشتر شد، ولی از آن زمان تا امروز هنوز در زمینه اتصال ایران به سیستم‌های پرداخت جهانی اتفاق خاصی نیفتاده و مردم برای پرداخت‌های بین‌المللی مجبورند به واسطه‌ها و شرکت‌های زیرپله‌ای اعتماد کنند و هر آن ممکن است هر کدام از این شرکت‌ها کلاه مردم را بردارند. این شرکت‌ها نه‌تنها زیرنظر بانک مرکزی ایران فعالیت نمی‌کنند و مجوز ندارند، بلکه کوچک‌ترین ارتباطی با شرکت‌های پرداخت جهانی مثل ویزا و مسترکارت هم ندارند و از نام این شرکت‌ها سوءاستفاده می‌کنند. مردم هم که گاهی برای پرداخت‌های بین‌المللی هیچ چاره‌ای جز اعتماد به این شرکت‌ها ندارند، مجبورند ریسک اعتماد را به جان بخرند.

همان زمان که هیاهوی وزارت ارتباطات همه جا را پر کرده بود سخنگوی مسترکارت در سخنانی هرگونه فعالیت در ایران را تا زمانی که تحریم‌های آمریکا پابرجاست، رد کرد.

اگر اروپا نشد به آذربایجان وصل شویم

چند روز پیش از این‌که هیاهوی مسترکارت در ایران راه بیفتد، رئیس‌جمهور ایران در نیمه مرداد به آذربایجان رفت. در آن زمان و در حاشیه این سفر، روسای کل دو بانک مرکزی ضمن تائید و تاکید بر لزوم استفاده از سوئیچ ملی دو کشور، توافق کردند سیستم‌های کارتخوان دو کشور برای رفاه تجار و گردشگران متصل شوند. آن زمان گفته شد دو هفته دیگر بحث‌های فنی هم جمع‌بندی می‌شود، ولی اکنون دی هم تمام شده و خبری از این اتصال نشده است.

پس به چین و ژاپن وصل شویم

مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی اوایل امسال اعلام کرد در پسابرجام، با شبکه پرداخت بین‌المللی جی.سی.بی (JCB) ژاپن و شبکه یو.پی.آی (UPI) چین که از ضریب نفوذ مناسب در آسیا، اروپا و جنوب شرق آسیا برخوردارند، مذاکراتی آغاز شده‌ است. چند هفته پیش هم معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی از امکان استفاده از کارت‌های بانکی ایران در خارج از کشور تا اوایل سال آینده خبر داد. منتها هنوز هیچ جزئیاتی از هیچ یک از این خبرها منتشر نشده و صرفا هرچند وقت یک‌بار یکی از مسئولان مطالبی بیان می‌کند و وعده‌هایی می‌دهد و دوباره چند وقت بعد هم به فراموشی سپرده می‌شود.

دقیقا دنبال چه هستیم؟

در دنیا شرکت‌های پرداخت الکترونیکی مثل ویزا و مسترکارت زیرساخت‌های گسترده‌ای ایجاد کرده‌اند که برای پرداخت‌های بین‌المللی چاره‌ای نیست جز اتصال به شبکه آنها. در دنیا کسی از ویزا و مسترکارت کارتی نمی‌گیرد، بلکه این بانک‌ها هستند که کارت‌های اعتباری یا نقدی به مشتریانشان می‌دهند و وقتی مردم می‌خواهند از طریق کارت خرید کنند، پای ویزا و مسترکارت به ماجرا باز می‌شود.

این شرکت‌ها زیرساخت‌های عظیمی ایجاد کرده‌‌اند که مشتریان بانک‌هایی که کارت‌های ویزا و مستر دارند، به‌راحتی می‌توانند از طریق دستگاه‌های کارتخوان یا درگاه‌های پرداخت اینترنتی یا حتی موبایلی پرداخت‌های خود را انجام دهند. با توجه به حضور ویزا و مستر در کشورهای مختلف جهان مردم دنیا برای پرداخت‌های بین‌المللی خود به‌راحتی می‌توانند از کارت‌های ویزا و مستر استفاده کنند و حتی این شرکت‌ها تبدیل ارز هم انجام می‌دهند. به‌عنوان نمونه ارز کارت شما می‌تواند یورو باشد، اما می‌توانید از فروشگاهی که ارز آن دلار است خرید کنید. از شما یورو کم می‌شود و به حساب فروشنده دلار واریز می‌‌شود.

در ایران سیستم بسته‌ای در پرداخت داریم که با هیچ کشوری در ارتباط نیست. در این مدت صحبت‌هایی شده است که با کشورهای همسایه مثل آذربایجان ارتباط‌هایی برقرار شود که هنوز هیچ کدام به نتیجه نرسیده است. برای اتصال به دنیا هم چاره‌ای نداریم جز این‌که با شرکت‌های پرداخت بین‌المللی ارتباط برقرار کنیم. ویزا و مسترکارت تقریبا بیشتر تراکنش‌های ملی کشورهای توسعه‌یافته و تراکنش‌های بین‌المللی آنها را پردازش می‌کنند. منتها هم ویزا و هم مستر به دلیل ماهیت آمریکایی که دارند با ایران کار نمی‌کنند. به دلیل همین برخی در بانک مرکزی به این فکر افتاده‌اند که با سیستم‌های کم‌کاربردتر و محدودتری در چین و ژاپن ارتباط برقرار کنند، هرچند ما برای اتصال به اینها هم راه سختی پیش‌رو داریم، منتها با اتصال به این شرکت‌های چینی و ژاپنی هم کماکان مساله پرداخت‌های بین‌المللی سرجای خودش باقی می‌ماند. آیا در ماه‌های آینده تغییری در این وضعیت ایجاد خواهد شد؟

رضا قربانی

ضمیمه کلیک جام‌جم